Urząd Komitetu Integracji Europejskiej Ochrona nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych w Unii Europejskiej Dr Mariusz Kondrat Urząd Komitetu Integracji Europejskiej mariusz@kondrat.pl

Oznaczenia geograficzne w UE 1. Znaczenie oznaczeń geograficznych dla przedsiębiorców 2. Oznaczenia geograficzne wyrobów spirytusowych i produktów żywnościowych 3. Relacja pomiędzy znakami towarowymi a oznaczeniami geograficznymi 4. Polskie prawo oznaczeń geograficznych w kontekście prawa UE

Oznaczenia geograficzne w UE Definicja oznaczeń geograficznych Oznaczeniami geograficznymi są oznaczenia słowne odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do nazwy miejsca, miejscowości, regionu lub kraju (teren), które identyfikują towar jako pochodzący z tego terenu, jeżeli określona jakość, dobra opinia lub inne cechy towaru są przypisywane przede wszystkim pochodzeniu geograficznemu tego towaru.

Oznaczenia geograficzne w UE Znaczenie oznaczeń geograficznych dla przedsiębiorców przyczyny popularności oznaczeń geograficznych szczególnego typu prawo wyłączne analogie do znaków towarowych wspólnych podmioty uprawnione do zgłoszeń

Oznaczenia geograficzne w UE Źródła prawa ustawa Prawo własności przemysłowej wraz z aktami wykonawczymi ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Porozumienie TRIPS Rozporządzenia Unii Europejskiej

Oznaczenia geograficzne w UE 2. Oznaczenia geograficzne wyrobów spirytusowych i produktów żywnościowych zakres przedmiotowy rozporządzeń: wina, napoje spirytusowe, produkty rolne ograniczenia wynikające z oznaczeń geograficznych

Oznaczenia geograficzne w UE Rozporządzenie 1576/89 w sprawie napojów spirytusowych podstawowy charakter rozporządzenia dla przemysłu spirytusowego typy alkoholi wraz z wymaganiami (whisky, rum, brandy, wódka. likier...) załącznik zawierający oznaczenia geograficzne wyrobów spirytusowych

Oznaczenia geograficzne w UE Załącznik II Rozporządzenia 1576/89 Zawiera oznaczenia geograficzne napojów alkoholowych M.in. Scotch Whisky, Irish Cream, Cassis de Dijon Swedish i Finnish Vodka,

Oznaczenia geograficzne w UE Traktat Akcesyjny Polska otrzymała: Polish Vodka/Polska Wódka – związane z miejscem produkcji i surowców Także Żubrówka – opisowo Polish Cherry - wiśniówka

Oznaczenia geograficzne w UE The Scotch Whisky Association v. Cofepp dopuszczalność stosowania oznaczeń rodzajowych na etykietach alkoholi mniejszej mocy nawet jeśli produkt powstał przez rozcieńczenie whisky z wodą, tak, że zamiast 40% mocy ma 30%, to nie może posługiwać się zastrzeżoną nazwą rodzajową whisky

Oznaczenia geograficzne w UE Oznaczenia geograficzne produktów żywnościowych Rozporządzenie 2081/92 w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i oznaczeń pochodzenia dla produktów rolnych i wyrobów żywnościowych Rozporządzenie 1107/96 w sprawie rejestracji oznaczeń geograficznych i oznaczeń pochodzenia zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 7 Rozporządzenia 2081/92

Oznaczenia geograficzne w UE Rozporządzenie 2081/92 przewiduje dwa typy ochrony: ochronę oznaczeń pochodzenia (PDO) i ochronę oznaczeń geograficznego (PGI). Oba typy odnoszą się do nazw regionów, szczególnych miejsc, a w wyjątkowych sytuacjach – krajów Wymagania dla oznaczeń typu PDO są trudniejsze i obejmują konieczność udowodnienia, że jakość lub charakterystyka produktu jest ściśle lub wyłącznie związana ze szczególnym środowiskiem geograficznym

Oznaczenia geograficzne w UE

Oznaczenia geograficzne w UE Rozporządzenie 2081/92 PGI - produkcja w danym regionie, z którym związana jest szczególna jakość, reputacja wszystkie PDO mieszczą się w kategorii PGI, nie wszystkie zaś PGI spełniają przesłanki dla PDO Wnioski o umieszczenie na liście do Komisji Europejskiej za pośrednictwem ministra rolnictwa Rodzaje produktów: m.in. sery, ryby, owoce, warzywa, mięso, oliwy, jaja, miód, piwo, piwa, wody mineralne

