Krzyżacy - Obraz Średniowiecza. Biografia: Henryk Sienkiewicz Część I Henryk Sienkiewicz przyszedł na świat dnia 5 maja 1846 roku w Woli Okrzejskiej,

Prezentacja na temat: "Krzyżacy - Obraz Średniowiecza. Biografia: Henryk Sienkiewicz Część I Henryk Sienkiewicz przyszedł na świat dnia 5 maja 1846 roku w Woli Okrzejskiej,"— Zapis prezentacji:

1 Krzyżacy - Obraz Średniowiecza

2 Biografia: Henryk Sienkiewicz Część I Henryk Sienkiewicz przyszedł na świat dnia 5 maja 1846 roku w Woli Okrzejskiej, mieścinie położonej na Podlasiu. Wywodził się z mocno podupadłego rodu ziemiańskiego, w którym jednakże wciąż były żywe dawne tradycje rycerskie oraz kult przodków. Sienkiewicz naukę rozpoczął we warszawskim gimnazjum, następnie zaś został studentem wydziału filologicznego Szkoły Głównej. Podczas studiów nawiązał kontakt z reakcjami warszawskich czasopism, co zaowocowało serią zamieszczanych w nich artykułów oraz felietonów, które podpisywał Litwos. Okazał się on być młodzieńcem niezwykle podatnym na propagowane przez pozytywistów idee, dlatego też angażował się w szereg akcji społecznych, mających na celu podniesienie poziomu szkolnictwa oraz statusu materialnego szerokich warstw społeczeństwa polskiego. "Entuzjazmuje się rozwojem przemysłu, propaguje wiedzę i nowoczesną technikę, a przy tym jasno widzi zaniedbanie cywilizacyjne kraju.

3 Biografia: Henryk Sienkiewicz Część II W roku 1872 na półki księgarskie trafiła jego debiutancka powieść zatytułowana "Na marne". Została ona przyjęta zarówno przez publiczność, jak i czytelników, bez specjalnego entuzjazmu, jakkolwiek ci ostatni dostrzegli w młodym prozaiku spory talent. W tym mniej więcej czasie ukazują się również jego "Humoreski z teki Worszyły". Te pierwsze kroki na niwie literackiej nie pozwalały, oczywiście, Sienkiewiczowi utrzymać się, dlatego też cały czas pracował w różnych redakcjach stołecznych czasopism. Periodyk "Niwa", którego zresztą był współwłaścicielem, drukuje jego trzy opowiadania: "Stary sługa", "Hania" i "Selim Mirza".

4 Biografia: Henryk Sienkiewicz Cześć III W roku 1876 Sienkiewicz wyjeżdża do Stanów Zjednoczonych jako korespondent "Gazety Polskiej". Złożyły się one na wydaną później książkę "Listy z podróży do Ameryki". To właśnie w Nowym Świecie powstały takie jego nowele, jak: "Latarnik" i "Wspomnienie z Maripozy". Ameryka wywarła na nim ogromne wrażenie, szczególnie zaś jej wielkie, ciągnące się setkami kilometrów, przestrzenie. Pisarz interesował się również dolą Indian, którzy byli spychani przez białych na coraz to gorsze ziemie. Swemu współczuciu dał wyraz w noweli Sachem, opisującej dzieje potomka wodza plemienia Czarnych Węży. W jego nieszczęsnych losach dostrzegł analogię do wielu biografii Polaków, walczących o niepodległość.

5 Kodeks Rycerski 1. Bądź zawsze oddany Bogu, Ojczyźnie, Panu. 2. Nigdy nie bądź tchórzliwy. 3. Bądź ambitny i podążaj do celu. 4. Przegrane bitwy znoś z honorem. 5. Bądź wzorem dla innych. 6. Szanuj ludzi wokół siebie. 7. Dobro i prawość przed niesprawiedliwością broń. 8. Bądź hojny dla ludzi w potrzebie. 9. Bądź wierny swym zasadom i ideałom. 10. Nie krzywdź słabszych.

