1

Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej

Tlenek węgla nazwa zwyczajowa: czad

Zatrucie tlenkiem węgla (popularnie nazywane zaczadzeniem) jest najczęściej spotykanym zatruciem gazowym.

CZYM JEST TLENEK WEGLA? Tlenek węgla, potocznie zwany czadem, jest gazem silnie trującym, bezbarwnym i bezwonnym (powoduje to problemy z jego wykryciem). Powstaje w wyniku niepełnego spalania, m.in.: drewna, oleju, gazu, benzyny, nafty, propanu, węgla, ropy. Może to wynikać z braku dopływu świeżego (zewnętrznego) powietrza do urządzenia, w którym następuje spalanie albo z powodu zanieczyszczenia, zużycia lub złej regulacji palnika gazowego, a także przedwczesnego zamknięcia paleniska pieca lub kuchni. Jest to szczególnie groźne w mieszkaniach, w których okna są szczelnie zamknięte lub uszczelnione na zimę, a wentylacja jest wadliwa bądź wcale nie działa. Czad powstaje także podczas pożaru. Kampania społeczno-edukacyjna „NIE dla czadu!” Wydział Informacji i Promocji, KOMENDA GŁÓWNA PSP

DLACZEGO CZAD JEST TAK GROŹNY? Brak jest sygnałów, które alarmowałyby ludzi o obecności tlenku węgla, dlatego tak łatwo (przy braku zachowania podstawowych zasad bezpieczeństwa) zatruć się tą substancją. Tlenek węgla dostaje się do organizmu przez układ oddechowy, a następnie wchłaniany jest do krwioobiegu. W układzie oddechowym człowieka wiąże się z hemoglobiną 210 razy szybciej niż tlen, blokując dopływ tlenu do organizmu. Powoduje uszkodzenia mózgu oraz innych narządów wewnętrznych. Następstwem ostrego zatrucia może być nawet śmierć. Kampania społeczno-edukacyjna „NIE dla czadu!” Wydział Informacji i Promocji, KOMENDA GŁÓWNA PSP

PRZYCZYNY ZATRUĆ TLENKIEM WĘGLA: pożary budynków, tlące się łóżka, dywany itp. (zasypianie po alkoholu z palącym się papierosem) wadliwe piece gazowe, olejowe, węglowe, miałowe itp. niesprawna wentylacja w miejscach instalacji tych pieców zatrucia samobójcze spaliny silnikowe

Wentylacja grawitacyjna dobra Wentylacja grawitacyjna zła !!!

Nie zasłaniaj kratki !!! Czyść ją regularnie!! W łazience zakryte domowymi sposobami lub z zamontowanym wentylatorkiem, w kuchni w ogóle niewidoczne – MOGĄ BYĆ POWODEM GROMADZENIA TLENKU WĘGLA W POMIESZCZENIU !!! !!

OBJAWY ZATRUCIA TLENKIEM WĘGLA Lekkie zatrucie: ból głowy, mdłości, wymioty, ogólne zmęczenie i osłabienie. Średnie zatrucie: nasilający się ból głowy, senność, zaburzenia świadomości i równowagi, trudności z oddychaniem, oddech przyśpieszony, zaburzenia rytmu serca. Ciężkie zatrucie: drgawki, utrata przytomności. Osłabienie i znużenie, które czuje zaczadzony oraz zaburzenia orientacji i zdolności oceny zagrożenia powodują, że jest on całkowicie bierny (nie ucieka z miejsca nagromadzenia trucizny), traci przytomność i – jeśli nikt nie przyjdzie mu z pomocą – umiera. Kampania społeczno-edukacyjna „NIE dla czadu!” Wydział Informacji i Promocji, KOMENDA GŁÓWNA PSP

U zatrutych - uratowanych przed śmiercią często występują uszkodzenia ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.