Oznaczenia geograficzne w UE UNITED KINGDOM Meat - Orkney beef (PDO) - Orkney lamb (PDO) - Scottish beef (PGI) - Scottish lamb (PGI) - Shetland lamb (PDO) Beer - Newcastle brown ale (PGI) - Kentish ale and Kentish strong ale (PGI) - Rutland bitter (PGI)

Przykład Czech Republic Beer Budějovické pivo Budějovický měšťanský var Českobudějovické pivo

Oznaczenia geograficzne w UE Owoce i warzywa SPAIN - Arroz del Delta del Ebro (PGI) - Calasparra (PDO) - Cerezas de la Montańa de Alicante (PGI) - Espárrago de Navarra (PGI) - Faba Asturiana (PGI) - Judías de El Barco de Ávila (PGI) - Lenteja de La Armuńa (PGI) - Nísperos Callosa d'En Sarriá (PDO) - Pimientos del Piquillo de Lodosa (PDO) - Uva de mesa embolsada 'Vinalopó` (PDO) FRANCE - Ail rose de Lautrec (PGI) - Noix de Grenoble (PDO) - Pommes et poires de Savoie (PGI) - Poireaux de Créances (PGI) - Chasselas de Moissac (PDO) - Mirabelles de Lorraine (PGI) - Olives noires de Nyons (PDO) - Pommes de terre de Merville (PGI)

Oznaczenia geograficzne w UE Oznaczenia, które nie są chronione 'Camembert, 'Tomme, 'Emmental, 'Brie, 'Canestrato, 'Mozzarella, 'Edammer, 'Gouda, 'Cheddar, 'Lancashire

Oznaczenia geograficzne w UE Sprawa Feta oznaczenie pochodzenia wpisane na listę w rozporządzeniu UE Niemcy, Francja, Dania sprzeciwiają się, w obronie swoich producentów sera Feta ETS stwierdza, że przy wpisywaniu oznaczenia Feta do rozporządzeń Komisja Europejska nie wzięła pod uwagę, że jest to nazwa rodzajowa unieważnione zostało rozporządzenie w tym zakresie; każdy może posługiwać się nazwą Feta, o ile nie wprowadza w błąd

Oznaczenia geograficzne w UE Sprawa Gorgonzola v. Cambozola Gorgonzola jest oznaczeniem pochodzenia, Cambozola jest znakiem towarowym podobieństwo fonetyczne brzmienia nazw, podobna ilość sylab i optyczne podobieństwo dwóch podobnych produktów, ostateczne ustalenia istnienia “aluzji” należy do sądu krajowego kwestia ustalenia czy dopuszczalne jest dalsze używanie znaku Cambozola, w oparciu o art. 14 (2) Rozp.2081/92 - ustalenia dobrej wiary w momencie zgłoszenia

Oznaczenia geograficzne w UE Sprawa Warsteiner Browar Warsteiner rozpoczął produkcję piwa Warsteiner w innym browarze, 40 km od miejscowości Warsteiner, posługując się dotychczasową marką. Niemiecki Schutzverband, uznał, że takie oznaczenia produktu wprowadza w błąd Rozporządzenie Rady 2081/92 nie stoi na przeszkodzie stosowaniu przepisów krajowych, które zakazują używania oznaczeń geograficznych, mogących wprowadzać w błąd w sytuacjach, gdy nie ma związków pomiędzy charakterystyką produktu a ich pochodzeniem geograficznym Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

Relacja pomiędzy znakami towarowymi a oznaczeniami geograficznymi art. 14 Rozporządzenia 2081/92 po publikacji oznaczenia niedopuszczalne są rejestracje znaków, które mogłyby naruszać prawa do oznaczeń określone w art. 13 Rozporządzenia 2081/92 istniejące znaki mogą pozostać, o ile zostały zgłoszone w dobrej wierze i nie naruszają przepisów Dyrektywy o znakach towarowych:

Oznaczenia geograficzne w UE nie składają się wyłącznie ze znaku, który jest oznaczeniem geograficznym (art. 3 (1)(c)) znak towarowy nie wprowadza w błąd odnośnie pochodzenia geograficznego (art. 3 (1)(g)) sposób używania znaku towarowego nie grozi wprowadzeniem w błąd odnośnie pochodzenia geograficznego (art. 12 (2)(b)) Oznaczenie geograficzne nie powinno być zarejestrowane, gdy ze względu na reputację i renomę znaku i czas jego używania, oznaczenie mogłoby wprowadzać w błąd konsumentów odnośnie prawdziwej charakterystyki produktu

