W TROSCE O JAKOŚĆ POLSKIEJ FOTOWOLTAIKI PROGRAM CERTYFIKOWANIA MIKROGENERACJI PV Stanisław M. Pietruszko Polskie Towarzystwo Fotowoltaiki Politechnika Warszawska

Złe praktyki

Gaszenie pożaru w obiektach z instalacją PV Przyczyna / miejsce powstania moduł wtyczka skrzynka dc falownik instalacja pozostałe/nieznane kabel Źródło: www.pv-brandsicherheit.de (stan na 6/2012)

Photovoltaik Seminar 2008 Uszkodzenia modułów fotowoltaicznych z uwagi na przyczynę awarii (częstotliwość występowania) błędy techniczne 6% kuna 3% wiatr/sztorm 9% złośliwe uszkodzenie 3% błąd ludzki 3% opad śniegu 14% kradzież 2% pożar 2% pozostałe 32% Uderzenie pioruna, przepięcia 26% Źródło: Mannheimer Versicherung 2010 02_PV_Schaeden.ppt 2008

Program Certyfikacji Mikrosystemów OZE Polskie Towarzystwo Fotowoltaiki w trosce o wysoką jakość i bezpieczeństwo działania systemów PV, proponuje stworzenie Programu Certyfikacji Mikrosystemów OZE (PCM)

Cele i zadania Programu Certyfikacji Mikrosystemów PCM ma być programem przyznawania znaku jakości firmom instalującym małe systemy fotowoltaiczne. Celem PCM jest budowa zaufania klientów oraz wspieranie solidnych standardów branżowych.

Takie programy są powszechnie stosowane w innych krajach Takie programy są powszechnie stosowane w innych krajach. Przykładem jest Microgeneration Certification Scheme w Wielkiej Brytanii, którego wprowadzenie odbiło się pozytywnym echem w branży mikrogeneracji i przyniosło widoczne efekty na rynku. Rząd Wielkiej Brytanii, aby zachęcić do instalowania sprawdzonych, działających i wydajnych systemów OZE, zdecydował, że o taryfę stałą mogą ubiegać się jedynie systemy wykonane przez firmy mające znak MCS.

Rekomendacje Aby uniknąć negatywnego postrzegania i w efekcie kompromitacji fotowoltaiki, konieczne jest zapewnienie instalacji systemów PV Firmy posiadające system zarządzania jakością z użyciem komponentów wysokiej, potwierdzonej uznawanym powszechnie certyfikatem jakości oraz odbiór końcowy zgodny z procedurami normy IEC 62446. Instalacje systemów PV muszą być wykonywane przez instalatora posiadającego certyfikat Urzędu Dozoru Technicznego (UDT).

PCM opracuje podręcznik projektowania i instalowania systemów PV, w którym przedstawione zostaną procedury instalacyjne oraz dokumenty systemowe, które pomogą w uporządkowaniu procesu inwestycyjnego oraz zapewnią dobrą i bezpieczną pracę. Na tej podstawie przygotowane zostaną wymagania dla firm zaangażowanych w proces inwestycyjny tych systemów.

Sposób uzyskania certyfikatu PCM Każda firma instalacyjna chcąc otrzymać znak jakości musi budować systemy PV zgodnie z obowiązującymi standardami a w całym procesie budowy powinna stosować dobre praktyki, aby w sposób powtarzalny instalować systemy PV na tym samym wysokim poziomie jakości.

Firmy chcące potwierdzić swoją rzetelność w realizacji inwestycji znakiem PCM będą mogły wystąpić do jednostki certyfikującej o przeprowadzenie audytu. Audytor z jednostki certyfikującej zbada działania wykonawcy w następujących obszarach: przestrzegania procedur, stosowania odpowiedniej jakości komponentów, dokumentacji procesu instalacji i inwestycji, jakości pracy systemu.

Źródłem wiedzy o w.w. obszarach będzie zarówno dokumentacja sporządzona zgodnie ze standardami PCM, jak i sprawdzenie jej poprawności. Wszelkie kryteria stosowane w ich ocenie zostaną oparte na zatwierdzonych i obowiązujących normach prawnych. Audytor przeanalizuje działania firmy realizującej inwestycję począwszy od etapu wizyty u klienta, projektowania instalacji, skończywszy na pomiarach działania zainstalowanego systemu.

Wykonawca będzie zobowiązany dostarczyć kompletną dokumentację według podręcznika projektowania i instalowania systemów PV wydanego przez PCM, poświadczoną przez projektantów, uprawnionych instalatorów oraz kontrolerów pracujących przy realizacji inwestycji. Wyżej wymienieni będą zobligowani do złożenia oświadczenia, że posiadając odpowiednią wiedzę i zachowując staranność podczas prowadzenia swoich prac, poświadczają spełnienie odpowiednich norm w zakresie swoich kompetencji.

Standardowe procedury, formularze i programy, które składają się na system zarządzania jakością przyczyniają się do spójności działań i identyfikowalności instalatora. Wdrożenie Systemu Zarządzania Jakością oznacza wykonywanie zgodnie z planem poszczególnych etapów pracy i zadań realizowanych w ramach tych etapów. Planowe działanie pozwala na zwiększenie efektywności i na obniżenie kosztów poszczególnych prac. Tak więc SZJ jest budowany poprzez określenie etapów realizacji i procedur, których należy przestrzegać. SZJ jest zbiorem „procedur operacyjnych" firmy.

