FUNDACJA WSZECHNICY BUDOWLANEJ OWEOB Promocja Patronat Honorowy Przewodniczącego Komisji Infrastruktury Sejmu RP oraz Ministra Infrastruktury rukturyPrzewodnicącego Rynek budowlany i ceny w badaniach oraz statystyce – grudzień 2011 Budownictwo po 11 miesiącach 2011 roku Prof. dr Zofia Bolkowska Wyższa Szkoła Zarządzania i Prawa Partner programu

Dane GUS po 11 miesiącach 2011 r. wskazują, że w budownictwie utrzymuje się wysokie (chociaż zmniejszające się) tempo wzrostu. Wysokie wskaźniki wzrostu są m.in. efektem niskiej bazy odniesienia 2010 r.

Dwa ostatnie lata (2009 – 2010) były w budownictwie najgorsze od głębokiego regresu na początku poprzedniej dekady. Wzrost notuje się kolejnych miesiącach 2011 r.

Co wpływało na wzrost budownictwa w 2011 roku W 2011 r. były dobre warunki atmosferyczne (w roku ubiegłym ostra zima, potem powodzie utrudniały działalność przedsiębiorstw budowlanych). W 2011 r. trudności organizacyjne odgrywały coraz mniejszą rolę. Przedsiębiorstwa pokonały problemy przygotowania inwestycji do realizacji, co było największym utrudnieniem w latach poprzednich). Duża presja na realizację opóźnionych zadań infrastrukturalnych.

Co wpływało na hamowanie wzrostu budownictwa w 2011 roku Utrzymywały się negatywne skutki kryzysu na rynkach finansowych, które dotknęły poszczególne rodzaje działalności budowlanej w różnym stopniu, w większym budownictwo mieszkaniowe i niektóre rodzaje budownictwa usługowego niż budownictwo infrastrukturalne. W 2011 r. nadchodzący kolejny kryzys nie ułatwiał działalności budownictwa. Inwestorzy zagraniczni niechętnie wracają na polski rynek budowlany.

W 2011 r. wskaźniki wzrostu produkcji budowlanej są wysokie, ale liczone do niskiego poziomu roku poprzedniego. Efekt niskiej bazy ma coraz mniejszy wpływ.

Zmiany w budownictwie ilustruje wolumen wartości produkcji budowlanej w kolejnych miesiącach. Niepokój budził spadek wartości produkcji budowlanej w lipcu i sierpniu 2011 w porównaniu do czerwca. We wrześniu odnotowano wysoką wartość produkcji budowlanej, w październiku nieco zmniejszyła się, w listopadzie miał miejsce dalszy spadek. mln zł cen bieżących w przedsiębiorstwach > 9 osób

Wolumen produkcji budowlanej w kolejnych miesiącach 2010 i 2011 roku w mln zł cen bieżących w przedsiębiorstwach > 9 osób

Wolumen produkcji budowlanej w kolejnych miesiącach 2011 roku w mln zł cen bieżących w przedsiębiorstwach inżynierii lądowej i wodnej > 9 osób

Wolumen produkcji budowlanej w kolejnych miesiącach 2011 roku w mln zł cen bieżących w przedsiębiorstwach > 9 osób w budownictwie ogólnym i specjalistycznym

Dwie dziedziny budownictwa są szczególnie wrażliwe na oceny - budownictwo infrastrukturalne i mieszkaniowe Budownictwo infrastrukturalne po bardzo słabych wynikach w ubiegłym roku – osiąga 2011 r. wysokie wskaźniki wzrostu. Są to efekty liczone do niskiej bazy roku Istotne są efekty rzeczowe, które można bilansować w dłuższym okresie (na ogół zadania infrastrukturalne maja długi okres realizacji). Budownictwo mieszkaniowe od lat jest w słabej kondycji, a kryzys na rynkach finansowych trudności te pogłębił. Najwięcej mieszkań (165 tys) oddano do użytku w 2008 r. a potem było coraz gorzej.

