tlhIngan Hol DaHaDrup’a’?

Prezentacja na temat: "tlhIngan Hol DaHaDrup’a’?"— Zapis prezentacji:

1 tlhIngan Hol DaHaDrup’a’?
1

2 pIqaD

3 Części mowy DIpmey (rzeczowniki) wotmey (czasowniki) chuvmey („wszysko inne”)

4 Części mowy DIpmey (rzeczowniki): tlhIngan
(Klingon, tj. przedstawiciel rasy Klingonów)

5 DIpmey (rzeczowniki): tlh I ng a n
Części mowy DIpmey (rzeczowniki): tlh I ng a n

6 Części mowy DIpmey (rzeczowniki): tlhIngan (Klingon) tlhIngan Hol (klingoński język)

7 Części mowy DIpmey (rzeczowniki): tlhIngan (Klingon) tlhIngan Hol (klingoński język) Human (człowiek)

8 Części mowy DIpmey (rzeczowniki): tlhIngan (Klingon) tlhIngan Hol (klingoński język) Human (człowiek) tera’ (Ziemia)

9 Części mowy DIpmey (rzeczowniki): tlhIngan (Klingon) tlhIngan Hol (klingoński język) Human (człowiek) tera’ (Ziemia) tera’ngan (Ziemianin)

10 Części mowy DIpmey (rzeczowniki): tlhIngan (Klingon) tlhIngan Hol (klingoński język) Human (człowiek) tera’ (Ziemia) tera’ngan (Ziemianin) SuvwI’ (wojownik)

11 Części mowy wotmey (czasowniki): jatlh (mówić) HaD (studiować, uczyć się) Suv (walczyć)

12 Części mowy wotmey (czasowniki): jatlh (mówić)
<tlhIngan Hol jatlh tlhIngan.> <DIvI’ Hol jatlh tera’ngan.>

13 Części mowy wotmey (czasowniki): HaD (studiować, uczyć się)
<tlhIngan Hol HaD Human.> <tlhIngan Hol DaHaDrup’a’?>

14 wotmey (czasowniki): Suv (walczyć) <Suv SuvwI’.>
Części mowy wotmey (czasowniki): Suv (walczyć) <Suv SuvwI’.>

15 chuvmey (wszystko inne, „resztki”): Qapla’ (Powodzenia)
Części mowy chuvmey (wszystko inne, „resztki”): Qapla’ (Powodzenia)

16 Części mowy chuvmey (wszystko inne, „resztki”): Qapla’ (powodzenia) nuqneH (czego chcesz)

17 Części mowy chuvmey (wszystko inne, „resztki”): Qapla’ (Powodzenia) nuqneH (Czego chcesz) HIja’ (Tak)

18 Części mowy chuvmey (wszystko inne, „resztki”): Qapla’ (Powodzenia) nuqneH (Czego chcesz) HIja’ (Tak) ghobe’ (Nie)

19 Części mowy chuvmey (wszystko inne, „resztki”): Qapla’ (Powodzenia) nuqneH (Czego chcesz) HIja’ (Tak) ghobe’ (Nie) maj (Dobrze)

20 Części mowy chuvmey (wszystko inne, „resztki”): Qapla’ (Powodzenia) nuqneH (Czego chcesz) HIja’ (Tak) ghobe’ (Nie) maj (Dobrze) Qu’vatlh (K----!)

21 ZAIMKI jIH ja (jestem) SoH ty (jesteś) ghaH on/ona/ono (jest) ’oH on/ona/ono (jest) maH my (jesteśmy) tlhIH wy (jesteście) chaH oni/one (są) bIH oni/one (są)

22 tlhIngan maH! (Jesteśmy Klingonami!)

23 ’Iv jIH? Human jIH.

