ELASTYCZNE FORMY ZATRUDNIENIA NA WSPÓŁCZESNYM RYNKU PRACY MOŻLIWOŚCI I BARIERY ICH ROZWOJU WITOLD POLKOWSKI EKSPERT STOWARZYSZENIA AGENCJI ZATRUDNIENIA.

Prezentacja na temat: "ELASTYCZNE FORMY ZATRUDNIENIA NA WSPÓŁCZESNYM RYNKU PRACY MOŻLIWOŚCI I BARIERY ICH ROZWOJU WITOLD POLKOWSKI EKSPERT STOWARZYSZENIA AGENCJI ZATRUDNIENIA."— Zapis prezentacji:

1 ELASTYCZNE FORMY ZATRUDNIENIA NA WSPÓŁCZESNYM RYNKU PRACY MOŻLIWOŚCI I BARIERY ICH ROZWOJU WITOLD POLKOWSKI EKSPERT STOWARZYSZENIA AGENCJI ZATRUDNIENIA

2 PRZEMIANY W GOSPODARCE GLOBALNEJ Globalizacja procesów gospodarczych Rozwój technologii informatycznych Ekspansja sektora usług Odchodzenie od tradycyjnego modelu pracy i zbiorowych stosunków pracy Wzrost liczby prac wykonywanych w zmiennym wymiarze czasu SKUTEK: wzrost znaczenia elastycznej organizacji i czasu pracy

3 SEGMENTACJA PERSONELU Trzon zasadniczy to pracownicy odpowiedzialni za działania i decyzje strategiczne (zatrudnienie stałe) Personel zadaniowy to firmy bądź pracownicy zaangażowani do wykonywania określonych zadań na rzecz przedsiębiorstwa (zatrudnienie zmienne) PERSONEL STAŁY PERSONEL ZMIENNY

4 Poszukiwanie elastycznych form zatrudnienia po roku 1990 Umowy cywilno prawne – umowa zlecenie, umowa o dzieło, umowa agencyjna: - od 02.06.1996 ograniczenie wynikające z art.22 §1 1 kp – zatrudnienie noszące cechy stosunku pracy jest zatrudnieniem w ramach stosunku pracy bez względu na nazwę zawartej umowy

5 Poszukiwanie elastycznych form zatrudnienia po roku 1990 – c.d. Umowy na czas określony – ponawianie umów - od 02.06.1996 ograniczenie wynikające z art.22 §1 1 kp – trzecia umowa zawarta na czas określony staje się z mocy prawa umową zawartą na czas nieokreślony; Aneksy do umów na czas określony skuteczną próbą obejścia przepisów zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw - z dniem 29 listopada 2002 r. art. 25 1 Kodeksu pracy nie stosuje się do dnia przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej

6 Poszukiwanie elastycznych form zatrudnienia - c.d. Obecne brzmienie normy prawnej: Art. 25 1. § 1. Zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony, jeżeli poprzednio strony dwukrotnie zawarły umowę o pracę na czas określony na następujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła 1 miesiąca. § 2. Uzgodnienie między stronami w trakcie trwania umowy o pracę na czas określony dłuższego okresu wykonywania pracy na podstawie tej umowy uważa się za zawarcie, od dnia następującego po jej rozwiązaniu, kolejnej umowy o pracę na czas określony w rozumieniu § 1.

7 Główne elastyczne formy zatrudnienia Praca na czas określony Praca w niepełnym wymiarze czasu pracy Praca na zastępstwo Praca tymczasowa Praca na wezwanie Telepraca Samozatrudnienie

8 Charakterystyka wybranych form Praca na wezwanie: System, w którym pracownik deklaruje gotowość do podjęcia pracy na wezwanie pracodawcy. Bariery: Tego typu zatrudnienie nie mieści się w obecnym systemie prawa pracy.

9 Charakterystyka c.d. Telepraca Jest nowoczesną formą pracy poza siedzibą przedsiębiorstwa. Daje szanse zatrudnienia niepełnosprawnym. Umożliwia elastyczne ukształtowanie czasu pracy np. zadaniowy czas pracy, przerywany czas pracy, równoważny czas pracy. Bariery: ograniczony dostęp do nowoczesnych technik telekomunikacyjnych i komputerowych, szczególnie w małych i średnich miastach.