Podstawowe rodzaje robót budowlanych w % wzrostu okresie 11 miesięcy W 2010 r. notowano spadek lub stagnację wszystkich rodzajów robót. W 2011 r. wysoko wzrastają roboty infrastrukturalne i specjalistyczne, relatywnie mniej budownictwo kubaturowe.

Zmniejsza się miesięczne tempo robót budowlanych w porównaniu do poprzedniego miesiąca : w listopadzie 2011 spadek w stosunku do października 2011 w budownictwie specjalistycznym spadek o 7,6 % w budownictwie ogólnym spadek o 4,5% w przedsiębiorstwach inżynierii lądowej i wodnej o 9,7%

Końca kryzysu w budownictwie mieszkaniowym nie widać… W budownictwie jednorodzinnym nie ma regresu, jest stagnacja, budowa trwa długo (finansowanie w znacznej mierze środkami własnymi, wykonanie systemem gospodarczym). W budownictwie developerskim nadal oddaje się do użytku w mniej mieszkań, popyt nie rośnie, sprzedaż mieszkań maleje, ale developerzy rozpoczynają coraz więcej mieszkań.

W 2011 r. inwestorzy indywidualni rozpoczynają więcej mieszkań niż rok temu, ale jest to jeszcze mniej w porównaniu z najlepszym dla budownictwa mieszkaniowego 2008 r. Developerzy z miesiąca na miesiąc rozpoczynają coraz więcej mieszkań… Po 11 miesiącach 2011 rozpoczęli 2,1% więcej mieszkań niż rok temu, ale w porównaniu z 2008 r. o 7,5% mniej.

Mieszkania oddawane do użytku w I-XI w tys. Różnice do najlepszego roku 2008 są jeszcze bardzo duże. Tylko w budownictwie indywidualnym liczba mieszkań oddawanych do użytku zwiększa się. Developerzy do użytku oddali o prawie 25% mniej mieszkań niż w 2008 r.

Przedsiębiorstwa budowlane oceniają koniunkturę pesymistycznie. Przedsiębiorstwa budowlane w 2011 r. oceniają koniunkturę pesymistycznie. Wysokie statystyczne wskaźniki wzrostu nie satysfakcjonują przedsiębiorców. Coraz więcej jest pesymistów.

Prognozy przedsiębiorstw budowlanych na najbliższe trzy miesiące – badanie przeprowadzone w grudniu 2011 Prognozy portfela zamówień na najbliższe trzy miesiące są pesymistyczne. Wzrost zamówień przewidują tylko jednostki duże. Przewidywania dotyczące produkcji budowlanej są korzystniejsze dla jednostek dużych, niż dla małych. W najbliższych trzech miesiącach przedsiębiorcy przewidują spadek cen produkcji budowlanej w jednostkach małych i średnich, wzrost cen w jednostkach dużych. Najgorsze oceny sytuacji finansowej zgłaszają jednostki małe i średnie. Występują opóźnienia w terminowym ściąganiu należności za wykonane roboty budowlane we wszystkich klasach wielkości.

Co przeszkadza przedsiębiorcom najbardziej w realizacji zadań… Wysokie koszty zatrudnienia Nadal przedsiębiorcy narzekają na konkurencję Rosną koszty materiałów

wg badań ankietowych w grudniu 2011 Przedsiębiorstwa nie sygnalizują trudności organizacyjnych ani braku finansowania zadań. W zrastają koszty materiałów i koszty zatrudnienia. Co przeszkadza przedsiębiorcom najbardziej w realizacji zadań… wg badań ankietowych w grudniu 2011 Przedsiębiorstwa nie sygnalizują trudności organizacyjnych ani braku finansowania zadań. W zrastają koszty materiałów i koszty zatrudnienia.

Jak zmienia się rynek budowlany w 2011 roku w porównaniu do słabego roku 2010 Ożywił się budowlany rynek pracy Rosną płace Niewielki ale stały wzrost cen produkcji budowlanej Bardzo słaba kondycja finansowa

W 2011 wzrost zatrudnienia w przedsiębiorstwach budowlanych w okresie I-XI.2011 (> 9 osób) wynosił 8,1%, a przedsiębiorstwach realizujących roboty infrastrukturalne 11,9%. Wzrost średnich płac w budownictwie ogółem 5%, a w infrastrukturze 8,1%.

