Unia Europejska i Wspólna Polityka Rolna Pakiet edukacyjny dla Młodych Rolników w krajach nowo przyjętych do Unii Europejskiej Przemysław Grześkowiak.

Prezentacja na temat: "Unia Europejska i Wspólna Polityka Rolna Pakiet edukacyjny dla Młodych Rolników w krajach nowo przyjętych do Unii Europejskiej Przemysław Grześkowiak."— Zapis prezentacji:

1 Unia Europejska i Wspólna Polityka Rolna Pakiet edukacyjny dla Młodych Rolników w krajach nowo przyjętych do Unii Europejskiej Przemysław Grześkowiak

2 2 Cel i zakres tematyczny projektu Promocja konkurencyjnego rolnictwa i przedsiębiorczości wśród Młodych Rolników w wieku 20 – 35 lat w nowo przyjętych krajach UE UE i Wspólna Polityka Rolna Środowisko Naturalne i Rolnictwo Zdrowie i Bezpieczeństwo Pracy w Rolnictwie Jakość i Bezpieczeństwo w Produkcji Żywności Pozarolnicza Dodatkowa Działalność Gospodarcza

3 3 Unia Europejska - 25 państw członkowskich

4 4 Republika Cypryjska

5 5 Wspólna Polityka Rolna - WPR Wspólna Polityka Rolna – WPR (Common Agricultural Policy – CAP) to całość działań podejmowanych przez Wspólnotę Europejską w sektorze rolnictwa dla osiągnięcia określonych celów. To zbi ó r procedur i przepis ó w regulujących produkcję, handel i przetw ó rstwo artykułami rolnymi w UE.

6 Powstanie Wspólnej Polityki Rolnej Niedobory żywności po II Wojnie Światowej, wysoki udział rolnictwa w gospodarce, brak jednolitej polityki rolnej Traktat Rzymski z 1957 r., powstanie EWG i WPR Konferencja w Stresa w 1958r., założenia, instrumenty polityczne Wdrożenie WPR i EFDiGR – 1962 r.

7 7 Zmiany WPR w latach 70 i 80 WPR padła ofiarą własnego sukcesu, ogromny wzrost wydajności spowodował nadwyżki produkcji przy nadmiernych kosztach dla budżetu, środki kontroli podaży, np. kontyngenty w produkcji mleka i jego przetworów (1983 r.) Krytyka ze strony partnerów handlowych, ekologów itp. Potrzeba przyjęcia polityki o bardziej wiejskim charakterze Reforma MacSharryego z 1992 r.

8 8 Przejście od dopłat do cen rynkowych do bezpośrednich dopłat do dochodów powiązanych z poziomem przeszłej produkcji Redukcja dopłat do cen (zboża o 30% w ciągu 3 lat, wołowina o 15%, produkty mleczne o 5%) Płatności wyrównawcze związku z redukcją cen i programem set aside (odłogowaniem) Dotacje na działania związane ochroną środowiska

9 9 Agenda 2000 – reforma WPR Początek drugiej zasadniczej reformy WPR Konieczność odniesienia się do planowanego rozszerzenia Unii i Rundy Urugwajskiej WTO w zakresie światowego handlu Potrzeba odniesienia się do utrzymującego się braku równowagi na niektórych rynkach (wołowina, mleka)

10 10 Agenda 2000 - reforma WPR Najważniejsze elementy Dalsze redukcje w subsydiach do cen (15% dla ziarna, 20% dla wołowiny oraz wzrost dopłat bezpośrednich Kontyngenty produkcji mleka utrzymane do 2008 r. Tendencja wzrostowa kwoty mlecznej Dyskusja na temat górnego limitu dopłat Rozwój gospodarczy obszarów wiejskich – II filar polityki UE łączne wydatki na WPR przewidzianych na lata 2000-2006: 297,74 miliarda EUR Filar II zaledwie 30,37 mld EUR oraz Filar I 267,37 mld EUR

