MONITOR BANKOWY06/2012 Grudniowy sondaż w placówkach bankowych przeprowadzono w dniach 8–15 bm. W telefonicznym badaniu wspomaganym komputerowo (CATI) wzięło udział 200 placówek bankowych z całego kraju, reprezentujących wszystkie typy banków krajowych. Słabsza koniunktura na rynku kredytów PENGAB – wartości trendu cyklu Czerwcowy sondaż w placówkach bankowych przeprowadzono w dniach bm. W telefonicznym badaniu wspomaganym komputerowo (CATI) wzięło udział 201 placówek bankowych z całego kraju, reprezentujących wszystkie typy banków krajowych. Wartość indeksu Pengab wzrosła w stosunku do maja o 0,6 p. i wynosi obecnie 23,2 p. Skumulowany wskaźnik ocen wynosi 21,1 p. i w stosunku do wyniku z maja jest wyższy o 4,7 p. Skumulowany wskaźnik prognoz zmalał z 28,8 do 25,2 p. (o 3,6 p.). Poprawę sytuacji ekonomicznej odnotowano w niespełna jednej trzeciej badanych placówek bankowych. W stosunku do maja przewidywania w tym zakresie pogorszyły się. Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury (WOKKB), zmalał w stosunku do maja o 5,2 p. i wynosi obecnie 24,1 p. Wskaźnik ten spadł tylko w bankach z przewagą kapitału zagranicznego. Największy wzrost zanotowały banki spółdzielcze (o 4,7 p.). W czerwcu na rynku depozytów złotowych odnotowano zdecydowane wzrosty oceny bieżącej sytuacji oraz nieznaczne wzrosty lub stabilizację prognoz. Największy wzrost oceny zanotowano w obszarze depozytów złotowych a vista ogółem. Oceny w odniesieniu do rynku depozytów walutowych, tak bieżących jak i terminowych, wskazują na stabilizację sytuacji. Jednak przewidywania w tym obszarze uległy pogorszeniu. Nieznacznie pogorszyła się sytuacja na rynku kredytów złotowych. Prognozy dotyczące tego obszaru również wskazują na pogorszenie sytuacji w najbliższym miesiącach. Poprawiła się ocena kredytów mieszkaniowych dla osób prywatnych i kredytów dewizowych. Pogorszeniu uległa ocena kredytów do 1 mln euro udzielanych przedsiębiorstwom i kredytów konsumenckich dla osób prywatnych. Prognozy dotyczące tych obszarów wskazują na stabilizację lub spadki w kolejnych miesiącach. Na rynkach papierów wartościowych zarówno oceny jak i prognozy są w coraz większym stopniu pesymistyczne. Jedynie prognozy dotyczące rynku akcji wskazują na stabilizację sytuacji w najbliższych miesiącach. Wzrosły oczekiwania inflacyjne. Środowisko bankowe przewiduje, że na koniec 2012 r. r/r inflacja osiągnie poziom 4,49 proc. Wzrosły oczekiwania kursowe wobec dolara i euro. Według przewidywań uśrednionych na koniec 2012 roku wynoszą dla euro 4,28 zł, a dla dolara – 3,38 zł. Oznacza to osłabienie się złotego wobec obu walut (wobec oczekiwań z poprzedniego miesiąca) - o 6 gr. wobec euro i o 13 gr. wobec dolara. Podobnie jak w zeszłym roku bankowcy dostrzegają korzystny wpływ rozwoju e-gospodarki na zmiany w kraju i w działalności firm. Przedstawiciele środowiska bankowego uważają, że większość klientów banków woli korzystać z płatności bezgotówkowych. W najbliższych pięciu latach przewidywany jest rozwój nowoczesnych kanałów dystrybucji usług bankowych -przede wszystkim bankowości internetowej i mobilnej. Na znaczeniu stracą tradycyjne duże oddziały bankowe. Depozyty złotowe Oceny. Wkłady na rachunkach bieżących ogółem rosły w 43 proc. placówek (wzrost o 7 punkt w stosunku do wyniku z maja), ludności – w 41 proc. (+7), a podmiotów gospodarczych – w 33 proc. (+5). Spadek aktywności deponentów wystąpił łącznie w 14 proc. placówek (-8); ludności – w 15 proc. (-3), podmiotów gospodarczych – w 20 proc. (-5). Salda ocen informujące o różnicy między odsetkiem placówek stwierdzających wzrost i spadek dla lokat łącznie wynoszą 30 p. (+16), dla klientów indywidualnych – 26 p. (+10), dla klientów korporacyjnych – 13 p. (+10). Lokaty terminowe rosły łącznie w 44 proc. placówek (wzrost o 8 p. w stosunku do wyniku z maja). W segmencie gospodarstw domowych rosły w 41 proc. placówek (+4), a podmiotów gospodarczych – w 24 proc. placówek (-2). Spadki wystąpiły łącznie w 20 proc. oddziałów (-2); ludności – w 17 proc. (-4), a podmiotów gospodarczych – w 24 proc. (=). Wskaźniki netto, czyli salda ocen, dla depozytów terminowych ogółem wynoszą 24 p. (+10), dla gospodarstw domowych – 23 p. (+7), dla podmiotów gospodarczych – -1 p. (-4). Oczekiwania. 