EWALUACJA WEWNĘTRZNA W SZKOLE Raport z ewaluacji wewnętrznej w Zespole Szkół w Kowalewie rok szkolny 2013/14

W ROKU SZKOLNYM 2013/14 PRZEDMIOTEM EWALUACJI JEST WYMAGANIE 6: Szkoła wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji.

CEL EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ Zebranie informacji na temat działań szkoły służących: wyrównywaniu szans edukacyjnych; wspomaganiu rozwoju uczniów w zależności od ich indywidualnej sytuacji; dostosowywaniu oferty zajęć do potrzeb uczniów; motywowaniu uczniów do samorozwoju. PYTANIA KLUCZOWE: 1. W jaki sposób nauczyciele rozpoznają potrzeby każdego ucznia? 2. Jakie działania nauczycieli potwierdzają uwzględnianie zróżnicowanych potrzeb rozwojowych uczniów? 3. Czy szkoła organizuje warunki do wyrównywania braków i zaległości? 4. Jakie formy pomocy organizuje szkoła w specyficznych trudnościach w nauce? 5. Czy uczniowie odnoszą sukcesy edukacyjne na miarę swoich możliwości? 6. Czy działania przeciwdziałające wykluczeniom uczniów z uwagi na status społeczny i ekonomiczny organizowane przez szkołę są skuteczne?

KRYTERIA EWALUACJI KRYTERIA EWALUACJI: Nauczyciele rozpoznają potrzeby każdego ucznia. Nauczyciele uwzględniają zróżnicowane potrzeby rozwojowe uczniów. Szkoła organizuje warunki do wyrównywania braków i zaległości. Szkoła organizuje pomoc w specyficznych trudnościach w nauce. GRUPA BADAWCZA: rodzice, nauczyciele, uczniowie. METODY I NARZĘDZIA BADAWCZE: - ankieta dla nauczycieli, rodziców i uczniów, - wywiad z dyrektorem - analiza dokumentacji szkolnej - rozmowa z pedagogiem

OPRACOWANIE ZBIORCZE WYNIKÓW ANKIET PRZEPROWADZONYCH WŚRÓD RODZICÓW UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ I GIMNAZJUM. Badaniem objęto 40 rodziców uczniów Zespołu Szkół w Kowalewie. Ankieta była anonimowa i składała się z 4 pytań. Celem uczyniono zebranie informacji na temat postrzegania przez rodziców roli szkoły w osiągnięciu sukcesu przez ich dzieci oraz zapobieganiu niepowodzeniom poprzez indywidualne traktowanie. Dążenie do sukcesu jest jednym z motorów naszego życia. Zjawisko braku sukcesów jest niepożądane, bo przynosi negatywne skutki dla dziecka, które nie wykorzystuje swoich potencjalnych możliwości. Do znaczących czynników wpływających na sukcesy dzieci i młodzieży w wieku szkolnym, należy najbliższe otoczenie dziecka, osoby które się nim opiekują a więc rodzice ale również środowisko szkolne.

Zapytaliśmy rodziców czy mają poczucie, że ich dziecko jest w szkole traktowane w sposób indywidualny. Wyniki prezentuje się następująco: 48% - raczej nie 33% - raczej tak 18% - zdecydowanie tak 1% - zdecydowanie nie Wniosek 1 : Zdaniem rodziców uczniowie w szkole raczej nie są traktowani w sposób indywidualny.

Ważne było dopytanie respondentów, jaka jest ich opinia na temat tego czy w naszej szkole podejmujemy starania by uczniowie mieli poczucie sukcesu w nauce na miarę swoich możliwości. Rezultaty zamieszczono poniżej. 72,5% - raczej tak 22,5% - zdecydowanie tak 5% - raczej nie 72,5% ( 29 osób ) badanych rodziców uważa, że w szkole raczej dba się, aby uczniowie mieli poczucie sukcesu. Zdecydowanie przekonanych o tym jest 22,5% (9 osób ) ankietowanych. Natomiast 5% ( 2 osoby ) przyznaje, że raczej nie dokłada się starań aby ich dzieci odczuwały sukces na miarę swoich możliwości. Wniosek 2 : Rodzice mają przekonanie, że szkoła zapewnia poczucie sukcesu im dzieciom.

