Mikroekonomia pozytywna „Rozwinięcie teorii podaży: Koszty a produkcja” Wykład VIII

Podstawowe pojęcia: Nakłady i wyniki Technika Funkcja produkcji Długi okres i krótki okres Krzywa długookresowych kosztów całkowitych (LTC) Krzywa długookresowych kosztów krańcowych (LMC) Krzywa długookresowych kosztów przeciętnych (LAC) Przychody ze skali produkcji Korzyści skali Niekorzyści skali Stałe przychody ze skali Stale i zmienne czynniki produkcji Wybór technologii

Podstawowe pojęcia: Czynnikochłonność produkcji Efektywność techniczna Krótkookresowe koszty stałe (SFC) Krótkookresowe koszty zmienne (SVC) Krótkookresowe koszty całkowite (STC) Krańcowy produkt pracy Prawo malejących przychodów Krótkookresowe koszty krańcowe (SMC) Krótkookresowe przeciętne koszty stałe (SAFC) Krótkookresowe przeciętne koszty zmienne (SAVC) Krótkookresowe przeciętne koszty całkowite (SATC) Błąd utopionych kosztów Zasada krańcowa

Przedsiębiorstwa nie zawsze zaprzestają produkcji, kiedy pojawiają się straty. Niekiedy oczekują one, że popyt wzrośnie, lub że jeśli będą miały dość czasu to obniżą koszty produkcji na tyle, aby przywrócić zyskowność produkcji. Jeśli pojawia się zysk, przedsiębiorstwo decyduje się na wytwarzanie tej właśnie wielkości produkcji. Jeśli pojawia się strata przedsiębiorstwo sprawdza, czy można je zmniejszyć przez całkowitą rezygnację z produkcji. Żadne przedsiębiorstwo nie podjęło by decyzji o pozostaniu na rynku, gdyby przewidywało straty w długim okresie.

Nakłady a wielkość produkcji Nakłady (czynniki produkcji) to dobro lub usługa wykorzystywane w procesie produkcji. Nakłady obejmują robociznę, maszyny, surowce i energię. Termin nakłady obejmuje wszystko, począwszy od płac menadżerów, aż po wydatki na bandaże w zakładowym ambulatorium.

Funkcja produkcji Funkcja produkcji określa maksymalne rozmiary produkcji, jakie są możliwe do osiągnięcia przy różnym poziomie nakładów. Funkcja produkcji jest więc zbiorem technicznie efektywnych metod wytwarzania. Metoda wytwarzania jest technicznie nieefektywna, jeżeli do wytworzenia danej wielkości produkcji zużywa więcej jednego czynnika i nie mniej innego czynnika niż inne znane metody wytwarzania, pozwalające osiągnąć tę samą wielkość produkcji. Ponieważ przedsiębiorstwa dążą do maksymalizacji zysku możemy ograniczyć analizę do metod technicznie efektywnych.

Technika to zbiór wszystkich zmian technologii. Funkcja produkcji Technologia jest to określona metoda łączenia czynników produkcji w procesie wytwarzania dóbr. Technika to zbiór wszystkich zmian technologii. Przez postęp techniczny ekonomiści rozumieją wynalazek lub udoskonalenie organizacyjne, które pozwala na wytwarzanie danej wielkości produkcji przy niższym niż poprzednio poziomie nakładów. Technologia uważana dotychczas za efektywną może okazać się przestarzała, w jeżeli wskutek postępu technicznego uzyskamy nową wydajniejszą metodę produkcji.

Koszty a wybór technologii Technologie wymagające zastosowania dużej ilości kapitału i małej ilości pracy określamy mianem kapitałochłonnej. Technologię zużywającą dużo pracy i relatywnie mało kapitału nazywana jest technologią pracochłonną.