KTO JEST NARAŻONY NA DZIAŁANIE TLENKU WĘGLA? Każda osoba przebywająca w środowisku skażonym tlenkiem węgla narażona jest na jego działanie. Efekty działania czadu, przy takim samym stężeniu i w takim samym czasie, mogą być jednak różne dla poszczególnych osób. Do grupy największego ryzyka należą: noworodki i niemowlaki (obok normalnej hemoglobiny występuje u nich hemoglobina płodowa, która wiąże dwukrotnie więcej tlenku węgla, niż zwykła hemoglobina), dzieci, kobiety ciężarne, osoby w podeszłym wieku, osoby z wadami serca oraz chorobami oskrzelowo-płucnymi, osoby z wadami serca oraz niewydolnością układu oddechowego. Cięższym zatruciom ulegają także osoby wykonujące prace związane z dużym wysiłkiem fizycznym. Kampania społeczno-edukacyjna „NIE dla czadu!” Wydział Informacji i Promocji, KOMENDA GŁÓWNA PSP

WPŁYW STĘŻENIA TLENKU WĘGLA W POWIETRZU NA ORGANIZM CZŁOWIEKA WG. CIOP - PIB ppm ZGON po czasie 1 do 3 minut ! 7000 ppm zapaść po 1‐2 minutach, ryzyko zgonu po 10 – 15 minutach 3400 ppm zapaść po 5 – 10 minut, ryzyko zgonu po 30 minutach 1600 ppm zapaść w ciągu 20 minut, ryzyko zgonu po 2 godzinach 800 ppm zapaść, utrata przytomności po 2 godzinach 400 ppm ból głowy, mdłości, wymioty, osłabienie mięśni, apatia po czasie 1 – 2 godzin 200 ppm lekki ból głowy po czasie kilku godzin Poziom tlenku węgla w powietrzu [ppm] UWAGA: dla CO 1%obj. = ppm = 8600 mg/m3 Kampania społeczno-edukacyjna „NIE dla czadu!” Wydział Informacji i Promocji, KOMENDA GŁÓWNA PSP

JAK ZAPOBIEGAĆ ZATRUCIOM CZADEM? Należy : zapewnić prawidłową wentylację pomieszczeń, uchylić okno w mieszkaniu, w którym korzysta się z jakiegokolwiek źródła ognia (pieca gazowego z otwartą komorą spalania, kuchenki gazowej lub węglowej), stosować mikrowentylację okien i drzwi (częsty błąd - to zbyt szczelnie zamknięte okna), regularnie sprawdzać, czyścić, dokonywać okresowych przeglądów - prawidłowość działania urządzeń mogących być źródłem tlenku węgla, szczelność wewnętrznych instalacji gazowych, przewodów kominowych i wentylacyjnych oraz kanałów nawiewnych, przy instalacji urządzeń i systemów grzewczych korzystać z usług wykwalifikowanej osoby, zainstalować w odpowiednim miejscu czujki tlenku węgla. Kampania społeczno-edukacyjna „NIE dla czadu!” Wydział Informacji i Promocji, KOMENDA GŁÓWNA PSP

Nie należy: zasłaniać kratek wentylacyjnych i otworów nawiewnych, spalać niczego w zamkniętych pomieszczeniach, jeśli nie są wentylowane, używać niesprawnych technicznie urządzeń, w których odbywa się proces spalania, zostawiać samochodu w garażu z włączonym silnikiem, nawet jeżeli drzwi do garażu pozostają otwarte, instalować urządzeń i systemów grzewczych na „własną rękę”, bagatelizować takich objawów jak: duszności, bóle i zawroty głowy, nudności, wymioty, oszołomienie, osłabienie, przyśpieszenie czynności serca i oddychania, gdyż mogą być sygnałem, że ulegasz zatruciu czadem; w takiej sytuacji należy natychmiast przewietrzyć pomieszczenie, w którym się znajdujemy i zasięgnąć porady lekarskiej. JAK ZAPOBIEGAĆ ZATRUCIOM CZADEM? Kampania społeczno-edukacyjna „NIE dla czadu!” Wydział Informacji i Promocji, KOMENDA GŁÓWNA PSP