W pytaniu trzecim rodzice zostali poproszeni o wybranie konkretnych przykładów działań, jakie stosuje szkoła, umożliwiających każdemu uczniowi odniesienie sukcesu w nauce. Wyniki przedstawią się następująco: - koła zainteresowań- 27 odpowiedzi, - przygotowanie i udział w konkursach i zawodach sportowych- 25 odpowiedzi, - zajęcia wyrównawcze- 24 odpowiedzi, - pomoc wychowawcy i pedagoga- 19 odpowiedzi, - motywowanie do nauki- 11 odpowiedzi, - indywidualne podejście do każdego ucznia- 6 odpowiedzi. Wniosek 3 : Szkoła podejmuje szereg działań zapewniających uczniom poczucie sukcesu. Rodzice wykazują wiedzę w tym zakresie.

W pytaniu czwartym zapytaliśmy rodziców o to, jakie formy pomocy organizuje szkoła, by zapobiegać niepowodzeniom szkolnym uczniów. Odpowiedzi ankietowanych rodziców przedstawiają się następująco: 36 odpowiedzi – możliwość poprawy każdej oceny. 28 odpowiedzi – organizowanie zajęć wyrównawczych. 24 odpowiedzi – pomoc nauczyciela, wychowawcy i pedagoga. 17 odpowiedzi – możliwość wykonania dodatkowych prac. 12 odpowiedzi – zaangażowanie rodziców do współpracy(informowanie o sytuacji dziecka). 11 odpowiedzi – motywowanie do nauki. 9 odpowiedzi - dostosowanie wymagań do możliwości ucznia. Wniosek 4 : Rodzice wykazują dużą orientację w temacie jakie formy pomocy dla uczniów organizowane są w naszej placówce. Szkoła podejmuje wiele form pomocy uczniom by zapobiegać niepowodzeniom szkolnym.

OPRACOWANIE ZBIORCZE WYNIKÓW ANKIET PRZEPROWADZONYCH WŚRÓD NAUCZYCIELI ZESPOŁU SZKÓŁ W KOWALEWIE. Badaniem objęto 20 nauczycieli. Ankieta była anonimowa i składała się z 6 pytań. Cztery pierwsze dotyczyły diagnozowania przez nauczycieli możliwości edukacyjnych uczniów oraz ich indywidualnej sytuacji rodzinnej, materialnej i społecznej. Diagnoza ma na celu ocenę poziomu różnych sprawności uczniów, w stosunku do wymagań programu szkolnego. Nie powinna ograniczać się jedynie do sprawdzania i oceniania stanu osiągnięć ucznia, lecz obejmować także wyjaśnienie przyczyn ( genezy) danego stanu i przewidywanie rozwoju osiągnięć (prognozę). Głównym odbiorcą diagnozy jest sam uczeń, który powinien w niej świadomie uczestniczyć, poznać jej wyniki oraz mieć pewien, stosowny do wieku udział w podejmowanych decyzjach. Natomiast pełnoprawnymi użytkownikami diagnoz są rodzice, nauczyciele i wychowawcy. Im więcej wiedzą o uczniu, tym większą mają szansę na dobranie stosownych oddziaływań.

W związku z powyższym zapytaliśmy nauczycieli czy diagnozują możliwości edukacyjne uczniów, a jeśli tak to w jaki sposób. Na pytanie 1 : Czy diagnozują Państwo możliwości edukacyjne swoich uczniów? Ankietowani odpowiedzieli następująco: - 95% zdecydowanie TAK - 5% raczej TAK Zdecydowana większość nauczycieli bo 95% ( 19 osób ) ankietowanych zna umiejętności uczniów, gdyż systematycznie diagnozuje ich możliwości edukacyjne. Wniosek 1 : Nauczyciele systematycznie przeprowadzają diagnozę możliwości swoich uczniów.