11 11 Reforma WPR z lipca 2003 kontynuacja Agendy 2000 Jednolita płatność obszarowa – wypłacanie dotacji na podstawie ilości uprawianej ziem Zasada cross-compliance – wsp ó łzależność (wielkość dopłat zależna od spełnienia odpowiednich standardów w zakresie ochrony środowiska, dobrostanu zwierzą, zdrowia ludzi) Modulacja – redukcja wydatków na dopłaty bezpośrednie na korzyść rozwoju obszarów wiejskich

12 12 Założenia WPR STABILIZACJA RYNKU ROLNEGO W CAŁEJ WSPÓLNOCIE

13 13 Zasady WPR Jednolitość rynku rolnego – swobodny przepływ towarów, wspólne ceny i zasady handlu z krajami trzecimi Preferencja dla produktów unijnych – pierwszeństwo zbytu dla towarów UE, dopłaty eksportowe, taryfy importowe Solidarność finansowa – wspólne koszty krajów unijnych Współodpowiedzialność producentów – limity produkcyjne, kary

14 14 Cele WPR 1.Wspieranie zwiększonej produktywności (postęp techniczny, racjonalizacja produkcji, optymalne wykorzystanie zasobów)

15 15 Cele WPR 2. Zapewnienie godziwego poziomu życia osób zatrudnionych w rolnictwie w Unii Europejskiej (poprzez zwiększanie dochodu)

16 16 Cele WPR 3. Stabilizacja rynków w celu uniknięcia znacznego wahania cen Cena 1.47 1.10 2.35

17 17 Cele WPR 4. Zapewnienie dobrego i niezawodnego zaopatrzenia w żywność tak, by Wspólnota była możliwie najbardziej samowystarczalna Nie ma masła. Przepraszamy

18 18 Cele WPR 5. Stabilizacja cen żywności na poziomie przystępnym dla konsumenta

19 19 Finansowanie WPR (1) Wsp ó lna Polityka Rolna jest finansowana z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji dla Rolnictwa (FEOGA), kt ó ry stanowi znaczącą część budżetu Unii Europejskiej (ponad 40% - ok. 44 mld euro) Płatnicy, beneficjenci netto Fundusz tworzą dwie sekcje:

20 20 Finansowanie WPR (2) Sekcja Orientacji - fundusz strukturalny, przeznaczony na reformy strukturalne w rolnictwie i rozw ó j obszar ó w wiejskich (modernizacja gospodarstw, przetwórstwo, marketing, dywersyfikacja działalności) Sekcja Gwarancji - fundusze wydatkowane na politykę cenową i rynkową (50% na dopłaty bezpośrednie,) potrzeby wsp ó lnej organizacji rynk ó w, np. zakup lub przechowywanie zapas ó w i stymulowanie eksportu produkt ó w rolnych

21 21 Instytucje WPR w Unii Europejskiej Rada Unii Europejskiej – gł. organ decyzyjny (Ministrowie z Państw Członkowskich) Komisja Europejska – gł. organ wykonawczy UE Dyrekcja Generalna ds.. Rolnictwa (DG AGRI) w tym FEOGA Dyrekcja Generalna (DG TAXUD) ds. Podatków i Unii Celnej Parlament Europejski Europejski Trybunał Sprawiedliwości Europejski Trybunał Obrachunkowy (ECA)

22 22 Instytucje WPR w Polsce Ministerstwo Rolnictwa polityka w zakresie WPR reprezentowanie Państwa Członkowskiego w zakresie WPR w Brukseli Agencja Rynku Rolnego (ARR) agencja płatnicza – wypłata refundacji eksportowych odpowiada za niektóre wewnętrzne regulacje finansowane z funduszu FEOGA wydawanie licencji WPR/zabezpieczenia

23 23 Instytucje WPR w Polsce Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (AR i MR) dopłaty bezpośrednie wewnętrzne z funduszu FEOGA oraz fundusze strukturalne (EFRR) Polska Służba Celna kontrola towarów objętych WPR w przywozie i wywozie kontrola dokumentacji pobór należności przywozowych w ramach WPR

24 24 Zarys prawa wspólnotowego Prawo wspólnotowe klasyfikowane jest na: Prawo pierwotne Traktat Rzymski Traktat z Maastricht Traktat z Amsterdamu Prawo wtórne Rozporządzenia Dyrektywy Decyzje

25 25 Zarys prawa wspólnotowego Rozporządzenia są wiążące dla wszystkich Państw Członkowskich – obowiązują bezpośrednio i w całości. Decyzje (wiążące co do całości) i dyrektywy (wiążące co do celu) obowiązują w jednym lub kilku Państwach Członkowskich. Wymagają wdrożenia postanowień, w razie konieczności w drodze przepisów krajowych.