Kampania społeczno-edukacyjna „NIE dla czadu!” Wydział Informacji i Promocji, KOMENDA GŁÓWNA PSP

Kampania społeczno-edukacyjna „NIE dla czadu!” Wydział Informacji i Promocji, KOMENDA GŁÓWNA PSP

CZUJKI – CZY TRZEBA JE INSTALOWAĆ? Warto w domu lub mieszkaniu zainstalować czujkę dymu oraz czujkę tlenku węgla. Podstawową funkcją czujki tlenku węgla (czadu) jest wykrywanie czadu i generowanie sygnałów alarmowych w sytuacji wykrycia jego nadmiernego stężenia w powietrzu. Podnosi ona poziom bezpieczeństwa w pomieszczeniach, zmniejsza ryzyko zaczadzenia, pozwala na szybką reakcję użytkownika w sytuacji zagrożenia życia. Czujka odpowiednio wcześnie zasygnalizuje niebezpieczeństwo. Nie należy montować czujek przy oknie, kratkach, przewodach wentylacyjnych czy w miejscach zbyt zawilgoconych. Niewłaściwie dobrane ustawienie czujki może negatywnie wpłynąć na jej pracę i skuteczność. Zalecane lokalizacje czujek, jak również lokalizacje, których należy unikać znajdują się w instrukcjach dołączonych do ww. urządzeń. Niewłaściwie dobrane ustawienie czujki może negatywnie wpłynąć na jej pracę i skuteczność. Kampania społeczno-edukacyjna „NIE dla czadu!” Wydział Informacji i Promocji, KOMENDA GŁÓWNA PSP

Czasami wystarczy jedynie odrobina przezorności. Kampania społeczno-edukacyjna „NIE dla czadu!” Wydział Informacji i Promocji, KOMENDA GŁÓWNA PSP PRZYKŁADOWE CZUJKI TLENKU WĘGLA

I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Radomiu - Mariusz Wesołowski i Małgorzata Król 24

PODZIĘKOWANIA, NAGRODY, DYPLOMY

37

KWESTA NA CMENTARZU ORAZ SPRZĄTANIE GROBÓW

43

I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja52

UDZIAŁ W MARSZU PAMIĘCI

I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja60

Opracowano w Wydziale Informacji i Promocji Komendy Głównej PSP

72

WRĘCZENIE NAGRODY PREZESA RADY MINISTRÓW

I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Radomiu - Mariusz Wesołowski i Małgorzata Król 80

I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Radomiu - Mariusz Wesołowski i Małgorzata Król 90

MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ WOLONTARIATU ORAZ GALA WOLONTARIATU

100

SPOTKANIE Z SĘDZIĄ

I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Radomiu - Mariusz Wesołowski i Małgorzata Król 104

RADOMSKIE KALENDARIUM HISTORYCZNE

2 grudnia 2012 r. ZMARŁA MARIA FOŁTYN

Maria Fołtyn - polska śpiewaczka i reżyser operowy, założycielka i prezes Towarzystwa Miłośników Muzyki Moniuszki, uczennica naszej szkoły. festiwal-moniuszkowski-kudowa-zdroj

Z tego grodu w samym środku Polski, z dawnego Królestwa Polskiego, wywodzi się mój ród… W dzieciństwie Radom wydawał mi się wspaniały…. Fołtyn Maria, Żyłam sztuka, żyłam miłością, Warszawa-Radom, 1997

Członkowie Stowarzyszenia Przyjaciół I LO z wizytą u Marii Fołtyn, grudzień 2011 r