Poziom płac w podstawowych rodzajach robót budowlanych (średnie miesięczne wynagrodzenie w zł w przedsiębiorstwach > 9 osób) Płace najwyższe i najszybciej rosnące w budownictwie infrastrukturalnym

Pogorszenie sytuacji finansowej przedsiębiorstw budowlanych Niska rentowność firm budowlanych; W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2011 BUDOWNICTWO OSIĄGNĘŁO WSKAŹNIK RENTOWNOŚCI NETTO na poziomie 1,5%, PO TRZECH KWARTAŁACH WSKAŹNIK RENTOWNOŚCI ZWIĘKSZYŁ SIĘ DO 2,2%. Rosnące zadłużenie; POWSTAJĄ ZATORY PŁATNICZE PRZEDSIĘBIORSTWA W TRUDNEJ SYTUACJI FINANSOWEJ ZACIĄGAŁY KREDYTY KRÓTKOTERMINOWE, KTÓRE W OKRESIE TRZECH KWARTAŁÓW 2011 WZROSŁY PONAD 60%. Duży udział przedsiębiorstw nie przynoszących zysku.

Wskaźniki rentowności netto przedsiębiorstw budowlanych są w 2011 r. znacznie niższe niż w 2009 i 2010 r. Wskaźniki rentowności netto przedsiębiorstw budowlanych są w 2011 r. znacznie niższe niż w 2009 i 2010 r. KWOTY WYNIKU FINANSOWEGO NETTO W 2011 BYŁY PRAWIE 40% NIŻSZE NIŻ ROK TEMU. NA WYNIK FINANSOWY NETTO W BADANYCH PRZEDSIĘBIORSTWACH (>49 osób) wynoszący w okresie 1-3 kw r. 1,7 mld zł składał się zysk netto 3,3 mld zł i strata netto 1,6 mld zł

Udział przedsiębiorstw budowlanych wykazujących zysk/stratę w ogólnej liczbie badanych firm w % Badania w 1783 przedsiębiorstwach zatrudniających > 49 osób Udział przedsiębiorstw budowlanych wykazujących zysk/stratę w ogólnej liczbie badanych firm w % W LATACH 2006 – 2008 ZYSKU NIE PRZYNOSIŁO %, W LATACH 2009 – 2010 OD 15% DO 19%, A W 2011 ROKU AŻ % BADANYCH FIRM BUDOWLANYCH WYKAZYWAŁO STRATY Badania w 1783 przedsiębiorstwach zatrudniających > 49 osób

ROŚNIE ZADŁUŻENIE PRZEDSIĘBIORSTW BUDOWLANYCH I POWSTAJĄ ZATORY PŁATNICZE PRZEDSIĘBIORSTWA W TRUDNEJ SYTUACJI FINANSOWEJ ZACIĄGAŁY KREDYTY KRÓTKOTERMINOWE, KTÓRE W 2011 ROKU (DO WRZEŚNIA) WZROSŁY PONAD 60%.

Podsumowanie Wzrost budownictwa w kolejnych miesiącach 2011 jest wysoki (jeżeli liczymy do niskiego poziomu roku poprzedniego). Efekt niskiej bazy działa w coraz mniejszym stopniu. Najszybciej wzrasta budownictwo infrastrukturalne – jest to ocena statystyczna, a nie efektów rzeczowych. Wiele projektów jest w trakcie realizacji - będą jeszcze w 2011 kończone, niektóre przesuną się na następne lata.

Szacuje się, że w skali całego roku 2011 statystyczny wskaźnik wzrostu produkcji budowlanej w przedsiębiorstwach > 9 osób wyniesie około 15%. Wynika to głównie z realizacji robót infrastrukturalnych. Inwestorzy zagraniczni już w czasie poprzedniego kryzysu ograniczali swój udział w realizacji obiektów usługowych i jeszcze nie zdążyli wrócić na polski rynek budowlany. Utrwala się obecne zagrożenie kryzysem, wzrost gospodarczy w krajach UE słabnie – trudno liczyć na szybką zmianę ich decyzji inwestycyjnych. Budownictwo mieszkaniowe nadal bez szans na znaczący wzrost i powrót do poziomu 2008 roku, który też nie był satysfakcjonujący.