Ze względu na to, że podstawą poprawnego działania każdego systemu fotowoltaicznego jest stosowanie wysokiej jakości komponentów i montażu, firma ubiegająca się o uzyskanie znaku jakości PCM będzie zobligowana do korzystania z certyfikowanych komponentów i instalatorów PV. Ich zbiór będzie oparty na istniejących i uznawanych normach oraz certyfikatach oraz powszechnie dostępny. Stosowanie certyfikowanych komponentów już na etapie projektowania inwestycji w znacznym stopniu niweluje ryzyko awarii oraz nietrwałości systemu PV.

System zarządzania jakością – Plan Jakości SZJ – dobre praktyki Każda firma powinna opracować własny SJZ SZJ powinien zawierać zakres odpowiedzialności personalnej dla poszczególnych procedur Po wdrożeniu warto dokonywać okresowego przeglądu działania systemu Weryfikacja unikania popełnianych wcześniej błędów Sprawdzenie zmian w przepisach i obowiązujących normach Poprawa jakości pracy i współpracy z podwykonawcami System zarządzania jakością – Plan Jakości

System Zarządzania Jakością Cały proces od kontaktu z Klientem do przekazania do użytkowania instalacji określony w pisemnym planie działania Wykonywanie zgodnie z planem etapów pracy i zadań gwarancją spójności i identyfikowalności działań Poprawa jakości działań na podstawie wypracowanych standardów Zwiększenie efektywności i obniżenie kosztów poszczególnych prac System zarządzania jakością - Zbiór „procedur operacyjnych” firmy

Konkluzja Cały proces certyfikacji firm instalujących, będzie uporządkowaniem obowiązujących norm i schematem ich przestrzegania. Sprawdzenie przestrzegania tych norm przez akredytowane jednostki certyfikujące jest wieńczone przyznaniem znaku jakości PCM, które zapewniają konsumenta o wysokiej jakości komponentów i świadczonych usług.

Przykład elementów procedur operacyjnych Procedura zbierania danych do projektu, formularz ofertowy. Dane do oferty wstępnej Dane z wizji lokalnej . Wzór oferty. Wzór umowy z klientem. Procedura wyboru narzędzi programowych, które mają być używane do projektowania systemu PV. Procedura zakupów i kontroli dostarczanych komponentów systemu PV. Procedura wykonania instalacji systemu PV: projekt, uzgodnienia, montaż. Procedura odbioru systemu PV Procedura aktualizacji SZJ w tym dokumentów w nim stosowanych

Obsługa Klienta - Podstawy Klient powinien być świadomy i rozumieć etapy procesu instalacji Wszystkie etapy procesu powinny być udokumentowane Tworzona dokumentacja powinna być zrozumiała dla klienta Kluczowe punkty powinny być wyjaśnione ustnie Kontynuacja projektu uzależniona od akceptacji Klienta (w tym akceptacji kosztorysu)

Sprzedaż systemu PV (1) Reklama Szkolenie personelu Przedsatwienie oferowanych produktów i usług w sposób obiektywny nie wymuszającej wykonania usług Informacja o wydajności wystemu uzględniająca nasłonecznienie lokalizacji i uwzględniać warunki zacienienia Szkolenie personelu Szkolenie do poziomu umożliwiającym szczegółowe przedstawienie systemu lub doradzenie wymaganej modernizacji, oraz ocenienie charakterystyki „energetycznej budynku” Moduł dotyczący technik sprzedaży w celu uniknięcia niewłaściwej taktyki (np zbyt silna presja)

Kosztorys i umowa – szacowanie wydajności energetycznej (1) Kosztorys podstawą realizacji inwestycji Jasne i zrozumiałe zapisy umowy, zawierające wszystkie niezbędne informacje Oszacowanie rocznej wydajności energetycznej oferowanego systemu Określenie jaki procent wytworzonej energii może stanowić samo-konsumpcję a jaki musi być odprowadzony do sieci Wyjaśnienie kluczowych czynników wydajności (klimat, zacienienie, temparatura, etc.)

Wykonanie prac Każdy etap instalacji można kontynuować dopiero po pisemnej akceptacji kosztorysu Instalacja nie może być rozpoczęta dopóki instalator nie uzyska wszystkich niezbędnych pozwoleń i certyfikatów koniecznych do instalacji systemu PV Instalator odpowiedzialny jest wobec klienta za jakość i poprawność wszelkich prac podwykonawców Klienci i ich wymagania muszą być zawsze traktowane z szacunkiem Należy zachować środki ostrożności, tak aby zminimalizować hałas, zakłócenia lub uszkodzenia mienia Klient musi zostać poinformowany o wszelkich kwestiach dotyczących zdrowia i bezpieczeństwa

Testy końcowe, uruchomienie i przekazanie do użytkowania (1) Proces instalacji kończy się etapem testowania i uruchamiania. Kopia wyników testów musi być dostarczona klientowi. Po uruchomieniu systemu, instalator wystawia klientowi certyfikat, który musi zawierać następujące dane: Adres nieruchomości. Dane kontaktowe instalatora. Typy i numery seryjne zainstalowanych urządzeń. Datę oddania systemu PV do eksploatacji. Moc znamionową systemu PV. Szacunek rocznej wydajności energetycznej systemu PV. Okres gwarancji udzielony przez instalatora. Gwarancje producenta dla modułów PV i inwertera, oraz dane kontaktowe serwisów dostawców tych komponentów.

Wzory dokumentów: Formularz ofertowy (1)

Wzory dokumentów: Formularz ofertowy (2)

Wzory dokumentów: Oferta na wykonanie mikro/małego systemu fotowoltaicznego

Wzory dokumentów: Umowa (1)

Wzory dokumentów: Umowa (2)

Wzory dokumentów: Umowa (3)

Wzory dokumentów: Certyfikat weryfikujący (1)

Wzory dokumentów: Certyfikat weryfikujący (2)