26 26 Zarys prawa wspólnotowego Przepisy niewiążące Zalecenia Opinie Białe Księgi Zielone Księgi Programy Uchwały Raporty

27 27 Czym są produkty objęte WPR? objęte WPR?

28 28 Produkt rolny – definicja Pod pojęciem produkty rolne należy rozumieć produkty pochodzące z produkcji roślinnej z uprawy ziemi, produkcji zwierzęcej uzyskiwanej w hodowli i chowie bydła oraz rybactwie oraz powiązane bezpośrednio z powyższym produkty (roślinne i zwierzęce) pierwszego stopnia przetworzenia produktów, które zostały wymienione w Załączniku I Art. 32 ust.1 Traktat Rzymskiego

29 29 Towary Non Annex I – definicja Towary powstałe w wyniku drugiego i dalszego stopnia przetworzenia produktów rolnych, które według kodów CN określone zostały w Załączniku B Rozporządzenia Rady WE nr 3448/93 oraz Rozporządzenia WE 1520/2000 np. CIASTKA, HERBATNIKI, SŁODYCZE

30 30 Wspólne Organizacje Rynkowe Produkty rolne oraz towary wytworzone z produktów rolnych zostały zgrupowane w 22 wspólne organizacje rynkowe (procedury i przepisy dotyczące konkretnego produktu) Zadania: Jednolite ceny na artykuły rolne na unijnych rynkach Dotowanie producentów z danego sektora Kontrola produkcji i organizacja handlu z krajami spoza UE

31 31 Wspólne Organizacje Rynkowe Baranina i mięso kozie, wołowina i cielęcina, wieprzowina Cukier Oleje i tłuszcze Mięso drobiowe i jaja Mleko i produkty mleczne Banany Len, konopie, chmiel Świeże i przetworzone owoce i warzywa Zboże Ryż Wino Tytoń Brak organizacji dla rynku ziemniaków i alkoholu

32 32 Wspólna Polityka Rolna – regulacje rynków Istniejące 22 wspólne organizacje rynkowe obejmują istniejące w różnych formach: Regulacje cenowe Regulacje w sprawie interwencji i rynku wewnętrznego Regulacje w sprawie handlu z krajami trzecimi

33 33 Regulacje cenowe Cel – zapewnienie skutecznej ochrony rolnictwa WE poprzez stosowanie ceł i innych środków. Duże różnice i wahania cenowe oraz ich skutki mogą być niekorzystne dla rolników. Realizacja – wprowadzenie przez UE regulacji cenowych w poszczególnych wspólnych organizacjach rynkowych i ich przepisach wykonawczych.

34 34 Wspólne Polityka Rolna – ceny Cena światowa Cena UE

35 35 Regulacje cenowe Ceny ustalane przez Radę UE na początku każdego roku marketingowego: Cena wskaźnikowa (podstawowa) – cena po której zakłada się, że powinny być zawierane transakcje Cena interwencyjna – gwarantowana cena, po której odpowiednia agencja kraju członkowskiego skupuje i gromadzi produkty Cena progowa – minimalna cena, po której produkty importowane mogą być sprzedane, wyższa od interwencyjnej, zachęca agencje skupujące do kupowania wewnątrz Unii, zgodnie z zasadą preferencyjności

36 36 Regulacje w sprawie rynku wewnętrznego Kontrola produkcji poprzez system: Limitów produkcyjnych wyznaczanych rolnikom; kary finansowe za przekroczenie Krajowych gwarantowanych wielkości produkcji wyznaczanych krajom członkowskim Set-aside (odlogowanie) i wypłaty wyrównawcze