Mineralne materiały budowlane Po 11 miesiącach roku

Wzrost produkcji w przemyśle mineralnych materiałów budowlanych po 11 miesiącach 2011 był wysoki – statystyczny wskaźnik wzrostu wynosił 14,8%. Wolumen miesięcznej produkcji wykazuje wahania; w lipcu wzrost był znacznie słabszy niż w poprzednich miesiącach, ale w sierpniu i wrześniu 2011 wskaźnik wzrostu wynosił ponad 10%. W październiku ponownie obniżył się, wynosił 4,4% w porównaniu do października roku ubiegłego, w listopadzie wzrósł do 10,8%. Tempo wzrostu jest coraz mniejsze. W 1 kwartale 2011 wzrost produkcji sprzedanej wynosił 29,8% - do niskiego poziomu roku poprzedniego. W 2 kwartale notowano wzrost 18,9%, w 3 kwartale 7,3%, w październiku 4,4%, w listopadzie 10,8%.

Wartość produkcji mineralnych materiałów budowlanych w okresie styczeń – listopad w latach 2008 – 2011 w mln zł cen bieżących

We wrześniu 2011 wolumen produkcji sprzedanej mineralnych materiałów budowlanych (w cenach bieżących) wyższy niż we wrześniu 2010 r. W październiku i listopadzie 2011 obniżył się o kilka pkt. proc.

Wskaźniki wzrostu produkcji i rentowność netto przedsiębiorstw mineralnych materiałów budowlanych w %

Udział przedsiębiorstw mineralnych materiałów budowlanych wykazujących zysk/stratę w ogólnej liczbie badanych firm w % Badania w 391 przedsiębiorstwach zatrudniających > 49 osób Udział przedsiębiorstw mineralnych materiałów budowlanych wykazujących zysk/stratę w ogólnej liczbie badanych firm w % W LATACH 2008 – 2009 OKOŁO ¼ WYKAZYWAŁA STRATĘ, W 2011 ROKU UDZIAŁ BADANYCH FIRM MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH WYKAZUJĄCYCH STRATY WZRASTAŁ. Badania w 391 przedsiębiorstwach zatrudniających > 49 osób

W MINERALNYM PRZEMYŚLE MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH ROSNĄ ZARÓWNO ZOBOWIĄZANIA ZA DOSTAWY I USŁUGI JAK TEŻ NIEZAPŁACONE NALEŻNOŚCI, POWSTAJĄ ZATORY PŁATNICZE. W 2011 ROKU (DO WRZEŚNIA) NALEŻNOŚCI WZROSŁY O 42%, A ZOBOWIĄZANIA O 25%

Ilość produkcji wybranych grup materiałów budowlanych w 2010 r. do roku ubiegłego w %

Wzrost ilości produkcji wybranych grup materiałów budowlanych wzrost do 1 – w %

Statystyczny wzrost produkcji mineralnych materiałów budowlanych po 11 miesiącach 2011 jest wysoki, mimo słabszych wskaźników w lipcu, sierpniu oraz w październiku. Niższe wskaźniki wzrostu produkcji mają miejsce Statystyczny wzrost produkcji mineralnych materiałów budowlanych po 11 miesiącach 2011 jest wysoki, mimo słabszych wskaźników w lipcu, sierpniu oraz w październiku. Niższe wskaźniki wzrostu produkcji mają miejsce w wyrobach stosowanych w budownictwie mieszkaniowym, natomiast wyroby dla budownictwa infrastrukturalnego wzrastają. Skala wzrostu produkcji materiałów zależy od popytu na materiały ze strony budownictwa i od eksportu.

Dziękuję za uwagę Proszę o propozycje zmian w komentowaniu