Pytanie 2: W jaki sposób diagnozują Państwo możliwości edukacyjne swoich uczniów? Sposoby diagnozowania uczniów według ankietowanych nauczycieli: - 18 odpowiedzi – obserwacja uczniów, - 15 odpowiedzi – bieżące ocenianie, - 14 odpowiedzi – testy kompetencyjne, - 14 odpowiedzi – opinie z PPP, - 12 odpowiedzi – rozmowa z rodzicami, - 12 odpowiedzi – rozmowy indywidualne z uczniem, - 7 odpowiedzi – wyniki sprawdzianu i egzaminów próbnych. Istniała możliwość zaznaczenia kilku odpowiedzi. Przyjmuje się, że najbardziej wszechstronną techniką gromadzenia materiałów jest obserwacja. Właśnie ten sposób diagnozowania możliwości uczniów, jest najbardziej popularny wśród nauczycieli naszej szkoły. Stosuje go 90% ( 18 osób ) respondentów. Wysoki odsetek 75% ( 15 osób ) badanych, ceni sobie bieżące ocenianie oraz analizowanie opinii z PPP. I stosowanie testów kompetencyjnych – 70% badanych(14 osób). Nauczyciele nie zapomnieli również o dużym znaczeniu rozmowy z rodzicami i z uczniem. Takie odpowiedzi wybrało 60% ( 12 osób ) badanych. Wniosek 2 : Nauczyciele w sposób wszechstronny diagnozują możliwości swoich uczniów.

Aby szkoła mogła efektywnie wspomagać rozwój swoich uczniów musi diagnozować nie tylko ich możliwości edukacyjne, ale także mieć na uwadze ich indywidualną sytuację rodzinną, zdrowotną i materialną. W pytaniu 3 zapytaliśmy nauczycieli, czy diagnozują indywidualną sytuację swoich uczniów. Ankietowani odpowiedzieli następująco: - 35% zdecydowanie TAK - 60% raczej TAK - 5% raczej NIE. Pytanie 4: W jaki sposób diagnozują Państwo indywidualną sytuację swoich uczniów? Sposoby diagnozowania uczniów według ankietowanych nauczycieli: - 19 odpowiedzi – rozmowy z pedagogiem, - 17 odpowiedzi – współpraca z rodzicami, - 15 odpowiedzi – rozmowy indywidualne z uczniem, - 2 odpowiedzi – współpraca z kuratorami i pracownikami socjalnymi. Wniosek 3 : Nauczyciele znają indywidualna sytuację swoich uczniów, dokonują wszechstronnej i systematycznej diagnozy tej sytuacji.

Istotnym elementem polityki wyrównywania szans edukacyjnych, powinno być wzmocnienie działań szkoły ukierunkowane na pomoc uczniom, którzy ze względu na czynniki ekonomiczne, społeczne czy kulturowe nie funkcjonują prawidłowo w systemie oświaty. Do grupy takich uczniów, można zaliczyć tych o niskich osiągnięciach szkolnych, niepełnosprawnych oraz dotkniętych patologiami społecznymi. Wsparcie szkoły powinno obejmować nie tylko realizację programów edukacyjnych (dodatkowych zajęć pozalekcyjnych) skierowanych do powyższych grup uczniów, ale także wsparcie pedagogiczno – psychologiczne, skoncentrowane na eliminacji czynników lokujących uczniów w niekorzystnej sytuacji edukacyjnej. Zapytaliśmy nauczycieli, jakie działania podejmują, aby skutecznie wyrównywać szanse edukacyjne swoich wychowanków.

Odpowiedzi przedstawiają się następująco: - dostosowanie wymagań do możliwości ucznia – 19 odpowiedzi, - zajęcia wyrównawcze – 17 odpowiedzi, - stwarzanie możliwości poprawy każdej oceny – 16 odpowiedzi, - udział ucznia i przygotowanie do konkursów – 15 odpowiedzi, - zróżnicowanie metod nauczania – 15 odpowiedzi, - koła zainteresowań – 14 odpowiedzi, - zajęcia indywidualne z uczniem – 12 odpowiedzi, - wyjazdy edukacyjne – 9 odpowiedzi, - pomoce dydaktyczne – 9 odpowiedzi, - udział w przedstawieniach, imprezach i akcjach – 8 odpowiedzi.