Koszty całkowite, krańcowe i przeciętne w długim okresie czasu. Długi okres to czas niezbędny do dostosowania do nowych warunków wszystkich rodzajów czynników produkcji w przedsiębiorstwie. W długim okresie mogą się zmieniać rozmiary przedsiębiorstwa, może być wprowadzona inna metoda produkcji, przyjęcie dodatkowych pracowników lub negocjowane nowe umowy z dostawcami surowców.

Koszty całkowite, krańcowe i przeciętne w długim okresie czasu. Krótki okres to czas, w którym przedsiębiorstwo jest w stanie tylko częściowo dostosować czynniki wytwórcze do nowych warunków. Przedsiębiorstwo może niemal natychmiast wydłużyć lub skrócić czas pracy. Zatrudnienie pracowników, lub ich zwolnienie zajmuje więcej czasu. Jeszcze więcej czasu zajmuje budowa nowej fabryki.

Koszty całkowite, krańcowe i przeciętne w długim okresie czasu. Krzywa długookresowych kosztów całkowitych (LTC – long-run total costs) opisuje minimalne koszty wytworzenia różnych rozmiarów wówczas, gdy przedsiębiorstwo jest w stanie dostosować wszystkie czynniki wytwórcze. Długookresowe koszty całkowite muszą rosnąć wraz z powiększeniem produkcji. Wytwarzanie większego wolumenu produkcji kosztuje więcej.

Koszty całkowite, krańcowe i przeciętne w długim okresie czasu. Długoterminowe koszty przeciętne (LAC – long-run average costs) Przeciętne koszty produkcji są równe kosztom całkowitym podzielonym przez wielkość produkcji. 5 10 15 20 25 30 35 2 4 6 8 produkcja Koszt przeciętny LAC

Korzyści i niekorzyści ze skali produkcji Korzyści ze skali produkcji występują wtedy, kiedy długookresowe koszty przeciętne spadają wraz ze wzrostem rozmiarów produkcji. Stałe przychody ze skali pojawiają się wówczas, gdy długookresowe koszty przeciętne są stałe przy wzroście produkcji. Niekorzyści skali występują wtedy, kiedy długookresowe koszty przeciętne rosną wraz ze wzrostem produkcji.

Korzyści i niekorzyści ze skali produkcji Kiedy krzywa LAC jest krzywą opadającą, przeciętne koszty wytwarzania maleją wraz ze wzrostem rozmiarów produkcji, a więc występują korzyści skali Kiedy krzywa LAC wznosi się, koszty przeciętne rosną przy wzroście wolumenu produkcji, co oznacza występowanie niekorzyści skali

Koszty przeciętne a koszty krańcowe Współzależność między krzywą kosztów krańcowych (LMC) i krzywą kosztów przeciętnych (LAC) charakteryzują dwie cechy. Po pierwsze LAC opada zawsze wtedy, kiedy LMC znajduje się poniżej LAC, oraz wznosi się kiedy LMC znajduje się powyżej LAC. Po drugie krzywa LMC przecina krzywą LAC w jej minimum, a więc w punkcie, w którym jednostkowy koszt produkcji jest najmniejszy.

Koszty przeciętne a koszty krańcowe 5 10 15 20 25 30 35 40 LAC LMC LMC, LAC Produkcja

Decyzje produkcyjne przedsiębiorstwa w długim okresie W długim okresie przedsiębiorstwo wybiera rozmiar produkcji, dla którego MR równa jest LMC. Następnie sprawdza, czy przy tych rozmiarach produkcji nie ponosi strat. Jeśli cena jest równa lub wyższa LAC, czyli czyli długookresowych kosztów przeciętnych, to przedsiębiorstwo nie ponosi strat i utrzymuje się na rynku. Jeśli cena jest niższa od LAC, to produkcja przedsiębiorstwa powinna w długim okresie wynosić zero, co oznacza jego likwidację

Decyzje produkcyjne przedsiębiorstwa w długim okresie 5 10 15 20 25 30 35 40 LAC LMC MR LMC, LAC LMC=MR Produkcja

Krzywe kosztów w krótkim okresie a prawo malejących przychodów. Krótki okres to czas, w którym przedsiębiorstwo nie jest w stanie w pełni dostosować się do zmian warunków działania. W tym okresie ilość niektórych czynników produkcji się nie zmienia, jest stała. Stały czynnik produkcji to taki czynnik, którego nakład nie może ulec zmianie.