26 X – 13 XII 1981 r. STRAJK W WYŻSZEJ SZKOLE INŻYNIERSKIEJ IM. KAZIMIERZA PUŁASKIEGO W RADOMIU

Był to jeden z najdłuższych protestów w PRL. Protestujący postulowali: odwołanie z funkcji rektora prof. Michała Hebdy w związku z mianowaniem go na to stanowisko ze złamaniem obowiązujących procedur, jego apodyktycznym stosunkiem do pracowników oraz uległością wobec władz partii i in. służb komunistycznego państwa; wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko przewodniczącemu Kolegium Rektorskiego; przeprowadzenie referendum nad wariantami ordynacji wyborczej obowiązującej na uczelni; zaprzestanie represji za działalność związkową. Pośrednią przyczyną strajku była próba włączenia się strajkujących w proces demokratyzacji życia społecznego w kraju, chęć przeprowadzenia zmian na fali odnowy prowadzonej przez „S” i wyrażenie niezadowolenia wobec władz z panującego na uczelniach porządku

12/13 GRUDNIA 1981 r. WPROWADZENIE STANU WOJENNEGO

a&rls=org.mozilla:pl:official&channel=nts&biw=1280&bih=634&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwjMsZyHuN vJAhUH1RoKHdE1CaoQ_AUIBigB#imgrc=2Yc3oe7uXhxf1M%3A

wojenny-w-radomiu,63 W pamiętną noc z 12 na 13 grudnia Rada Państwa PRL wprowadziła stan wojenny na terenie całej Polski. Zawieszono działalność NSZZ „Solidarność” i wiele innych organizacji opozycyjnych wobec władzy. Zamknięto redakcje gazet i czasopism, wprowadzono godzinę policyjną i kontrolę rozmów telefonicznych. Już od chwili ogłoszenia stanu wojennego rozpoczęto aresztowania działaczy „Solidarności” według wcześniej przygotowanych list.

wojenny-w-radomiu,63 W pierwszych godzinach i pierwszych dniach stanu wojennego aresztowano i osadzono w więzieniach 113 działaczy „Solidarności” z Radomia i województwa radomskiego.

wojenny-w-radomiu,63 Jan Rejczak tak wspomina moment swojego aresztowania: Było to w nocy z 12 na 13 grudnia. Wróciłem właśnie z Warszawy ze spotkania Komitetu Prymasowskiego. W drodze do domu wstąpiłem jeszcze do Wyższej Szkoły Inżynierskiej, gdzie właśnie trwał strajk studentów. W domu chciałem się przebrać i wrócić na uczelnię. Ale już nie zdążyłem. Przyjechali po mnie koło północy. Walili w drzwi wejściowe, ale nie mogli ich wyważyć. Wyjrzałem przez okno, zobaczyłem samochody i uzbrojonych milicjantów ubranych w mundury moro. Ktoś mnie zauważył. Wybili szyby w oknie, do środka wpadło kilku mężczyzn po cywilnemu. Jeden z nich zarzucił mi na szyję łańcuch z drewnianymi pałkami, coś jak nunczako. Wyciągnęli mnie przez okno tak jak stałem, w podkoszulku i bieliźnie. Wrzucili na tył syrenki i przewieźli do więzienia na Tybla. Tam usłyszałem, że będę internowany.

wojenny-w-radomiu,63 Każdego 13 dnia kolejnego miesiąca oraz w dniach rocznic patriotycznych i związkowych, w różnych miejscach tj. w zakładach pracy, pod pomnikiem wydarzeń czerwca 1976 r., przed kościołami, mieszkańcy Radomia przeprowadzali demonstracje pod hasłem: „Nie ma wolności bez Solidarności”. Zgromadzenia te kończyły się brutalnymi rozpędzeniami i licznymi aresztowaniami ich uczestników.