24 Human jIH. tera’ngan jIH.
’Iv jIH? Human jIH. tera’ngan jIH.

25 Human jIH. tera’ngan jIH. ’ISqu’ jIH.
’Iv jIH? Human jIH. tera’ngan jIH. ’ISqu’ jIH.

26 Human jIH. tera’ngan jIH. ’ISqu’ jIH. SuvwI’ jIH.
’Iv jIH? Human jIH. tera’ngan jIH. ’ISqu’ jIH. SuvwI’ jIH.

27 Human jIH. tera’ngan jIH. ’ISqu’ jIH. SuvwI’ jIH. verengan jIHbe’.
’Iv jIH? Human jIH. tera’ngan jIH. ’ISqu’ jIH. SuvwI’ jIH. verengan jIHbe’.

28 ’Iv jIH? Human jIH. tera’ngan jIH. ’ISqu’ jIH. SuvwI’ jIH. verengan jIHbe’. romuluSngan jIHbe’.

29 ’Iv jIH? Human jIH. tera’ngan jIH. ’ISqu’ jIH. SuvwI’ jIH. verengan jIHbe’. romuluSngan jIHbe’. tlhIngan Hol HaDwI’ jIH/jIHbe’.

30 ’Iv SoH? tlhIngan SoH. tlhIngan SoH’a’? tlhIngan SoHbe’.
(Jesteś Klingonem.) tlhIngan SoH’a’? (Czy jesteś Klingonem?) tlhIngan SoHbe’. (Nie jesteś Klingonem.)

31 ’Iv SoH? tlhIngan SoH. tlhIngan SoH’a’? tlhIngan SoHbe’, jay’!
(Jesteś Klingonem.) tlhIngan SoH’a’? (Czy jesteś Klingonem?) tlhIngan SoHbe’, jay’! (Nie jesteś Klingonem.)

32 Qu’ 1: ’Iv SoH? X: Human SoH’a’ ? Y: HIja’. Human jIH. Y: ghobe’. Human jIHbe’! tlhIngan jIH. verengan romuluSngan vulqangan tlhIngan SuvwI’ tlhIngan Hol HaDwI’

33 Qu’ 1: ’Iv SoH? X: Human SoH’a’ ? Y: HIja’. Human jIH. Y: ghobe’. Human jIHbe’, jay’! tlhIngan jIH. verengan romuluSngan vulqangan tlhIngan SuvwI’ tlhIngan Hol HaDwI’

34 tlhIngan Hol około 2500 słów 26 przyrostków rzeczownikowych 28 przedrostków czasownikowych 36 przyrostków czasownikowych tworzenie zdań prostych tworzenie zdań złożonych idiomy, przysłowia, powiedzenia

35 Przyrostki rzeczownikowe
not toj tlhInganpu’. (Klingoni nigdy nie blefują.)

36 Przyrostki rzeczownikowe
not toj tlhInganpu’na’. (Prawdziwi Klingoni nigdy nie blefują.) not = nigdy toj = blefować -pu’ (ns 2: przyrostek liczby mnogiej) -na’ (ns 3: przyrostek kwalifikujący) = prawdziwy

37 Przyrostki rzeczownikowe
Typ 1 [rozmiar/ważność] : -’a’, -Hom, -oy Typ 2 [liczba] : -pu’, -Du’, -mey Typ 3 [kwalifikacja] : -qoq, -Hey, -na’ Typ 4 [przynależność] : -wIj, -lIj, -maj, -raj, -Daj, -wI’, -lI’, -ma’, -ra’, -chaj, -vam , -vetlh Typ 5 [wskażnik syntaktyczny] : -Daq, -vo’, -mo’, -vaD, -’e’

38 Przyrostki rzeczownikowe
Typ 1 wielkość/ważność -’a’, -Hom, -oy Typ 2 liczba -pu’, -Du’, -mey Typ 3 kwalifikacja -qoq, -Hey, -na’ Typ 4 przynależność -wIj, -lIj, -maj, -raj, -Daj, -wI’, -lI’, -ma’, -ra’, -chaj, -vam , -vetlh Typ 5 wskażnik syntaktyczny -Daq, -vo’, -mo’, -vaD, -’e’

39 Przyrostki rzeczownikowe
tlhInganoypu’qoqlI’mo’ (z powodu twoich tak zwanych Klingonków) -oy (vs 1) przyrostek „pieszczotliwy” -pu’ (vs 2) przyrostek liczby -qoq (vs 3) przyrostek kwalifikujący = tak zwany -lI’ (vs 4) przyrostek dzierżawczy) = twój -mo’ (vs 5) wskaźnik syntaktyczny = z powodu