Krzywe kosztów w krótkim okresie a prawo malejących przychodów. Koszty stałe to koszty, które nie zmieniają się wraz ze zmianami wolumenu produkcji. Koszty stałe występują również wtedy gdy produkcja równa jest zeru. Koszty zmienne to koszty, które się zmieniają wraz ze zmianami wolumenu produkcji. Do kosztów zmiennych zaliczamy koszty związane z wynajęciem zmiennych czynników produkcji, np.: pracy, surowców.

Krzywe kosztów w krótkim okresie a prawo malejących przychodów. Krótkookresowe koszty całkowite (STC) = krótkookresowe koszty stałe (SFC) + krótkookresowe koszty zmienne (SVC)

Krzywe kosztów w krótkim okresie a prawo malejących przychodów. Krańcowy produkt pracy a malejąca produkcyjność krańcowa Krańcowy produkt zmiennego czynnika produkcji jest równy przyrostowi produkcji uzyskanemu dzięki zwiększeniu o jednostkę ilości czynnika zmiennego, przy założeniu, że ilość pozostałych czynników się nie zmienia.

Krzywe kosztów w krótkim okresie a prawo malejących przychodów. Prawo malejących przychodów działa wtedy, kiedy wszystkie, z wyjątkiem jednego czynniki produkcji są stałe. Sprawia ono, że od pewnego poziomu nakładów czynnika zmiennego jego produkcja krańcowa stale się zmniejsza

Krzywe kosztów w krótkim okresie a prawo malejących przychodów. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Produkcja Nakład pracy, całkowity produkt 0,2 0,4 0,6 0,8 1 1,2 1,4 2 3 4 5 6 7 8 9 Nakład pracy, krańcowy produkt pracy Krańcowy produkt pracy

Krzywe kosztów w krótkim okresie a prawo malejących przychodów. Koszty krańcowe w krótkim okresie Kiedy pojawiają się skutki prawa malejących przychodów, krańcowy produkt pracy spada, krótkookresowe koszty krańcowe (SMC) zaczynają ponownie rosnąć. Wytworzenie kolejnej jednostki produkcji wymaga coraz większych nakładów pracy. Tym samym kształt krzywej okresowych kosztów krańcowych i krzywej krótkookresowego kosztu całkowitego jest określony przez kształt krzywej krańcowego produktu pracy, a ten z kolei zależy od stanu wiedzy technicznej decydującej o zestawieniu dostępnych metod wytwarzania.

Krzywe kosztów w krótkim okresie a prawo malejących przychodów. Koszty przeciętne w krótkim okresie Krótkookresowe przeciętne koszty stałe (SAFC) są równe krótkookresowym kosztom stałym (SFC) podzielonym przez wielkość produkcji. Krótkookresowe koszty zmienne (SAVC) są równe krótkookresowym kosztom zmiennym (SVC) podzielonym przez wielkość produkcji.

Krzywe kosztów w krótkim okresie a prawo malejących przychodów. Koszty przeciętne w krótkim okresie Krótkookresowe koszty całkowite (SATC) są równe krótkookresowym kosztom całkowitym (STC) podzielonym przez wielkość produkcji. SATC = SAFC + SAVC Zależność ta wynika z podzielenia każdego wyrażenia z równania przez wielkość produkcji.