95% ( 19 osób ) ankietowanych dostosowuje wymagania do możliwości ucznia i stosuje zróżnicowane, dostosowane do indywidualnych potrzeb i możliwości uczniów metody pracy (60% - 15 nauczycieli). Duży odsetek badanych – 85% ( 17 osób ) prowadzi zajęcia dydaktyczno – wyrównawcze, mające na celu wyrównywanie poziomu wiedzy a tym samym zmniejszanie dysproporcji w osiągnięciach edukacyjnych. Na kolejnych miejscach, znalazło się stwarzanie uczniom możliwości poprawy każdej oceny, organizowanie kół zainteresowań i zajęć indywidualnych dla uczniów. Ponadto nauczyciele starają się angażować wychowanków do udziału w przedstawieniach, imprezach okolicznościowych oraz akcjach charytatywnych, a także organizować wyjazdy edukacyjne dla uczniów i stosować podczas zajęć lekcyjnych różnorodne pomoce dydaktyczne. Kolejną kwestią, którą postanowiliśmy poddać badaniu, była chęć korzystania przez uczniów z proponowanej przez nauczycieli oferty zajęć dodatkowych.

W pytaniu 6 zapytaliśmy: Czy uczniowie chętnie korzystają z zaproponowanej oferty zajęć dodatkowych? Z udzielonych odpowiedzi wynika, że uczniowie są zainteresowani ofertą zajęć dodatkowych w naszej szkole i chętnie w nich uczestniczą. 30% ( 6 osób ) ankietowanych zaznaczyło zdecydowanie tak 70% ( 14osób ) raczej tak Wniosek 4 : Nauczyciele podejmują wiele działań mających na celu wyrównywanie szans edukacyjnych, a uczniowie chętnie korzystają z zaproponowanej oferty dodatkowych zajęć edukacyjnych.

OPRACOWANIE ZBIORCZE WYNIKÓW ANKIET PRZEPROWADZONYCH WŚRÓD UCZNIÓW ZESPOŁU SZKÓŁ W KOWALEWIE Badaniem objęto 50 uczniów ze szkoły podstawowej i gimnazjum. Ankieta była anonimowa i składała się z 7 pytań. Pierwsze pytanie skierowane do respondentów, poruszało kwestię ich samopoczucia w odniesieniu do osiąganych wyników pracy w szkole. Odpowiedzi wybierane przez uczniów przedstawiają się następująco: - 66% badanych uczniów czuje niedosyt i twierdzą, że mogliby osiągnąć więcej gdyby się bardziej starali, - 20% odczuwa radość i jest zadowolona ze swoich wyników edukacyjnych, - 10% (5 uczniów) czuje niezadowolenie, - 4% (2 badanych) wyraża obojętność jeśli chodzi o uzyskiwane przez nich wyniki.. Wniosek 1: Większość uczniów uważa, że gdyby się bardziej starali ich wyniki edukacyjne byłyby lepsze.

Jeśli chodzi o postrzeganie przez ankietowanych nauczycieli w roli osób wspierających ich w nauce, poprosiliśmy o ustosunkowanie się uczniów do stwierdzenia: „Nauczyciele mówią, że mogę się nauczyć nawet trudnych rzeczy i motywują mnie do większej pracy”. Wyniki prezentują się następująco: - 60% - raczej TAK, - 24% - zdecydowanie TAK, - 10% - raczej NIE, - 6% - zdecydowanie NIE.