Oznaczenia geograficzne w UE Windsurfing Chiemsee stan faktyczny: kilka niemieckich znaków słowno-graficznych, konkurenci produkujący odzież oznaczaną markami Chiemsee, opierają się na oznaczeniu geograficznym interpretacja art. 3 (1)(c) Dyrektywy w kontekście oznaczeń geograficznych oraz art. 3 (3) Dyrektywy w kwestii wtórnej zdolności odróżniającej

Oznaczenia geograficzne w UE Przy rejestracji oznaczenia geograficznego jako znaku towarowego należy wziąć pod uwagę: czy nazwa geograficzna ze względu na to, że dotyczy charakterystycznego miejsca, które już zdobyło sobie renomę wśród odbiorców jest w dostateczny sposób kojarzona przez konsumentów do których przedsiębiorstwo adresuje oznaczone wyroby z wyrobami tego przedsiębiorstwa lub gdy można przewidzieć taką sytuację czy nazwa może w ogóle funkcjonować jako oznaczenie geograficzne jaki jest stopień kojarzenia nazwy geograficznej i danej kategorii produktu, dla ustalenia tego nie ma znaczenia to, że towary są produkowane poza tym miejscem

Oznaczenia geograficzne w UE 4. Polskie prawo oznaczeń geograficznych w kontekście integracji europejskiej Ustawa PWP, UZNK, TRIPS, Rozporządzenia wspólnotowe ochrona oznaczeń geograficznych w oparciu o UZNK orzeczenie Helvetia orzeczenie Rob Roy

Oznaczenia geograficzne w UE Oznaczeniami geograficznymi są: nazwy regionalne jako oznaczenia służące do wyróżniania towarów, które: a) pochodzą z określonego terenu oraz b) posiadają szczególne właściwości, które wyłącznie lub w przeważającej mierze zawdzięczają oddziaływaniu środowiska geograficznego obejmującego łącznie czynniki naturalne oraz ludzkie - których wytworzenie lub przetworzenie następuje na tym terenie, oznaczenia pochodzenia jako oznaczenia służące do wyróżniania towarów: a) pochodzących z określonego terenu oraz b) posiadających pewne szczególne właściwości albo inne cechy szczególne przypisywane pochodzeniu geograficznemu, czyli terenowi, gdzie zostały one wytworzone lub przetworzone.

Oznaczenia geograficzne w UE Inne typy oznaczeń geograficznych Przez oznaczenia geograficzne rozumie się także oznaczenia stosowane dla towarów, które są wytworzone z surowców lub półproduktów pochodzących z określonego terenu, większego niż teren wytworzenia lub przetworzenia towaru, jeżeli są one przygotowywane w szczególnych warunkach i istnieje system kontroli przestrzegania tych warunków. Za oznaczenia geograficzne uznaje się również określenia o charakterze geograficznym nie odpowiadające dosłownie terenowi, z którego towar pochodzi lub inne określenia używane tradycyjnie, jeżeli są one stosowane dla towarów pochodzących z danego terenu (oscypek).

Oznaczenia geograficzne w UE Podmioty uprawnione do zgłoszeń: organizacja, gmina, organ administracji rządowej Elementy zgłoszenia: określenie oznaczenia i elementów, towary, zakres terytorialny, specyfika, wskazanie przedsiębiorców, warunki korzystania z oznaczenia Udzielenie prawa z rejestracji na oznaczenie geograficzne, którego używanie naruszałoby prawo ochronne na znak towarowy może nastąpić, jeżeli uprawniony z prawa ochronnego zrzeknie się swojego prawa.

Oznaczenia geograficzne we Czechach

Polskie przepisy Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych Dz. U. z 2005 r. Nr 10, poz. 68 Rozporządzenia UE Orzeczenia ETS Decyzje KE

Rozporządzenia UE Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2081/92 z dnia 14 lipca 1992 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i środków spożywczych Rozporządzeniu Komisji (EWG) nr 2037/93 z dnia 27 lipca 1993 r. ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (EWG) nr 2081/92 w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i oznaczeń pochodzenia produktów rolnych i artykułów żywnościowych Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2082/92 z dnia 14 lipca 1992 r. w sprawie świadectw o szczególnym charakterze dla produktów rolnych i środków spożywczych Rozporządzenie Komisji (EWG) nr 1848/93 z dnia 9 lipca 1993 r. ustanawiającym szczegółowe przepisy wykonawcze do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2082/92 w sprawie świadectw o szczególnym charakterze dla produktów rolnych i artykułów żywnościowych