Krzywe kosztów w krótkim okresie a prawo malejących przychodów. Koszty przeciętne w krótkim okresie 10 20 30 40 50 60 5 SATC SAVC SAFC Koszty 10 Produkcja

Decyzje produkcyjne przedsiębiorstwa W krótkim okresie przedsiębiorstwo wybiera rozmiary produkcji Q1 – to znaczy wielkość przy której MR=SMC, pod warunkiem, że przy tych rozmiarach produkcji cena nie jest niższa od kosztów SAVC1. Jeżeli cena jest niższa od SACV1, to przedsiębiorstwo zaprzestaje produkcji.

Decyzje produkcyjne przedsiębiorstwa Decyzje krótkookresowe: Wybierz poziom produkcji przy którym MR=SMC. Produkuj na tym poziomie, jeśli cena nie jest niższa od SAVC. Jeśli jest niższa zaprzestań produkcji.

Decyzje produkcyjne przedsiębiorstwa Decyzje długookresowe: Wybierz poziom produkcji przy którym MR=LMC. Produkuj na tym poziomie, jeśli cena nie jest niższa od LAC. Jeśli jest niższa zaprzestań produkcji.

Koszty w krótkim i długim okresie. Nawet wówczas gdy przedsiębiorstwo ponosi straty w krótkim okresie nie zaniecha ono swojej działalności, jeśli wpływy ze sprzedaży pokrywają koszty zmienne. W długim okresie natomiast, aby utrzymać się na rynku, musi ono pokryć wszystkie ponoszone koszty.

Koszty w krótkim i długim okresie. Zgodnie z definicją krzywa kosztów przeciętnych w długim okresie (LAC) opisuje metody wytwarzania poszczególnych rozmiarów produkcji zapewniające minimalne koszt przeciętnych przy założeniu, że ilość wszystkich czynników produkcji może ulegać zmianie.

Podsumowanie WYKŁADYU VIII 1. Na wykładzie tym pogłębiona została nasza wiedza na temat różnic między krzywymi kosztów w długim i krótkim okresie oraz ich wpływu na decyzje produkcyjne przedsiębiorstwa. W długim okresie przedsiębiorstwo może w pełni dostosować wszystkie swoje nakłady czynników wytwórczych do zmieniających się warunków. W okresie krótkim nie jest to możliwe. Czas trwania długiego okresu zależy od rodzaju gałęzi

2. Funkcja produkcji określa maksymalną wielkość produkcji, jaką można osiągnąć przy danych nakładach. Nakłady to maszyny, surowce, praca i inne czynniki produkcji. Funkcja produkcji odzwierciedla stan wiedzy technicznej dostępnej w danym okresie.

3. Krzywa kosztów całkowitych jest wyprowadzana z funkcji produkcji przy założeniu, że dane są płace i stawki opłat za wynajęcie innych czynników produkcji. Krzywą długookresowych kosztów całkowitych otrzymujemy przez wyznaczenie dla każdej wielkości wielkości produkcji takiej metody wytwarzania, która przy pełnej zmienności wszystkich nakładów prowadzi do minimalizacji kosztów. Kiedy relatywna cena wykorzystania jakiegoś czynnika produkcji wzrasta, przedsiębiorstwo zastępuje ten czynnik innym, zmieniając stosowaną technologię. Kiedy wzrasta stawka płac, przedsiębiorstwo dąży do zmniejszenia zatrudnienia i zwiększenia liczby stosowanych maszyn.

4. Koszty przeciętne są równe kosztom całkowitym podzielonym przez wielkość produkcji. Krzywą długookresowych kosztów przeciętnych wyprowadzamy z krzywej długookresowych kosztów całkowitych przy założeniu pełnej elastyczności wszystkich nakładów

Tezy do ćwiczeń: Scharakteryzuj malejące przychody ze skali oraz prawo malejących przychodów. Zdefiniuj krańcową produkcyjność czynnika zmiennego (pracy, kapitału, ziemi). Korzystając z tablicy 8.4. oblicz i wykreśl przeciętną i krańcową produkcyjność pracy.