W myśl stwierdzenia, że poziom optymizmu nauczyciela przekłada się na wyniki jakie osiągają uczniowie, sprawdziliśmy jak uczniowie postrzegają nauczycieli w naszej szkole. 60% ( 30 osób ) badanych deklaruje, że nauczyciele raczej utwierdzają uczniów w przekonaniu, że mogą pokonać wszelkie przeszkody, nauczyć się nawet trudnych rzeczy. Aż 24% ( 12 osób ) respondentów ocenia nauczycieli jako osoby zdecydowanie wspierające ich w nauce i motywujące. Jedynie 14% ( 7 osób ) zaznaczyło odpowiedź „raczej nie” i „zdecydowanie nie”, wskazującą na brak wsparcia ze strony nauczycieli. Wniosek 2: Znaczny odsetek uczniów jest zdania, że nauczyciele wspierają go i motywują do nauki.

Filozofia szkoły przyjaznej uczniom powinna zmierzać w kierunku osiągania przez nich sukcesów i nie unikania trudności, problemów i niepowodzeń. W związku z tym można przejść do kolejnego pytania naszej ankiety. Pytanie 3: Czy nauczyciele pomagają uczniom, gdy mają problemy z nauką? 52% ( 26 osób ) ankietowanych uczniów przyznaje, że raczej otrzymuje pomoc ze strony nauczycieli w przypadku pojawienia się trudności w nauce. Odpowiedź „zdecydowanie tak” wybrało 38% ( 19 osób) badanych.

Istotne okazało się dopytanie uczniów, jakich form pomocy najczęściej udzielają nauczyciele. Ankietowani wymienili przede wszystkim: - możliwość poprawy każdej oceny(37 odpowiedzi), - organizowanie zajęć dydaktyczno-wyrównawczych (26 odpowiedzi), - stwarzanie możliwości wykonania dodatkowych prac na zajęcia lekcyjne (23 odpowiedz), - organizowanie zajęć dodatkowych (22 odpowiedzi), - pomoc ze strony wychowawcy i pedagoga (18 odpowiedzi), - motywowanie do nauki (15 odpowiedzi), - zaangażowanie rodziców do współpracy poprzez systematyczne informowanie o sytuacji szkolnej dziecka(7 odpowiedzi). Warto również zaznaczyć, że wśród badanych były też osoby- 8% ( 4 osoby ), które raczej nie otrzymały potrzebnej pomocy, a 2% ( 1 osoba ) zdecydowanie jej nie uzyskało. Otrzymane rezultaty nie są szczególnie alarmujące, niemniej jednak skłaniają do głębszego przyjrzenia się temu problemowi. Wniosek 3: Znaczna większość uczniów, otrzymuje od nauczycieli pomoc w przezwyciężaniu trudności w nauce

Zapytaliśmy naszych uczniów także o to, w jaki sposób nauczyciele umożliwiają im osiąganie sukcesów. Wyniki przedstawiają się następująco: - zachęcanie do udziału w konkursach i zawodach sportowych (39 odpowiedzi), - prowadzenie kół zainteresowań 922 odpowiedzi), - motywowanie do nauki (22 odpowiedzi), - organizowanie zajęć wyrównawczych (19 odpowiedzi), - zapewnienie pomocy wychowawcy, pedagoga i nauczyciela(10 odpowiedzi), - organizowanie pomocy koleżeńskiej (5 odpowiedzi). Wniosek 4 : Nauczyciele na różne sposoby umożliwiają uczniom odnoszenie sukcesów na miarę ich indywidualnych możliwości.

Kolejne pytanie ankiety dotyczyło tego, czy nauczyciele dostosowują materiał dydaktyczny i metody pracy do możliwości ucznia dobrego i ucznia słabego. Według 48% respondentów nauczyciele raczej dostosowują wymagania do możliwości uczniów, 24 % uważa, że „zdecydowanie tak”. 24% twierdzi, ze raczej tak nie jest, 4%,że zdecydowanie nie dostosowują.

Ostatnie pytanie w ankiecie odnosiło się do zagadnienia dotyczącego wiary nauczycieli w uczniów, a co za tym idzie podnoszenia u nich samooceny, wiary we własne siły, możliwości i umiejętności. Zdaniem 56% ( 28 osób ) respondentów, nauczyciele raczej okazują im swoją wiarę 12% ( 6 osób ) badanych zaznaczyło odpowiedź „zdecydowanie tak”. Wiary ze strony nauczycieli raczej nie odczuwa 32% ( 16 osób ) ankietowanych. Wniosek 5 : Mocną stroną stosunków na linii uczeń – nauczyciel, jest wiara i przekonanie grona pedagogicznego w odniesienie sukcesu przez wychowanków, rozwijania ich potencjału i odkrywania osobistych talentów młodzieży.

