Podmioty prawa z uwzględnieniem spółek prawa handlowego

Prezentacja na temat: "Podmioty prawa z uwzględnieniem spółek prawa handlowego"— Zapis prezentacji:

1 Podmioty prawa z uwzględnieniem spółek prawa handlowego

2 Podmiotowość prawna Dzięki podmiotowości prawnej niektóre kategorie jednostek mogą występować w roli podmiotów stosunków cywilnoprawnych, bez względu na to, czy mają osobowość prawną, czy też są jej pozbawione, do uzyskania podmiotowości prawnej wystarczy zdolność prawna, nie wymaga się osobowości prawnej

3 Pojęcie zdolności prawnej
Zdolność prawna jest nieodłącznym atrybutem każdej osoby fizycznej, osoby prawnej oraz jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, której ustawa przydała zdolność prawną (art. 33¹ KC) Określana jako kwalifikacja normatywna podmiotów stosunków cywilnoprawnych To właściwość prawna, nie prawo podmiotowe Charakter abstrakcyjny

4 Zdolność prawna określana jest jako możność bycia (stania się) podmiotem praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego

5 Osoba fizyczna a zdolność prawna
Przysługuje każdemu człowiekowi od chwili urodzenia -> art. 8 KC Warunkiem jest żywe urodzenie się dziecka; przyjmuje się, że miarodajnym momentem dla stwierdzenia urodzenia żywego, jest chwila w której dziecko znalazło się całkowicie poza ciałem matki (dla powstania zdolności prawnej dziecko musi w tym momencie wykazywać oznaki życia) Domniemanie prawne (wzruszalne) z art. 9 KC

6 Status prawny dziecka poczętego
W przypadku nasciturusa mamy do czynienia z warunkową zdolnością prawną -> ochrona dziecka nienarodzonego kształtuje się generalnie wokół rzymskiej paremii mówiącej o tym, że dziecko nienarodzone należy traktować tak, jak już by się narodziło, ilekroć chodzi o jego korzyść; ochrona nasciturusa bez różnicowania w zakresie okresów życia prenatalnego (na każdym etapie taka sama), realizowana głownie w oparciu o przepisy KRO

7 Zdolność prawna przysługuje nasciturusowi pod warunkiem zawieszającym, że urodzi się żywy
Dzięki warunkowej zdolności prawnej dochodzi do zabezpieczenia praw podmiotowych Na podstawie przepisów KRO do ochrony praw nienarodzonego ustanowić kuratora; kuratela ustaje z chwilą urodzenia się dziecka

8 Ustanie zdolności prawnej os
Ustanie zdolności prawnej os. fizycznej związane jest ze śmiercią człowieka (moment śmierci najczęściej utożsamiany jest ze śmiercią mózgową); dowodem śmierci jest akt zgonu -> w przypadkach szczególnych wymagane jest sądowe uznanie za zmarłego (zaginięcie człowieka, brak informacji o osobie, postępowanie wyjaśniające nie daje odpowiedzi na pytanie, czy dana osoba pozostaje przy życiu, czy też nie), albo stwierdzenie zgonu (sytuacja braku zwłok, jednak przy jednoczesnym istnieniu dowodów świadczących o śmierci danej osoby w wyniku racjonalnych okoliczności tj. np. katastrofa lotnicza; przeprowadzone postępowanie dowodowe wskazuje, że śmierć jest niewątpliwa)

9 Osoba prawna a zdolność prawna
Osoby prawne posiadają zdolność prawną O tym, czy dana jednostka organizacyjna posiada osobowość prawną decyduje ustawodawca; w prawie polskim przyjęta została formalno – normatywna metoda regulacji (art. 33 KC), a więc taka gdzie ustawa wskazuje na jednostki wyposażone w osobowość prawną - „nazywa” je osobami prawnymi (odmienna metoda – metoda ogólnego formułowania; ustawodawca poprzestaje na wskazaniu ogólnych cech właściwych dla osób prawnych -> należy zbadać wpierw, czy dana jednostki spełnia wymagania ustawowe - posiada określone cechy, a tym samym czy ma osobowość prawną)

10 Jednostki organizacyjne z art. 331 KC
jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym ustawa przydała zdolność prawną, nazywane często tzw. ułomnymi osobami prawnymi są podmiotami prawa Podmiotami takimi są spółki osobowe prawa handlowego – spółka posiada odrębną od wspólników zdolność prawną, a co za tym idzie, może być podmiotem praw i obowiązków, np. przysługuje jej prawo własności nieruchomości (zob. art. 8 § 1 KSH)

11 Zdolność do czynności prawnych
Jest to zdolność do samodzielnego nawiązywania, zmiany i unicestwiania stosunków prawnych, poprzez własne działania, podejmowane we własnym imieniu Nie musi przysługiwać każdemu podmiotowi wyposażonemu w zdolności prawną! Jednostki organizacyjne występujące w obrocie jako podmioty stosunków cywilnoprawnych mają pełną zdolność do czynności prawnych (działalność organów)

12 Osoba fizyczna a zdolność do czynności prawnych
Pełna zdolność do czynności prawnych (os. pełnoletnie i nie ubezwłasnowolnione, kobieta, która zawarła związek małżeński w wieku 16 lat za zezwoleniem sądu opiekuńczego -> zob. art. 10 KC, art. 10 KRO) Ograniczona zdolność do czynności prawnych (os. między 13 a 18 rokiem życia, os. ubezwłasnowolnione częściowo) Brak zdolności do czynności prawnych (os. które nie ukończyły 13. roku życia, os. ubezwłasnowolnione całkowicie)

13 Skutki ograniczonej zdolności do czynności prawnych:
brak kompetencji do dokonywania wskazanych wyraźnie w przepisach szczególnych określonych rodzajów czynności prawnych kontrola przedstawiciela ustawowego w zakresie określonych czynności prawnych pełna kompetencja w zakresie czynności prawnych Skutki braku zdolności do czynności prawnych -> art. 14 KC

14 Spółki Generalnie spółki dzielą się na spółki handlowe oraz spółkę cywilną Do spółek handlowych zaliczamy spółki OSOBOWE I KAPITAŁOWE Spółka cywilna nie jest spółką handlową

15 Spółki handlowe osobowe kapitałowe
Spółki osobowe -> spółka jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna Spółki kapitałowe -> spółka akcyjna i spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

16 W ramach spółek kapitałowych wyróżniamy spółki prywatne oraz spółki publiczne.
Wg innego kryterium także spółki zwykłe oraz szczególne, a więc takie typy spółek które są tworzone i funkcjonują w oparciu o przepisy szczególne, art. 611 KSH wymienia takie typy spółek, są to np. spółki prowadzące działalność bankową, domy maklerskie, prowadzące giełdę, towarzystwa emerytalne, itd.