40 Przyrostki rzeczownikowe
Typ 1 wielkość/ważność -’a’, -Hom, -oy Typ 2 liczba -pu’, -Du’, -mey Typ 3 kwalifikacja -qoq, -Hey, -na’ Typ 4 przynależność -wIj, -lIj, -maj, -raj, -Daj, -wI’, -lI’, -ma’, -ra’, -chaj, -vam , -vetlh Typ 5 wskażnik syntaktyczny -Daq, -vo’, -mo’, -vaD, -’e’

41 tlhIngan Hol DaHaDrup’a’?
Struktura czasownika tlhIngan Hol DaHaDrup’a’? Czy (ty) jesteś gotowy uczyć się klingońskiego? -rup (vs2) = być gotowym -rup’a’ (vs9) = czy

42 Przyrostki czasownikowe
Typ 1 wzajemność -’egh, -chuq Typ 2 wola/predyspozycja -nIS, -qang, -rup, -beH, -vIp Typ 3 zmiana -choH, -qa’ Typ 4 przyczyna -moH Typ 5 podmiot nieokr./zdolność -lu’, -laH Typ 6 kwalifikacja -chu’, -bej, -ba’, -law’ Typ 7 aspekt -pu’, -ta’, -taH, -lI’ Typ 8 respekt -neS Typ 9 wskażnik syntaktyczny -DI’, -chugh, -pa’, -vIS, -mo’, -meH, -bogh, -jaj, -’a’ -wI’, -ghach Typ R (rover) „wędrujący’” -be’, -qu’, -Ha’, -Qo’

43 Przyrostki czasownikowe
tlhIngan Hol DaHaD’a’? Czy (ty) uczysz się klingońskiego? SoH??

44 Przyrostki czasownikowe
tlhIngan Hol DaHaD’a’? Czy (ty) uczysz się klingońskiego? tlhIngan Hol boHaD’a’? Czy (wy) uczycie się klingońskiego? Da- ty–jego bo- wy–jego

45 Przyrostki czasownikowe
X: tlhIngan Hol DaHaD’a’? Y: HIja’. tlhIngan Hol vIHaD. Y: ghobe’. tlhIngan Hol vIHaDbe’. Da- ty–jego vI- ja–jego

46 Przyrostki czasownikowe
X: tlhIngan Hol boHaD’a’? Y: HIja’. tlhIngan Hol wIHaD. Y: ghobe’. tlhIngan Hol wIHaDbe’. bo- wy–jego wI- my–jego

47 Przedrostki czasownikowe
jI- ja–Ø ma- my–Ø vI- ja–jego/ich wI- my–jego qa- ja–ciebie DI- my–ich Sa- ja–was pI- my–ciebie re- my–was pe- wy–Ø! bI- ty–Ø yI- ty–Ø/jego! Su- wy–Ø wy–jego! Da- ty–jego/ich tI- ty–ich/je! bo- wy–jego/ich wy–ich! cho- ty–mnie HI- ty–mnie! tu- wy–mnie wy–mnie! ju- ty–nas gho- ty–nas! che- wy–nas wy–nas! Ø- oni–Ø on–Ø/jego/ich lu- oni–jego mu- on–mnie oni–mnie Du- on–ciebie nI- oni–ciebie nu- on–nas oni–nas lI- on–was oni–was

48 Qu’ 2: DIvI’ Hol Dajatlh’a’?
X: Hol Dajatlh’a’? Y1: ghobe’. vIjatlhbe’. Y2: HIja’. vIjatlh. Y2: HIja’. loQ vIjatlh. Y2: HIja’. vIjatlhchu’. DIvI’ Hol = tzw. Federation Standard (język Federacji Zjednoczonych Planet) loQ = trochę -chu’ (vs 6) = doskonale