16 grudnia 1906 roku ZAMACH BOMBOWY NA SZEFA RADOMSKIEJ ŻANDARMERII GUBERNIALNEJ, PUŁKOWNIKA VON PŁOTTO

Pułkownik von Płotto został skazany przez Organizację Bojową PPS na śmierć za swe czyny w stosunku do więźniów. Zamach przy ul. Michajłowskiej, organizowali Stanisław Hempel i Stanisław Werner. Stanisław Werner Stanisław Hempel „Pankracy”

Zadaniem Wernera była sygnalizacja przejazdu płk von Płotto, zaś Hempel rzucał bombę. Po wybuchu bomby Hempel ranny w wyniku wybuchu zbiegł pomimo ostrzału, zaś Werner oszołomiony wybuchem przeskoczył płot Nowego Ogrodu i uciekał w kierunku domu. wyrzucić.

Biegnącego ulicą Skaryszewską, zauważył sędzia śledczy Bazyli Kisielewicz i wskazał go żołnierzom. Został schwytany w domu matki przy ul. Dimitrjewskiej, a podczas rewizji w jego domu znaleziono 83 naboje do rewolweru. Rewolwer zdążył wyrzucić.

19 grudnia 1906 r. sąd wojenno-polowy w Radomiu skazał Stanisława Wernera na śmierć przez rozstrzelanie. Wyrok został wykonany następnego dnia o godzinie 7 rano w Lesie Kapturskim koło Radomia. Władze odmówiły oficjalnego pochówku i pomimo próśb rodziny składanych do władz 22 grudnia 1906 i 13 marca 1907 odmówiono wydania zwłok.

Symboliczny grób Stanisława Wernera znajduje się na cmentarzu w Radomiu przy ul. B. Limanowskiego oraz w Lesie Kapturskim. Symboliczny grób Stanisława Wernera w Lesie Kapturskim

23 grudnia 1863 roku EGZEKUCJA ZYGMUNTA CHMIELEŃSKIEGO

Zygmunt Chmieleński (ur. 1 grudnia 1835 w Barczącej koło Mińska Mazowieckiego, zm. 23 grudnia 1863 w Radomiu) — syn Jana Nepomucena Chmieleńskiego, generała majora w armii carskiej i (??) Tyborowskiej. Absolwent Korpusu Kadetów i Akademii Wojennej w Petersburgu, służył jako porucznik artylerii armii carskiej w Warszawie. W 1861 porzucił służbę w armii i wyemigrował do Francji, a później do Włoch. Za granicą pracował jako wykładowca w szkołach wojskowych w Genui i Cenuo.

Po wybuchu powstania styczniowego powrócił do kraju wstępując w szeregi wojsk generała Mariana Langiewicza, na którego rozkaz współtworzy oddziały powstańcze na ziemi krakowskiej. Wkrótce mianowany do stopnia pułkownika został szefem sztabu generała Józefa Hauke-Bosaka i naczelnikiem powstania w województwie krakowskim (wśród żołnierzy Zygmunta Chmieleńskiego był Adam Chmielowski późniejszy święty Brat Albert).

Dowodził wojskami powstańczymi w bitwach pod Skalbmierzem, Złotym Potokiem, Koniecpolem, Rudnikami, Opatowem, i Bodzechowem. Podczas tej ostatniej 16 grudnia 1863 w starciu z pułkiem smoleńskim dowodzonym przez Ksawerego Czangiery'ego, Chmieleński został ciężko ranny i pojmany przez oddział Kozaków i przewieziony do Radomia. Sąd wojenny skazał go na karę śmierci, a wyrok został wykonany natychmiast. Krzyż przy ul. Warszawskiej w Radomiu, upamiętniający miejsce egzekucji