41 proc. placówek spodziewa się wzrostu stanu lokat a vista ogółem (wzrost o 4 punkty w stosunku do wyniku z maja), spadek przewiduje 10 proc. (-5), a 49 proc. (=) nie oczekuje zmiany. Wzrostu aktywności deponentów indywidualnych oczekuje 38 proc. (-1), korporacyjnych – 31 proc. (+2); spadek dla podmiotów indywidualnych przewiduje 11 proc. (-2), dla gospodarczych 14 proc. (-1). Saldo prognozy dla lokat łącznie wynosi 31 p. (+8), dla gospodarstw domowych – 27 p. (+2), dla podmiotów gospodarczych – 18 p. (+4). Poprawy sytuacji w zakresie depozytów terminowych ogółem spodziewa się 46 proc. oddziałów (-3), spadek przewiduje 9 proc. (-4), a 45 proc. (+6) nie oczekuje zmiany sytuacji. Wzrostu aktywności deponentów indywidualnych oczekuje 47 proc. (-3), a instytucjonalnych – 32 proc. (+3); pogorszenia, odpowiednio, 8 proc. (-4) i 12 proc. (+1). Salda prognozy wynoszą: ogółem 37 p. (+1), dla depozytów ludności 39 p. (+1), natomiast dla podmiotów gospodarczych – 20 p. (+1).

Monitor Bankowy 06/ Depozyty walutowe Oceny. Wkłady na rachunkach bieżących ogółem rosły w 18 proc. placówek (+3); w segmencie ludności – w 16 proc. (+3), podmiotów gospodarczych – 14 proc. (+1). Malały natomiast: ogółem w 10 proc. placówek (-1), dla ludności – w 11 proc. (+2) oraz dla firm – w 11 proc. (+1). Saldo oceny w odniesieniu do wkładów ogółem wynosi 8 p. (+4), dla lokat ludności – 6 p. (+3) i depozytów podmiotów gospodarczych – 3 p. (=). Depozyty terminowe ogółem rosły w 14 proc. placówek (+2), malały w 12 proc. (+2) i nie zmieniły się w 74 proc. (-5). Depozyty ludności wzrosły w 15 proc. (+2), podmiotów gospodarczych – w 10 proc. (+1), zmalały, odpowiednio, w 11 proc. (+1) i 11 proc. (-1). Salda ocen kształtują się następująco: dla lokat ogółem 3 p. (+1), dla lokat klientów indywidualnych – 5 p. (+2), dla korporacyjnych - -1 p. (+1). Oczekiwania. 14 proc. placówek (-1) formułuje przewidywania wzrostowe dla wkładów a vista ogółem, spadkowe – 9 proc. (+1), a 76 proc. (-1) nie oczekuje zmiany sytuacji. Wzrostu aktywności deponentów indywidualnych oczekuje 11 proc. placówek (-5), podmiotów gospodarczych – 11 proc. (=). Spadek przewiduje, odpowiednio, 10 proc. (+2) i 9 proc. (+4). Salda prognoz są następujące: dla lokat ogółem 5 p. (-2), dla depozytów gospodarstw domowych – 2 p. (-6), dla lokat firm i instytucji – 2 p. (-4). 11 proc. placówek (-4) spodziewa się wzrostu aktywności deponentów terminowych ogółem, spadku – również 11 proc. (+2), a 78 proc. nie przewiduje zmiany (+2). Wzrost depozytów terminowych ludności przewiduje 12 proc. placówek (-3), podmiotów gospodarczych – 8 proc. (+1); spadek, odpowiednio, 11 proc. (+4) i 9 proc. (+1). Salda prognoz wynoszą: dla lokat ogółem – 0 p. (-5), ludności – 1 p. (-7), podmiotów gospodarczych – -1 p. (+1). Kredyty złotowe Oceny. Akcja kredytowa ogółem rosła w 57 proc. placówek (-1), malała w 17 proc. (+2) i nie zmieniła się w 26 proc. (-1). Wzrost kredytów dla ludności odnotowało 50 proc. placówek (-5), a na cele gospodarcze – 48 proc. oddziałów (-3); spadek wystąpił, odpowiednio, w 15 proc. (+2) i 16 proc. (+2). Saldo ocen dla kredytów ogółem wynosi 40 p. (-3), dla kredytów ludności – 35 p. (-6), dla podmiotów gospodarczych – 32 p. (-5). Oczekiwania. Rozwoju akcji kredytowej ogółem spodziewa się 62 proc. placówek (-8), w segmencie ludności – 57 proc. (-7), w grupie klientów korporacyjnych – 55 proc. (-8). Spadek akcji kredytowej ogółem przewiduje 6 proc. (+3), kredytów dla ludności – 5 proc. (=), podmiotów gospodarczych – 6 proc. (+4). Salda prognoz wynoszą: w odniesieniu do kredytów ogółem 56 punktów (-11), dla kredytów ludności – 52 p. (-8), dla podmiotów gospodarczych – 49 p. (-12). Oprocentowanie kredytów Oprocentowanie kredytów nie zmieniło się w 69 proc. (-12), w 25 proc. wzrosło (+9), a w 6 proc. zmalało (+3). Utrzymania ceny kredytu na obecnym poziomie spodziewa się 69 proc. placówek (+16), spadku – 0 proc. (-3), a wzrostu – 30 proc. (-15).

