Wieloletnia roślina zielna

Prezentacja na temat: "Wieloletnia roślina zielna"— Zapis prezentacji:

1 Galium odoratum – Przytulia wonna (Asperula odorata – Marzanka wonna) Rubiaceae – Marzanowate
Wieloletnia roślina zielna Występuje w podszycie cienistych lasów liściastych, szczególnie bukowych Kwitnie od kwietnia do czerwca, często tworząc zwarte łany Objęta ochroną częściową

2 Surowiec leczniczy stanowi ziele (Asperulae odoratae herba), zebrane:
Galium odoratum – Przytulia wonna (Asperula odorata – Marzanka wonna) Rubiaceae – Marzanowate Surowiec leczniczy stanowi ziele (Asperulae odoratae herba), zebrane: wiosną w czasie kwitnienia wysuszone w cieniu i przewiewie

3 Galium odoratum – Przytulia wonna (Asperula odorata – Marzanka wonna) Rubiaceae – Marzanowate
SKŁAD : KUMARYNA uwalniana w procesie suszenia *dlatego zapach wysuszonego surowca przypomina zapach siana

4 Galium odoratum – Przytulia wonna (Asperula odorata – Marzanka wonna) Rubiaceae – Marzanowate
SKŁAD c.d. : GLIKOZYDY IRYDOIDOWE – gł. asperulozyd 3. FENOLOKWASY – gallusowy, kawowy, p-kumarowy 4. FLAWONOIDY 5. GARBNIKI

5 Galium odoratum – Przytulia wonna (Asperula odorata – Marzanka wonna) Rubiaceae – Marzanowate
DZIAŁANIE: ZASTOSOWANIE: Rozkurczające mięśnie gładkie – także naczyń krwionośnych Lekko moczopędne przeciwzapalne Zaburzenia krążenia obwodowego Żylaki nóg i odbytu Zewnętrznie – okłady na skórę w wysypkach, czyrakach. Uwaga! Ze względu na obecność kumaryny : przedawkowanie surowca powoduje bóle głowy i nudności przewlekłe przyjmowanie może prowadzić do uszkodzenia wątroby

6 Galium odoratum – Przytulia wonna (Asperula odorata – Marzanka wonna) Rubiaceae – Marzanowate
CIEKAWOSTKI Niegdyś przytulia wonna stosowana była do aromatyzowania ciast i wyrobów alkoholowych Obecnie bywa składnikiem potpourri oraz mieszanek do odstraszania moli „napój majowy” (Maiwein, Maitrank, Vinum Asperulae) to pradawny, wytwarzany już 1200 lat temu, niemiecki trunek na bazie ziela marzanki wonnej

7 Primula officinalis – Pierwiosnka wyniosła
Primula elatior – Pierwiosnka wyniosła Primulaceae - Pierwiosnkowate Wieloletnie rośliny zielne Występują w lasach liściastych i mieszanych Kwitną od marca do maja Objęta ochroną częściową

8 Primula officinalis – Pierwiosnka wyniosła
Primula elatior – Pierwiosnka wyniosła Primulaceae - Pierwiosnkowate Surowiec leczniczy stanowi korzeń (Primulae radix), zbierany: z upraw jesienią wysuszone w temp ˚C

9 Primula officinalis – Pierwiosnka wyniosła
Primula elatior – Pierwiosnka wyniosła Primulaceae - Pierwiosnkowate SKŁAD : SAPONINY TRITERPENOWE typu oleananu (prymulasaponina)

10 Primula officinalis – Pierwiosnka wyniosła
Primula elatior – Pierwiosnka wyniosła Primulaceae - Pierwiosnkowate SKŁAD c.d. : GLIKOZYDY FENOLOWE : prymulawerozyd , prymwerozyd suszenie prymwerozydaza ester metylenowy kw. m-metoksysalicylowego posiada charakterystyczna zapach (szczególnie P.officinalis) * P. elatior – niewielka ilość prymwerozydu, dlatego wysuszone korzenie są prawie bezwonne

11 Primula officinalis – Pierwiosnka wyniosła
Primula elatior – Pierwiosnka wyniosła Primulaceae - Pierwiosnkowate DZIAŁANIE w obrębie dróg oddechowych: wykrztuśne słabo przeciwzapalne i przeciwskurczowe ZASTOSOWANIE Nieżyty gardła, krtani i oskrzeli z utrudnionym odkrztuszaniem

12 Angelica officinalis – Arcydzięgiel litwor
Apiaceae - selerowate 2- 4 letnia roślina, dorastająca do 2m wys. Spotykana na wilgotnych, cienistych łąkach w Sudetach i Karpatach Objęta ochroną ścisłą

13 Angelica officinalis – Arcydzięgiel litwor
Apiaceae - selerowate Surowiec leczniczy stanowią organy podziemne – kłącze wraz z korzeniami przybyszowymi (Angelicae radix), zbierane: z upraw wiosną (przed wytworzeniem pędów kwiatowych) lub jesienią (jeżeli pędy kwiatowe zostały wcześniej usunięte) wysuszony w temp. do 35˚C

14 Angelica officinalis – Arcydzięgiel litwor
Apiaceae - selerowate SKŁAD : OLEJEK ETERYCZNY – główne skłądniki: β-felandren, α-felandren, α-pinen, p-cymen