6 Bogurodzica Bogurodzica Bogurodzica – najstarsza utrwalona polska pieśń religijna i najstarszy zachowany polski tekst poetycki. Bogurodzica – najstarsza utrwalona polska pieśń religijna i najstarszy zachowany polski tekst poetycki. Utwór powstał w średniowieczu, najprawdopodobniej na przełomie XIII i XIV wieku. Pierwszy zapis tekstu jest późny, bo z początku XV wieku, wcześniejsze zapisy mogły zaginąć, ale też tekst mógł krążyć w obiegu ustnym. Utwór powstał w średniowieczu, najprawdopodobniej na przełomie XIII i XIV wieku. Pierwszy zapis tekstu jest późny, bo z początku XV wieku, wcześniejsze zapisy mogły zaginąć, ale też tekst mógł krążyć w obiegu ustnym. B ogurodzica, Dziewica, B ogurodzica, Dziewica, Bogiem sławiena Maryja Bogiem sławiena Maryja U Twego Syna, Gospodzina, U Twego Syna, Gospodzina, Matko zwolena, Maryja Matko zwolena, Maryja Zyszczy nam, spuści nam! Zyszczy nam, spuści nam! Kyrie elejson. Kyrie elejson.

7 Bogurodzica w historii literatury i kultury Bogurodzica po (oczywistym) okresie ustnego obiegu tekstów jest pierwszą zapisaną pieśnią religijną w literaturze polskiej. Nie ma tytułu, a określamy ją według pierwszego wyrazu tekstu (w najstarszym przekazie są to 2 osobno zapisane słowa: "Bogu rodzica"). Nie jest też pieśnią maryjną, ale modlitwą do Maryi i do Chrystusa, intelektualnie ujętym wyznaniem wiary. Bogurodzica po (oczywistym) okresie ustnego obiegu tekstów jest pierwszą zapisaną pieśnią religijną w literaturze polskiej. Nie ma tytułu, a określamy ją według pierwszego wyrazu tekstu (w najstarszym przekazie są to 2 osobno zapisane słowa: "Bogu rodzica"). Nie jest też pieśnią maryjną, ale modlitwą do Maryi i do Chrystusa, intelektualnie ujętym wyznaniem wiary. Z czasem Bogurodzica stała się pieśnią bojową polskiego rycerstwa – jak podaje Jan Długosz śpiewano ją przed bitwą pod Grunwaldem, Została także odśpiewana podczas koronacji Władysława Warneńczyka. Cały obrzęd koronacji odbywał się po łacinie, jedynie Bogurodzica wykonana została w języku polskim. Z czasem Bogurodzica stała się pieśnią bojową polskiego rycerstwa – jak podaje Jan Długosz śpiewano ją przed bitwą pod Grunwaldem, Została także odśpiewana podczas koronacji Władysława Warneńczyka. Cały obrzęd koronacji odbywał się po łacinie, jedynie Bogurodzica wykonana została w języku polskim. Przekaz i dzieje tekstu Przekaz i dzieje tekstu Najstarszy znany zapis tekstu Bogurodzicy – obejmującego 2 strofy i opatrzonego nutami – pochodzi z początku XV w.. w 1407 zapisany został na tylnej wyklejce zbioru kazań łacińskich skopiowanych przez wikarego w Kcynii na Kujawach Macieja z Grochowa[1]. Obecnie wyklejka ta przechowywana jest w Bibliotece Jagiellońskiej. Najstarszy znany zapis tekstu Bogurodzicy – obejmującego 2 strofy i opatrzonego nutami – pochodzi z początku XV w.. w 1407 zapisany został na tylnej wyklejce zbioru kazań łacińskich skopiowanych przez wikarego w Kcynii na Kujawach Macieja z Grochowa[1]. Obecnie wyklejka ta przechowywana jest w Bibliotece Jagiellońskiej. Od połowy XV wieku do pierwotnego tekstu pieśni dopisywano kolejne strofy. Drugim zachowanym przekazem Bogurodzicy jest kodeks Decisiones rote Wilhelmi Horborg, do którego dopisano utwór w 1408 roku na karcie 87 verso[5]. Także i ten manuskrypt przechowywany jest w Bibliotece Jagiellońskiej (sygn. 408). Od połowy XV wieku do pierwotnego tekstu pieśni dopisywano kolejne strofy. Drugim zachowanym przekazem Bogurodzicy jest kodeks Decisiones rote Wilhelmi Horborg, do którego dopisano utwór w 1408 roku na karcie 87 verso[5]. Także i ten manuskrypt przechowywany jest w Bibliotece Jagiellońskiej (sygn. 408).

