Świecka muzyka średniowiecza

Świecka muzyka średniowiecza to muzyka ludowa i dworska Świecka muzyka średniowiecza to muzyka ludowa i dworska. Najstarsze i najwcześniejsze są ludowe pieśni uprawiane przez francuskich żonglerów, niemieckich szpilmanów czy angielskich minstreli. W Polsce zwano ich rybałtami lub wagantami. Byli to zarazem muzycy, akrobaci i tancerze. Wędrowali występując na dworach, w miastach, gospodach, zajazdach na targach i jarmarkach. Śpiewali pieśni historyczne, wojenne, ballady, romanse, pieśni żartobliwe, pochwalne, żałobne. Akompaniowali sobie na violi, lutni lub lirze

Do najsławniejszych zabytków muzyki Świeckiej tamtych czasów należy pochodzący z XIII wieku kodeks Carmina Burana, odnaleziony w opactwie benedyktyńskim w Bawarii. Zawiera on 250 tekstów utworów o tematyce satyrycznej, moralizatorskiej, miłosnej oraz okolicznościowe. Odnalezione w połowie XIX wieku zainspirowały Carla Orffa co napisania kantaty scenicznej Carmina Burana. http://www.youtube.com/watch?v=2N_LQ5lL120

Pojawiają się trubadurzy i truwerzy W XI wieku elitą społeczeństwa staje się rycerstwo z własnymi zwyczajami, etosem wytwornymi obyczajami, turniejami. Ośrodkiem rozwoju kultury rycerskiej stała się południowa Francja - Prowansja, skąd nowa kultura promieniowała na całą Europę. Nowa sztuka opiewała zmysłowe piękno świata, wyrażała subiektywne uczucia. Podstawową formą była pieśń jednogłosowa z towarzyszeniem instrumentu. Pojawiają się trubadurzy i truwerzy

Trubadurzy Pojawili się w Prowansji w połowie XII wieku. Ich sztuka związana była z życiem dworu. Tworzono pieśni śpiewane przy akompaniamencie instrumentu, który dublował partię solową. Pojawiały się krótkie instrumentalne przygrywki. Większość utworów trubadurów zaginęła, pozostało około 1000 utworów napisanych w języku starofrancuskim.

Formy pieśni trubadurów W budowie pieśni stosowano dwie formy Canzo i vers. Canzo – składa się z 6-7 wierszowych zwrotek, w każdej z nich można wyodrębnić dwie melodie, z których pierwsza się powtarza. Vers – we wszystkich wierszach tekstu powtarza się ta sama melodia. Vers ma zwykle 5-6 zwrotek

Wśród pieśni trubadurów pojawiają się - bohaterskie, historyczne Tematyka i rodzaje pieśni trubadurów Wśród pieśni trubadurów pojawiają się - miłosne - bohaterskie, historyczne http://www.youtube.com/watch?v=rZ1KP8LH_IU - okolicznościowe http://www.youtube.com/watch?v=D-YEP3pX4SA - satyryczne - żałobne

Rimbaut de Vaqueiras

Sławni trubadurzy Guillaume de Poitiers – ojciec trubadurów, książe Akwitanii http://www.youtube.com/watch?v=KhlCtF7JJ6Q Jaufre Rudel – pozostało po nim 6 wierszy w tym 4 z muzyką. Uczestnik drugiej krucjaty. http://www.youtube.com/watch?v=CiHeb-ahC2I Bernard de Ventadour, Peire Vidal, Bertrand de Born, Guraut de Borneill. Za ostatniego trubadura uchodzi Guiraut Riquier http://www.youtube.com/watch?v=I9gzaauL67s

Truwerzy Truwerzy byli następcami trubadurów. Pojawili się w północnej Francji pod koniec XII wieku, w związku z rozwojem politycznym i gospodarczym tej części kraju (Paryż). Zachowało się do dziś około 800 ich pieśni, napisanych w języku będącym mieszanką północno - francuskich dialektów.

Adam de la Halle

Formy pieśni truwerów Najczęściej pieśni truwerów miało formę Ronda, virelai i ballady. Rondo – pieśń refrenowa przy czym refren nie musiał mieć stałego tekstu. Virelai – pieśń trzyzwrotkowa. Każda zwrotka składa się z czterowersowej zwrotki i dwuwersowego refrenu. Ballada – przeważnie trzyzwrotkowa, każda zwrotka składa się z 7-8 wersów, dwa ostatnie tworzą refren. Muzycznie zwrotki maja formę aab, aabb

Tematyka i rodzaje pieśni truwerów Wśród pieśni truwerów pojawiają się - miłosne – chanson de toile (alby – pieśni o rozstaniu kochanków o świcie) historyczne, bohaterskie - chanson de geste - okolicznościowe - satyryczne - żałobne - plankty

Le Jeux de Robin et de Marion

Thibaut de Champagne – król Nawarry, Sławni truwerzy Adam de la Halle – jedyny truwer piszący polifonię. Żył w XIII wieku. Pisał chansons, ronda i motety oraz jeux parties – dialogowane utwory o miłości bez określonej formy. Najsławniejsza jeux partie Adama de la Halle to Le Jeux de Robin et de Marion o miłości dwojga pasterzy. Truwerami byli książęta i królowie. Polskim truwerem był książę Henryk Brodaty http://www.youtube.com/watch?v=UCIx07t14jw Thibaut de Champagne – król Nawarry, http://www.youtube.com/watch?v=nPT6TAe2Z7E Ryszard Lwie Serce – król Anglii http://www.youtube.com/watch?v=lJEZ4ODUuk4 Alfons X Mądry – król Hiszpanii http://www.youtube.com/watch?v=nj5Bc8zwwU0

Alfons X el Sabio (Mądry)

niemieccy, arystokratyczni poeci liryczni Minnesingerzy niemieccy, arystokratyczni poeci liryczni i muzycy XII-XIV w. Piewcy miłości i piękna, którzy wykonywali sami swe ballady i pieśni, tworzone pod wpływem francuskich trubadurów. Prowadzili wędrowny tryb życia. Ich pieśni zwane Minnesang nawiązywały do francuskich ballad. Z minnesingerów wywodzili się późniejsi meistersingerzy.

Sławni minnesingerzy Valter von der Vogelweide http://www.youtube.com/watch?v=J_zjgZJOFl4 Palestinalied Tannhauser (przywołał go Ryszard Wagner w swojej operze pt. Tannhauser) Wolfram von Eschenbach http://www.youtube.com/watch?v=LkebzQpxNOY http://www.youtube.com/watch?v=yzXv7I-Zav8

Meistersingerzy Byli następcami minnesingerów. Działali przede wszystkim w wielkich niemieckich miastach, gdzie zakładali swoje własne cechy (organizacje na wzór rzemieślniczych). Do najważniejszych ośrodków należały miasta Frankfurt, Strasburg, Zurich, Magdeburg, Praga, Gdańsk i Wrocław. Do grona meistersingerów zaliczano Hansa Sachsa wybitnego kompozytora I połowy XVI wieku