15 Angelica officinalis – Arcydzięgiel litwor
Apiaceae - selerowate SKŁAD c.d. : KUMARYNY FURANOKUMARYNY typu angelicyny (angelicyna, archangelicyna) oraz typu psolarenu (ksantotoksyna, bergapten) HYDROKSYKUMARYNY (umbeliferon, ostenol) KWASY ORGANICZNE, FENOLOKWASY, FLAWONOIDY, GARBNIKI

16 Angelica officinalis – Arcydzięgiel litwor
Apiaceae - selerowate DZIAŁANIE „ amara – aromatica” = surowiec aromatyczno – gorzki: zwiększa wydzielanie soków trawiennych (śliny, soku żołądkowego, trzustkowego, żółci), usprawniając procesy trawienia zwiększa łaknienie Rozkurczające w obrębie przewodu pokarmowego Wiatropędne i przeciwbakteryjne w obrębie przewodu pokarmowego Uspokajające Olejek arcydzięglowy stosowany zewnętrznie działa miejscowo drażniąco, p/bólowo

17 Angelica officinalis – Arcydzięgiel litwor
Apiaceae - selerowate ZASTOSOWANIE Dolegliwości trawienne wzdęcia stany skurczowe przewodu pokarmowego brak łaknienia Napięcie nerwowa Olejek używany jest do wcierania w bólach reumatycznych , nerwobólach i zapaleniu korzonków nerwowych Uwaga! Długotrwałe przyjmowanie może wywołać stany zapalne skóry wskutek zwiększonej wrażliwości na światło UV, tzw. fotodermatozy (wywołanej obecnością w surowcu furanokumaryn)

18 Arctostaphyllos uva – ursi – Mącznica lekarska Ericaceae - Wrzosotwate
Wiecznie zielona, ścieląca się krzewinka Występuje na całek Półkuli Północnej W Polsce możemy ją spotkać na obrzeżach lasów sosnowych oraz wrzosowiskach Znajduje się pod OCHRONĄ SCIŚŁĄ !!!

19 Arctostaphyllos uva – ursi – Mącznica lekarska Ericaceae - Wrzosotwate
Surowiec leczniczy stanowią liście mącznicy lekarskiej (Uvae-ursi folium): zbierane z rośliny kilkuletnich na wiosnę oraz w lecie i suszone w cieniu i przewiewie roślina chroniona  uprawy lub import surowca Mącznica lekarska jest rośliną wolno rosnącą i niełatwą w uprawie , dlatego w lecznictwie często jej liście zastępowane są liśćmi borówki brusznicy (która występuje na terenie naszego kraju i jest łatwiejsza w pozyskaniu) o tym samym działaniu.

20 Arctostaphyllos uva – ursi – Mącznica lekarska Ericaceae - Wrzosotwate
SKŁAD : GLUKOZYDY FENOLOWE (pochodne hydrochinonu): arbutyna, metyloarbutyna, galoiloarbutyna oraz wolny hydrochinon i metylohydrochinon GARBNIKI HYDROLIZUJĄCE (pochodne kw. galusowego) FLAWONOIDY, TRITERPENY, FENOLOKWASY

21 Arctostaphyllos uva – ursi – Mącznica lekarska Ericaceae - Wrzosotwate
DZIAŁANIE: dezynfekujące w obrębie dróg moczowych (uwolnione w moczu aglikony działają przeciwbakteryjnie) zwiększa ilość wydalanych jonów chloru i sodu Warunek działania : alkaliczne pH moczu (przy zakażeniach niektórymi bakteriami lub uzyskane poprzez podawani wodorowęglanu sodu dla uzyskania działania surowca)

22 Arctostaphyllos uva – ursi – Mącznica lekarska Ericaceae - Wrzosotwate
ZASTOSOWANIE: Pomocniczo w zakażeniach bakteryjnych dróg moczowych i pęcherza moczowego

23 Ononis spinosa – Wilżyna ciernista Ononis sp. - rodzaj: wilżyna
Fabaceae - Bobowate Półkrzew do 60 cm wysokości Rozpowszechniona w Europie i Azji. W Polsce spotykana jest w zachodniej części kraju. Podlega ochronie częściowej

24 Ononis spinosa – Wilżyna ciernista Ononis sp. - rodzaj: wilżyna
Fabaceae - Bobowate Surowiec leczniczy stanowi korzeń (Ononidis raidx): zbierany z roślin uprawnych jesienią lub wczesną wiosną suszony w warunkach naturalnych lub w suszarniach w temperaturze do 45˚C

25 Ononis spinosa – Wilżyna ciernista Ononis sp. - rodzaj: wilżyna
Fabaceae - Bobowate SKŁAD : FLAWONOIDY – izoflawony (formononetyna, ononina) OLEJEK ETERYCZNY (pochodne fenylopropanu i monoterpeny) TRITERPENY (α- onoceryna, α- i β-amyryny) ZWIĄZKI MINERALNE, FITOSTEROLE

26 Ononis spinosa – Wilżyna ciernista Ononis sp. - rodzaj: wilżyna
Fabaceae - Bobowate DZIAŁANIE: moczopędne zwiększa wydzielanie soku żołądkowego i żółci w obrębie przewodu pokarmowego oraz układu moczowego działa również przeciwzapalnie i przeciwkrwotocznie

27 Ononis spinosa – Wilżyna ciernista Ononis sp. - rodzaj: wilżyna
Fabaceae - Bobowate ZASTOSOWANIE: pomocniczo w stanach zapalnych dróg moczowych w początkowym stadium kamicy nerkowej (tzw. „piasku”) pomocniczo w gośćcu stawowym oraz niektórych dermatozach