Ustawa reguluje zadania oraz właściwość organów w zakresie oceny wniosków o rejestrację nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych i nazw specyficznego charakteru produktów rolnych lub środków spożywczych określone w Rozporządzeniach UE warunki tymczasowej ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nazw pochodzenia oraz oznaczeń geograficznych produktów rolnych i środków spożywczych

Ustawa reguluje zadania oraz właściwość organów i jednostek organizacyjnych w zakresie kontroli i certyfikacji produktów rolnych i środków spożywczych posiadających chronioną nazwę pochodzenia, chronione oznaczenie geograficzne albo świadectwo specyficznego charakteru; zasady oraz tryb kontroli produktów rolnych i środków spożywczych posiadających chronioną nazwę pochodzenia, chronione oznaczenie geograficzne albo świadectwo specyficznego charakteru; warunki prowadzenia listy produktów tradycyjnych.

Zakres odpowiedzialności w odniesieniu do ustawy Minister Rolnictwa Zakres odpowiedzialności w odniesieniu do ustawy przyjmowanie, ocena i przekazywania do Komisji Europejskiej wniosku o rejestrację, wniosku o zmianę opisu produktu - specyfikacji przyjmowania i rozpatrywania zastrzeżeń prowadzenia postępowania w przypadku wniesienia sprzeciwu przez inne państwo do wniosku o rejestrację zgłoszonego przez Rzeczpospolitą Polską; przyjmowania sprzeciwu oraz prowadzenia postępowania w przypadku wniesienia sprzeciwu przez Rzeczpospolitą Polską do wniosku o rejestrację zgłoszonego przez inne państwo; przekazywania do Komisji Europejskiej informacji o organach i jednostkach organizacyjnych właściwych w sprawach kontroli i certyfikacji produktów rolnych i środków spożywczych posiadających chronioną nazwę pochodzenia, chronione oznaczenie geograficzne lub świadectwo specyficznego charakteru.

Rada Rada do Spraw Tradycyjnych i Regionalnych Nazw Produktów Rolnych i Środków Spożywczych przewodniczący - przedstawiciel ministra rolnictwa 6 członków

Postępowanie Wniosek o rejestrację Wymagania formalne Opis produktu - specyfikacja Zastrzeżenia

Tymczasowa ochrona krajowa Nazwy pochodzenia i oznaczenia geograficzne produktów rolnych i środków spożywczych od dnia wydania decyzji podlegają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tymczasowej ochronie po stwierdzeniu spełniania wymagań określonych w przepisach MR niezwłocznie przekazuje wniosek o rejestrację do Komisji Europejskiej Wpisuje nazwę na listę, jeżeli wniosek dotyczy rejestracji nazwy pochodzenia lub oznaczenia geograficznego produktu rolnego lub środka spożywczego

Tymczasowa ochrona krajowa Tymczasowa ochrona krajowa wygasa: z dniem dokonania wpisu nazwy pochodzenia lub oznaczenia geograficznego do rejestru chronionych nazw pochodzenia oraz chronionych oznaczeń geograficznych; z dniem odmowy - w przypadku odmowy dokonania wpisu do rejestru

Tymczasowa ochrona krajowa Podmiot wytwarzający zgodnie z wymaganiami zawartymi w specyfikacji produkt rolny lub środek spożywczy, którego nazwa pochodzenia lub oznaczenie geograficzne została wpisana na listę ma prawo do używania w obrocie nazwy wpisanej na tę listę

Tymczasowa ochrona krajowa Zakres ochrony: Nazwy wpisane na listę nie mogą być używane w obrocie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli produkty rolne lub środki spożywcze, których one dotyczą, nie spełniają warunków będących podstawą wpisu nazwy na tę listę: 1) nawet wtedy, gdy takie użycie nie ma na celu wskazywania pochodzenia geograficznego produktów rolnych i środków spożywczych oraz wtedy, gdy rzeczywiste miejsce wytworzenia produktów rolnych i środków spożywczych jest wskazane; 2) nawet przy użyciu wyrażeń "w stylu", "rodzaju", "przy użyciu metody", "tak jak produkowane w", "imitacja" lub "podobne";

Tymczasowa ochrona krajowa 3) w oryginalnym brzmieniu albo w tłumaczeniu; 4) z innym mylącym lub fałszywym odniesieniem do miejsca pochodzenia, właściwości lub podstawowych cech produktu na opakowaniu wewnętrznym lub zewnętrznym, w materiale reklamowym lub dokumentach odnoszących się do danego produktu; 5) w zakresie innych praktyk mogących wprowadzić w błąd co do prawdziwego pochodzenia produktu.