37 37 Regulacje w sprawie handlu z krajami trzecimi Możliwość zobligowania importerów do pozyskania licencji importowej Jednolity system pobierania podatków od importerów w celu utrzymania cen importowych nie niższych niż unijne Możliwość wystąpienia kwotowania importowanych towarów, preferencyjnych opłat celnych (zobowiązania UE wobec WTO) Zakaz importu w przypadku zawirowań gospodarczych wewnątrz UE

38 38 Dokumenty w handlu zagranicznym (pozwolenia) Celem stosowania pozwoleń na przywóz/wywóz (licencje) jest zapewnienie zgodnego z przepisami zarządzania wspólnymi organizacjami rynkowymi określonych produktów. Pozwolenia służą w szczególności: Obserwacji rynku, aby w razie potrzeby możliwe było podjęcie działań ochronnych w odpowiednim czasie Kontroli przestrzegania obowiązujących kontyngentów Możliwości wcześniejszego określenia wielkości refundacji wywozowych

39 39 Pozwolenia – dokumenty Pozwolenia wywozowe/przywozowe (AGREX / AGRIM) zobowiązują i uprawniają do dokonania eksportu/importu określonych ilości produktów w terminie ważności pozwolenia Świadectwa refundacji jest wystawione na określoną wartość produktów przetworzonych (tzw. towarów Non-Annex I), gdzie dopłata eksportowa jest przyznawana jedynie do produktów podstawowych użytych do wytworzenia towarów. Pozwolenie o wcześniejszym wyznaczeniu refundacji -dokument wystawiany przez agencję płatniczą w Państwie Członkowskim, działa jak pozwolenie ale jednocześnie ustala z góry stawkę refundacji mającą zastosowanie w okresie ważności tego dokumentu.

40 40 Pozwolenia Wystawiane przez właściwy organ w każdym Państwie Członkowskim Otrzymanie pozwolenia przywozowego/wywozowego związane jest ze złożeniem zabezpieczenia – przepada ono w części lub w całości, jeżeli naruszone zostaną warunki wydania pozwolenia Jeżeli pojawią się wątpliwości odnośnie prawidłowości informacji zawartych w pozwoleniu np. przekroczony termin ważności pozwolenia, inny towar - urząd celny odmawia przyjęcia zgłoszenia celnego

41 41 System dopłat bezpośrednich Główna metoda wspierania rolników unijnych W produkcji roślinnej: wszystkie zboża, rośliny oleiste, wysokobiałkowe, strączkowe, konopie, len, chmiel, tytoń W produkcji zwierzęcej: dopłata zależna od ilości posiadanych łąk i pastwisk Dotacja składa się z: - dopłaty z budżetu unijnego na rolnictwo - dopłaty z II filaru na rozwój wsi - dopłaty z budżetu krajowego

42 42 Stawki dopłat Dla rolników produkujących zboża: Źródło: Na czym polega WPR 2003 Rok Dopłata z UE na rolnictwo Dopłata z II filaru Dopłata z budżetu krajoweg o Suma/ha (zł) 200416189192442 200519980204483 200623865220523

43 43 Stawki dopłat Dla rolników zajmujących się produkcją zwierzęcą: Źródło: Na czym polega WPR 2003 Rok Dopłata z UE na rolnictwo Dopłata z II filaru Dopłata z budżetu krajoweg o Suma/ha (zł) 200416165116342 200519958176433 200623847228513

44 44 Dotacje do hektara - uwagi Hodowla bydła mlecznego lub mięsnego przy braku pastwisk – brak dotacji Kukurydza na kiszonkę – dopłaty jak za zboże Dopłaty dla użytkowników gospodarstw ponad 1 ha Nie ma znaczenia klasa ziemi Dopłaty przysługują każdemu – bez względu na wykształcenie, staż pracy w rolnictwie czy adres zamieszkania Nie są objęte dopłatami tereny leśne

45 45 Dziękuję za uwagę Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie Oddział w Poznaniu ul. Biskupińska 67 60-463 Poznań Tel.: 0-61 820 33 31 Fax: 0-61 820 83 81 e-mail: ibmer@man.poznan.pl http://www.ibmer.poznan.pl.