10 Charakterystyka c.d. Samozatrudnienie Szeroko stosowana i wspierana przez państwo w krajach zachodnich (różnego rodzaju ulgi). Obejmuje świadczenie pracy na rzecz własnego drobnego przedsiębiorstwa. W Polsce w praktyce niejednokrotnie jest to wykonywanie pracy na rzecz byłego pracodawcy. Zlecanie usług firmom jednoosobowym zewnętrznym pozwala obniżyć koszty działalności przedsiębiorstwa. Bariery: Przepisy podatkowe, kodeks pracy.

11 Elastyczne formy czasu pracy Zadaniowy czas pracy Równoważny czas prac Przerywany czas pracy Skrócony tydzień pracy Praca weekendowa

12 Elastyczne formy czasu pracy -1 Zadaniowy czas pracy Od 1997.01.01 zmiana – nie stosuje się przepisów o wynagrodzeniu dodatkowym za godziny nadliczbowe Obecnie - Art. 140. W przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy lub jej organizacją albo miejscem wykonywania pracy może być stosowany system zadaniowego czasu pracy. Pracodawca, po porozumieniu z pracownikiem, ustala czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań (...).

13 Elastyczne formy czasu pracy -2 Równoważny czas pracy Art. 135. § 1. Jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, może być stosowany system równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca. Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest równoważony krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach lub dniami wolnymi od pracy. Bariery: doba pracownicza. Praca przy dozorze urządzeń, praca przy pilnowaniu - art 136 i 137 kp

14 Elastyczne formy czasu pracy - 3 Skrócony czas pracy Art. 143. Na pisemny wniosek pracownika może być do niego stosowany system skróconego tygodnia pracy. W tym systemie jest dopuszczalne wykonywanie pracy przez pracownika przez mniej niż 5 dni w ciągu tygodnia, przy równoczesnym przedłużeniu dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca.

15 Elastyczne formy czasu pracy - 4 Przerywany czas pracy – tylko w uzp; Art. 139. § 1. Jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, może być stosowany system przerywanego czasu pracy według z góry ustalonego rozkładu przewidującego nie więcej niż jedną przerwę w pracy w ciągu doby, trwającą nie dłużej niż 5 godzin. Przerwy nie wlicza się do czasu pracy, jednakże za czas tej przerwy pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia należnego za czas przestoju

16 Elastyczne formy czasu pracy -5 Praca weekendowa Art. 144. Na pisemny wniosek pracownika może być do niego stosowany system czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta. W tym systemie jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca.

17 Praca tymczasowa Ustawa z dnia 9 lipca 2003 r o zatrudnianiu pracowników tymczasowych Trójstronny charakter relacji: Agencja pracy tymczasowej Pracownik tymczasowy Przedsiębiorstwo, pracodawca użytkownik

18 KORZYŚCI Z ELASTYCZNEGO MODELU ZATRUDNIENIA DLA PRACODAWCY Obniżenie kosztów pracy Optymalizacja stanu i struktury zatrudnienia Zwiększenie produktywności i efektywności zatrudnienia Ograniczenie ryzyka i kosztów rozwiązań umów o pracę stałą Ograniczenie rozmiaru świadczeń pracowniczych Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstwa Elastyczna adaptacja firmy do zmian rynkowych Łatwiejsze pozyskanie drogich ekspertów

19 Kierunek… 75% amerykańskich przedsiębiorstw działających w sektorze średnim gospodarki praktykuje zewnętrzne zatrudnienie 10-15% pracowników w przedsiębiorstwach w państwach UE-15 stanowią pracownicy tymczasowi

20 PODSUMOWANIE Współczesna gospodarka jest zorientowana na Klienta Istnieje tendencja do wprowadzania rozwiązań doraźnych Optymalizacja zatrudnienia w przedsiębiorstwach przybiera postać procesu stałego Istnieje konieczność dopasowania modelu zatrudnienia do zmiennego otoczenia rynkowego Dalszy rozwój elastycznych form zatrudnienia w Polsce jest nieunikniony Formy te są szansą na ograniczenie bezrobocia i aktywizację uczestników rynku pracy Ich ewolucja powinna odbywać się na drodze dialogu wszystkich zainteresowanych stron i instytucji Proces ten musi odbywać się w zgodzie z przepisami prawa