8 Przyczyny i Przebieg Bitwy Pod Grunwaldem Przyczyny wybuchu wojny: Przyczyny wybuchu wojny: Zakon starał się zdobyć Żmudź, rozdzielającą jego posiadłości. W 1402 roku Brandenburgia oddała pod zastaw Krzyżakom Nową Marchię (wówczas na północny zachód od Polski), przez co niejako ostatnią przeszkodą w dążeniach krzyżackich stał się gród Drezdenko, stanowiący lenno polskie. Objęcie godności mistrza zakonu przez Ulryka von Jungingena, zwolennika ostrej polityki wobec Polski. Zakon starał się zdobyć Żmudź, rozdzielającą jego posiadłości. W 1402 roku Brandenburgia oddała pod zastaw Krzyżakom Nową Marchię (wówczas na północny zachód od Polski), przez co niejako ostatnią przeszkodą w dążeniach krzyżackich stał się gród Drezdenko, stanowiący lenno polskie. Objęcie godności mistrza zakonu przez Ulryka von Jungingena, zwolennika ostrej polityki wobec Polski. Próby rozerwania sojuszu Polski i Litwy spełzły na niczym, toteż w 1409 roku Krzyżacy zdecydowali się zająć ziemię dobrzyńską (którą Polska niedawno zdołała wykupić dzięki opodatkowaniu się szlachty). Próby rozerwania sojuszu Polski i Litwy spełzły na niczym, toteż w 1409 roku Krzyżacy zdecydowali się zająć ziemię dobrzyńską (którą Polska niedawno zdołała wykupić dzięki opodatkowaniu się szlachty). Wybuch powstania ludności na Żmudzi popartego przez wielkiego księcia litewskiego Witolda Wybuch powstania ludności na Żmudzi popartego przez wielkiego księcia litewskiego Witolda Przebieg W swych początkowych etapach (zima na przełomie 1409/1410) wojna miała charakter dyplomatyczno- propagandowy, co było zrozumiałe, gdyż wówczas w zimie nie prowadzono działań wojennych. Ponadto obie strony nie były gotowe do wojny - jednoroczne zawieszenie broni. Przebieg W swych początkowych etapach (zima na przełomie 1409/1410) wojna miała charakter dyplomatyczno- propagandowy, co było zrozumiałe, gdyż wówczas w zimie nie prowadzono działań wojennych. Ponadto obie strony nie były gotowe do wojny - jednoroczne zawieszenie broni. Zdano się nawet na arbitraż Wacława Luksemburczyka, który jednak sprzyjał Krzyżakom, przez co korzystny dla nich wynik nie miał większego znaczenia na przebieg wojny. Właściwe działania rozpoczęły się na początku lata 1410 r. Armia polska przeszła Wisłę pod Czerwińskiem, gdzie (na Mazowszu) połączyła się z połączonymi wojskami litewsko-smoleńskimi (ruskimi), a następnie przekroczyła granicę zakonu koło Lidzbarka (9 lipca 1410). Śmiałe posunięcie Władysława Jagiełły, chcącego uderzyć w samo serce zakonu, było pewnym zaskoczeniem dla wielkiego mistrza. Zastąpił on drogę na Malbork wojskom sojuszu na polach koło wsi Grunwald. Do walki doszło 15 lipca 1410 roku Bitwa pod Grunwaldem była największą bitwą pomiędzy Krzyżakami a Polską i jedną z największych bitew w średniowiecznej Europie. Zdano się nawet na arbitraż Wacława Luksemburczyka, który jednak sprzyjał Krzyżakom, przez co korzystny dla nich wynik nie miał większego znaczenia na przebieg wojny. Właściwe działania rozpoczęły się na początku lata 1410 r. Armia polska przeszła Wisłę pod Czerwińskiem, gdzie (na Mazowszu) połączyła się z połączonymi wojskami litewsko-smoleńskimi (ruskimi), a następnie przekroczyła granicę zakonu koło Lidzbarka (9 lipca 1410). Śmiałe posunięcie Władysława Jagiełły, chcącego uderzyć w samo serce zakonu, było pewnym zaskoczeniem dla wielkiego mistrza. Zastąpił on drogę na Malbork wojskom sojuszu na polach koło wsi Grunwald. Do walki doszło 15 lipca 1410 roku Bitwa pod Grunwaldem była największą bitwą pomiędzy Krzyżakami a Polską i jedną z największych bitew w średniowiecznej Europie.