OSTATECZNE REZULTATY EWALUACJI WEWNETRZNEJ I WNIOSKI DO DALSZEJ PRACY ODPOWIEDZI NA PYTANIA KLUCZOWE Szkoła podejmuje szereg działań ograniczających wpływ niekorzystnych uwarunkowań. Są to przede wszystkim: zajęcia dodatkowe (rozwijające zainteresowania, projekty, innowacje); wycieczki; konkursy; motywowanie uczniów poprzez nagrody, wyróżnienia na forum klasy, działania skupiające się na zachęcaniu do udziału w konkursach, olimpiadach, dodatkowe konsultacje z nauczycielami eksponowanie osiągniętych przez uczniów sukcesów (zamieszczanie informacji na stronie internetowej szkoły oraz na tablicach informacyjnych); pomoc materialna (dożywianie, dofinansowanie zakupu podręczników, pomoc rzeczowa); pomoc psychologiczno – pedagogiczna; współpraca z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej oraz innymi placówkami zajmującymi się pracą środowiskową; współpraca z rodzicami i ich edukacja oraz angażowanie w życie szkoły; realizacja programów profilaktycznych;

Szkoła podejmuje szereg działań zwiększających szanse edukacyjne: w odniesieniu do uczniów wymagających wsparcia, poprzez organizowanie zajęć wyrównawczych, służących zmniejszaniu dysproporcji edukacyjnych w trakcie procesu kształcenia oraz indywidualne rozmowy z uczniami. w przypadku uczniów z orzeczeniami prowadzi się terapię pedagogiczną – wychowankowie uczęszczają na zajęcia zgodnie z zaleceniami zawartymi w opiniach i orzeczeniach z PPP. oferta dla rodziców – szkoła stara się ich wspierać, między innymi poprzez ścisłą współpracę na linii rodzic – wychowawca oraz pośredniczenie w uzyskaniu pomocy z instytucji zewnętrznych i specjalistów; budowanie postawy sprzyjającej nauce – służy temu indywidualizacja procesu edukacji. Szkoła realizuje ją poprzez właściwy dobór metod i form pracy z uczniami, różnicowanie zadań i ich poziomu trudności, stosowanie opracowanych zasad pracy i oceniania uczniów dyslektycznych, proponowanie prac i zajęć dodatkowych, uwzględnianie zaleceń PPP; nauczyciele systematycznie diagnozują możliwości edukacyjne swoich uczniów, między innymi poprzez obserwację, bieżące ocenianie oraz konsultacje z pedagogiem szkolnym i rodzicami;

WNIOSKI należy zwiększyć intensywność pomocy uczniom, mającym trudności w nauce; ukierunkować działania na indywidualne podejście do ucznia; wzmocnić współpracę szkoły z rodzicami, bardziej angażować ich w życie szkoły i proces edukacyjny własnego dziecka

REKOMENDACJE wzmocnić motywację uczniów, do pełnego wykorzystania swoich możliwości; włączyć rodziców do planowania rozwoju dziecka; pracować nad komunikacją pomiędzy szkołą a rodzicami; w celu większego uatrakcyjnienia i podnoszenia jakości pracy szkoły urozmaicić i indywidualizować pracę z uczniem poprzez stosowanie większej ilości metod aktywizujących, dostosowanych do potrzeb każdego ucznia; utrzymać dobry poziom działań służących wyrównywaniu szans edukacyjnych; zadbać o dalszą dobrą współpracę z instytucjami zewnętrznymi i środowiskiem lokalnym.

Opracowanie raportu - zespół do spraw ewaluacji wewnętrznej w składzie: Katarzyna Nowicka, Justyna Nitka, Magdalena Marszalec. Dziękujemy za uwagę.