49 Qu’ 2: DIvI’ Hol Dajatlh’a’?
X: Hol Dajatlh’a’? Y: ghobe’. vIjatlhbe’. Y: HIja’. vIjatlh loQ vIjatlh vIjatlhchu’. loQ = trochę -chu’ (vs 6) = doskonale tlhIngan Hol DIvI’ Hol romuluSngan Hol ? Hol

50 Przyrostki czasownikowe
Typ 1 wzajemność -’egh, -chuq Typ 2 wola/predyspozycja -nIS, -qang, -rup, -beH, -vIp Typ 3 zmiana -choH, -qa’ Typ 4 przyczyna -moH Typ 5 podmiot nieokr./zdolność -lu’, -laH Typ 6 kwalifikacja -chu’, -bej, -ba’, -law’ Typ 7 aspekt -pu’, -ta’, -taH, -lI’ Typ 8 respekt Typ 9 wskażnik syntaktyczny -DI’, -chugh, -pa’, -vIS, -mo’, -meH, -bogh, -jaj, -’a’ -wI’, -ghach Typ R (rover) „wędrujący’” -be’, -qu’, -Ha’, -Qo’

51 D – O – P Struktura zdania Dopełnienie-Orzeczenie-Podmiot (O-V-S)
(Object-Verb-Subject)

52 tlhIngan Hol jatlh ’ISqu’.
Struktura zdania D – O – P Dopełnienie-Orzeczenie-Podmiot tlhIngan Hol jatlh ’ISqu’.

53 Co to jest?

54 nuq ’oH Dochvam’e’?

55 nuq ’oH Dochvam’e’? taj Duj betleH HIq nISwI’

56 Co to jest? nóż statek betleH trunek dyzruptor

57 Co to jest? (Dosł. Jeśli chodzi o tę rzecz, czym ona jest?)
nuq ’oH Dochvam’e’? nuq ’oH Dochvam’e’? Co to jest? (Dosł. Jeśli chodzi o tę rzecz, czym ona jest?) Doch = rzecz, przedmiot -vam (vs4) ten/ta/to -’e’ (vs5) wskazanie tzw. „tematu” zdania nuq = co ’oH = ten/ta/to

58 Qu’ 3: nuq ’oH Dochvam’e’?
X: pu’HIch ’oH’a’ Dochvam’e’? Y: .....

59 Qu’ 3: nuq ’oH Dochvam’e’?
X: pu’HIch ’oH’a’ Dochvam’e’? Y: ghobe’. pu’HIch ’oHbe’. betleH ’oH.

60 Qu’ 3: nuq ’oH Dochvam’e’?
X: HIq ’oH’a’ Dochvam’e’? Y: ....

61 Qu’ 3: nuq ’oH Dochvam’e’?
X: HIq ’oH’a’ Dochvam’e’? Y: HIja’. HIq ’oH.

62 Qu’ 3: nuq ’oH Dochvam’e’?
X: HIq ’oH’a’ Dochvam’e’? Y: HIja’. HIq ’oH. ’Iw HIq ’oH. ’Iw HIq = (bloodwine) krwawe wino

63 Qu’ 3: nuq ’oH Dochvam’e’?
X: taj ’oH’a’ Dochvam’e’? Y: ....

64 Qu’ 3: nuq ’oH Dochvam’e’?
X: taj ’oH’a’ Dochvam’e’? Y: ghobe’. taj ’oHbe’. Duj ’oH.

65 Żarty językowe Okranda
tIn = być dużym [ang. tiny „maleńki”] mach = być małym [ang. much „dużo”] lay’ = obiecywać [ang. lie „kłamać”]

66 Żarty językowe Okranda
’oy’ = ból, boleć bIr = być zimnym [„Brrr!” ang. beer „piwo”] ’IH = być pięknym [ang. ick! „fuj!”]

67 tlhIngan Hol HaDwI’vaD
The Klingon Dictionary Klingon for the Galactic Traveler

68 tlhIngan Hol HaDwI’vaD
Conversational Klingon Power Klingon

69 tlhIngan Hol HaDwI’vaD
The Klingon Way

70 Hamlet paghmo’ tIn mIS

71 ghIlghameS Tao Te Ching

72 pItlh! (Dosł. Zrobione!)