9

10 Krzyżacy - Postaci Historyczne i Fikcyjne Bohaterowie historyczni: Władysław Jagiełło, Jadwiga, Witold – książę litewski, Konrad von Jungingen – wielki mistrz krzyżacki, Ulryk von Jungingen, Janusz – książę mazowiecki, księżna Anna Danuta, rycerze polscy: Zawisza Czarny, Powała z Taczewa, Zyndram z Maszkowic. Bohaterowie fikcyjni: Zbyszko z Bogdańca, Maćko z Bogdańca, Jurand ze Spychowa, Danusia Jurandówna, Jagienka Zychówna, Zych, Hlawa, Sanderus, Fulko de Lorche, Zygfryd de Löve, Kuno Lichtenstein, brat Rotgier, Hugo von Danveld.

11 Krzyżacy jako powieść Historyczna Powieścią historyczną są "Krzyżacy" Sienkiewicza. Autor pisał powieść w latach 1897-1900. Opisane w niej wydarzenia rozgrywają się na przełomie XIV i XV wieku. Sienkiewicz korzystał z różnych źródeł i opracowań historycznych. Ukazane wydarzenia historyczne powiązane są z postaciami historycznymi. Całość autor wzbogacił o fikcję literacką. Sienkiewicz nie tylko odtworzył fakty historyczne przełomu XIV i XV wieku, ale też uwzględnił średniowieczne obyczaje, myślenie ludzi oraz język tego okresu.

12 Wygląd Rycerza Średniowiecznego  Zazwyczaj ubrany w zbroję, nie zawsze lśniącą, hełm, tarcza miecz (jednoręczny, półtora-ręczny lub dwuręczny)  Średniowieczni rycerze musieli podporządkować się nakazom moralnym i obyczajowości. Chcąc popisać się swą sprawnością fizyczną i zdobyć nagrodę, rycerze uczestniczyli w turniejach. Ważna była czysta walka bez podstępów. Z prawdziwie rycerskim uczynkiem spotkaliśmy się, kiedy Zbyszko podczas turnieju nie zaatakował Ulryka von Jungingena, ponieważ zauważył, że przeciwnik ma pęknięty popręg u siodła. W średniowieczu odbywały się pojedynki na śmierć i życie. Rycerz, który bronił ważnej sprawy lub którego godność urażono, mógł wyzwać innego na pojedynek. Wyzwany przeciwnik nie mógł odmówić, gdyż zostałby wówczas posądzony o tchórzostwo.

13 Krzyżacy Motywy  Motyw rycerza - Ukazani w powieści rycerze wykazują zalety średniowiecznego rycerza: są szlachetni, odważni, zawsze dotrzymują danego słowa, postępują honorowo.  Motyw wojny - Wieloletni konflikt doprowadził do wojny z Zakonem. Bitwa pod Grunwaldem, w której wojskami polskimi dowodził król Władysław Jagiełło, przyniosła zwycięstwo Polski.  Jurand ze Spychowa buntuje się przeciw Krzyżakom za śmierć swojej żony. Wiele lat walczy samotnie z Zakonem. Krzyżacy nazywają go "krwawym psem". ]  Motyw patriotyzmu - Dla rycerzy polskich bardzo ważna jest miłość do ojczyzny.Stawiają się na każde wezwanie władcy, gotowi są poświęcić życie dla swojego kraju  Motyw władcy - Sienkiewicz ukazał Władysława Jagiełłę jako władcę mądrego, odważnego, sprawiedliwego i pobożnego. Jagiełło pragnął pokojowego rozwiązania konfliktu polsko-krzyżackiego. Dowodząc w bitwie pod Grunwaldem, wykazał się zdolnościami strategicznymi. Jako pobożny król nie chciał przelewać chrześcijańskiej krwi.

14 Bibliografia Slajdów Slajd nr 2 http://www.bryk.pl/teksty/liceum/język_polski/biografie/155- biografia_henryka_sienkiewicza.html Slajd nr 3 http://www.bryk.pl/teksty/liceum/język_polski/biografie/155- biografia_henryka_sienkiewicza.html Slajd nr 4 http://www.bryk.pl/teksty/liceum/język_polski/biografie/155- biografia_henryka_sienkiewicza.html Slajd nr 5 http://pl.wikipedia.org/wiki/Kodeks_rycerski Slajd nr 6 Wikipedia Slajd nr 7- http://krz.ostatnidzwonek.pl/ Slajd nr 8 Wikipedia Slajd nr 10 Wikipedia Slajd nr 11 Wikipedia Slajd nr 12 Wikipedia Slajd nr 13 Wikipedia

15 Prezentację Wykonał Marcin Cieciorko

16