Kontrola Kontrola produktów rolnych i środków spożywczych dokonywana na wniosek producenta przez: Ministra Rolnictwa Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych upoważnione jednostki certyfikujące

Lista produktów tradycyjnych Produkty tradycyjne Produkty rolne i środki spożywcze, o których mowa w przepisach UE, których jakość lub wyjątkowe cechy i właściwości wynikają ze stosowania tradycyjnych metod produkcji, za które uważa się metody wykorzystywane od co najmniej 25 lat, mogą być wpisane na listę produktów tradycyjnych.

Lista produktów tradycyjnych Wniosek o wpis na listę produktów tradycyjnych jest składany do właściwego miejscowo marszałka województwa. Lista produktów tradycyjnych jest umieszczana na stronach internetowych urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw rynków rolnych Nazwa produktu tradycyjnego umieszczona na liście produktów tradycyjnych nie podlega ochronie wynikającej z niniejszej ustawy, a użycie nazwy produktu tradycyjnego odnoszącej się do obszaru geograficznego nie stanowi uznania pochodzenia tego produktu z obszaru, do którego nawiązuje ta nazwa.

Lista produktów tradycyjnych Z wnioskiem o wpis produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego na listę produktów tradycyjnych mogą wystąpić osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej wytwarzające dany produkt rolny, środek spożywczy lub napój spirytusowy

Lista produktów tradycyjnych Marszałek województwa przed dokonaniem oceny zwraca się do izby gospodarczej zrzeszającej podmioty wytwarzające produkty tradycyjne o wyrażenie opinii w zakresie spełniania przez produkt rolny, środek spożywczy lub napój spirytusowy Jeżeli produkt rolny, środek spożywczy lub napój spirytusowy spełnia określone wymagania marszałek województwa przesyła ministrowi rolnictwa potwierdzoną przez siebie kopię wniosku o wpis na listę produktów tradycyjnych wraz z kopią opinii

Przepisy karne Kto nie będąc uprawnionym do posługiwania się zastrzeżoną nazwą wprowadza do obrotu produkty rolne lub środki spożywcze oznaczone taką nazwą lub symbolem,podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo karze pozbawienia wolności do lat 2 Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełnienia przestępstwa stałe źródło dochodu podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5

Przepisy karne Kto, nie spełniając warunków zawartych w specyfikacji, wprowadza produkt rolny lub środek spożywczy do obrotu, umieszcza na tym produkcie, środku lub jego opakowaniu lub używa w inny sposób: nazwy wpisanej na listę lub nazwy wpisanej do rejestru chronionych nazw pochodzenia oraz chronionych oznaczeń geograficznych, lub nazwy wpisanej do rejestru świadectw specyficznego charakteru, jeżeli we wniosku o rejestrację wnioskodawca wystąpił o jej ochronę, lub symbolu chronionej nazwy pochodzenia, chronionego oznaczenia geograficznego lub świadectwa specyficznego charakteru podlega karze grzywny nie niższej niż 4.000 zł.

UZNK Art. 9. 1. Jeżeli towar lub usługa w miejscu pochodzenia korzysta z ochrony, a z pochodzeniem z określonego regionu lub miejscowości są związane ich szczególne cechy lub właściwości, czynem nieuczciwej konkurencji jest fałszywe lub oszukańcze używanie takich chronionych oznaczeń geograficznych i chronionych nazw pochodzenia. 2. Czynem nieuczciwej konkurencji jest także używanie oznaczeń i nazw, o których mowa w ust. 1, nawet z dodatkiem "rodzaj", "typ", "metoda" albo równoznacznym.";

UZNK "6) w odniesieniu do towarów z chronionym oznaczeniem geograficznym lub chronioną nazwą pochodzenia odnosi się zawsze do towarów z takim samym oznaczeniem; 7) nie wykorzystuje w nieuczciwy sposób renomy znaku towarowego, oznaczenia przedsiębiorstwa lub innego oznaczenia odróżniającego konkurenta ani też chronionego oznaczenia geograficznego lub chronionej nazwy pochodzenia produktów konkurencyjnych; 8) nie przedstawia towaru lub usługi jako imitacji czy naśladownictwa towaru lub usługi opatrzonych chronionym znakiem towarowym, chronionym oznaczeniem geograficznym lub chronioną nazwą pochodzenia albo innym oznaczeniem odróżniającym."

D Z I Ę K U J Ę Mariusz Kondrat DPUE UKIE mariusz@kondrat.pl