Grzmią w powietrzu ciężkie strzały, Grzmią pod Rudnikami, Tam się dzielny nasz Chmieliński, Bije z Moskalami. Do Janowa wpadł jak burza, Co to dęby wali I wypędził z swemi zuchy Cały pułk Moskali! Zaś się rzucił jako wicher, Stanął w Bodzechowie, Umykała mu się z drogi Moskwa co się zowie. Aż po wielu go potyczkach Chwycili Moskale I w Radomiu rozstrzelali Przy zamiejskim wale. Dzień wigilii, dzień grudniowy Ponad miastem wschodzi… Rzekł Chmieliński: Żegnaj Polsko! Chrystus nam się rodzi! Zagłuszyły wnet te słowa, strzały z karabinu… Ale Polska gdzieś odkrzykła: - Żegnaj, drogi synu! Maria Konopnicka O Chmielińskim

24 grudnia 1904 r. MANIFESTACJA ANTYMOBILIZACYJNA

Trwa w najlepsze wojna rosyjsko-japońska. Ogłoszona przez Rosjan wojskowa mobilizacja, która w praktyce oznacza pobór młodych Polaków do carskiej armii, aktywizuje lokalnych działaczy PPS. Bojowcy uszkadzają tory kolejowe na linii Radom - Iwangorod (Dęblin), by opóźnić transport rekrutów. W miasto idzie fama, że w wigilijny wieczór ma nastąpić odwetowa seria zamachów na wysokich urzędników, której towarzyszyć mają eksplozje materiałów wybuchowych w najbardziej newralgicznych miejscach – instytucjach Radomia. Cały tekst:

Właśnie kończy się pasterka w kościele bernardyńskim. Z czerwonocegłej gotyckiej świątyni wylewa się niespiesznie czarny ludzki strumień, ale zamiast rozstępować się pojedynczymi osobnikami w różnych kierunkach, ku ciepłym domom, powoli gęstnieje na zaśnieżonej i lśniącej w mroku lodowymi koleinami Lubelskiej. A z pobliskiej fary, z Rwańskiej, wciąż napływają kolejni ludzie; zaraz robi się ciasno i gwarno. Zapalają się pierwsze pochodnie. W świetle jednej z nich, opodal przyklasztornej figury Matki Boskiej, migoce czerwony sztandar zatknięty przed chwilą na okazałe drzewce przez młodego chłopaka - 18-letniego Wiktora Cymerysa Kwiatkowskiego, robotnika z radomskiej "giętówki". Cały tekst:

-Idziemy pod cerkiew! - wreszcie komenderuje ktoś z przodu. Na tyle skutecznie, że rozgrzany modlitwą i pieśnią falujący tłum rusza w końcu w kierunku pl. Sobornego (pl. Konstytucji). Na czele kroczy Cymerys, któremu dwaj jasnowłosi towarzysze pomagają nieść sztandar. -Wszystkie okna na Lubelskiej są otwarte na oścież, mimo że zimowy ziąb nie odpuszcza od dobrych dwóch tygodni. -Ludzie wyglądają na ulicę i machają manifestantom, nieważne, czy to polski, czy żydowski dom. Z ciemnych bram co rusz wychodzą następni i zasilają szeregi pochodu. -Wielu demonstrantów dzierży długie sztachety, których spory zapas ktoś sprytnie dostarczył pod kościół. -Cały tekst:

Idziemy pod gubernię! - słychać rozochocone głosy z wszystkich stron pochodu. - Pod gubernię, pod gubernię! - jak iskra przemyka się przez tłum. I wtedy od strony gmachu Corazziego nadciąga w towarzystwie kilku adiutantów pułkownik Innocenty Iljicz Bułatow, dowódca 26. Mohylewskiego Pułku Piechoty. Za nim maszeruje niewielki oddział żołnierzy. Rosjanie idą szeroką ławą, wprost na tłum, który właśnie ruszył spod cerkwi. Cichną śpiewy, Cymerys przystaje ze sztandarem, mimo że popychają go z tyłu rozgorączkowani koledzy. Oficer rosyjski staje twarzą w twarz z chorążym. Cały tekst:

O przedstawionych wydarzeniach historycznych można przeczytać więcej w następujących książkach, znajdujących się w bibliotece szkolnej