Monitor Bankowy 06/ Kredyty nieregularne (zagrożone) Wartość kredytów nieregularnych dla ludności wzrosła w 19 proc. placówek (-2), spadła w 11 proc. (-2) i nie zmieniła się w 69 proc. (+3). Saldo oceny było na poziomie 8 p. (=). Wzrost wartości kredytów nieregularnych przewiduje 29 proc. placówek (+3), spadek – 10 proc. (-2), a 61 proc. (-1) nie przewiduje zmiany. Saldo prognozy wynosi 19 p. (+6). Kredyty walutowe Kredyty walutowe rosły w 5 proc. placówek (+4), malały w 29 proc. (-1), a w 66 proc. (-2) nie wystąpiły zmiany. Saldo oceny jest na poziomie -25 p. (+4). Wzrostu akcji kredytowej w walutach obcych spodziewa się 7 proc. (=) oddziałów, spadku – 27 proc. (-2), a 66 proc. (+2) nie oczekuje zmiany. Saldo prognozy wynosi -20 p. (+2). Kredyty o wartości do 1 mln euro udzielane firmom Wzrost liczby kredytów o wartości do 1 mln euro wystąpił w 24 proc. placówek (-4), spadek – w 13 proc. (+2), a w 63 proc. nie odnotowano zmian (+2). Wskaźnik oceny netto wyniósł 11 p. (-6). Wzrost liczby kredytów o wartości do 1 mln euro przewiduje 31 proc. (-3), spadek 12 proc. (+4), a 57 proc. nie przewiduje zmiany (-1). Wskaźnik prognozy wynosi 19 p. (-7). Kredyty konsumenckie dla osób prywatnych Wzrost kredytów konsumenckich dla osób prywatnych wystąpił w 48 proc. placówek (-3), spadek – w 16 proc. (+1), a w 36 proc. kredyty oceniono na niezmienionym poziomie (+1). Wskaźnik netto wynosi 31 p. (-5). Kredyty konsumenckie dla osób prywatnych wzrosną według 58 proc. przedstawicieli placówek (-5), zmaleją według 8 proc. (+2), 34 proc. nie przewiduje zaś zmiany (+3). Wskaźnik prognozy wynosi 50 p. (-8). Kredyty mieszkaniowe dla osób prywatnych Wzrost kredytów mieszkaniowych dla osób prywatnych wystąpił w 44 proc. placówek (+5), spadek – w 13 proc. (-2), a w 43 proc. kredyty oceniono na niezmienionym poziomie (-4). Wskaźnik oceny netto wyniósł 30 p. (+6). Kredyty mieszkaniowe dla osób prywatnych wzrosną według 50 proc. placówek (-2), zmaleją według 7 proc. (=), a 42 proc. nie przewiduje zmiany (+2). Wskaźnik prognozy wynosi 43 p. (-2). Akcje i obligacje Wzrost popytu na akcje stwierdzono w 2 proc. placówek (-1), spadek – w 25 proc. (+2), brak zmian – w 72 proc. (-2). Saldo oceny wynosi -23 p. (-3). Wzrost popytu na obligacje odnotowało 12 proc. placówek (+1), spadek – 16 proc. (+5), a 72 proc. nie stwierdziło zmiany popytu (-5). Saldo oceny wyniosło -4 p. (-4). Wzrostu popytu na akcje spodziewa się 10 proc. (-4), spadku – 21 proc. (-4), a 69 proc. nie przewiduje zmiany (+7). Saldo prognozy wynosi -11 p. (=). Wzrost popytu na obligacje przewiduje 19 proc. (-5), spadek – 11 proc. (=), a 70 proc. spodziewa się stabilizacji popytu na obecnym poziomie (+5). Saldo prognozy wynosi 7 p. (-7).

4 Jednostki funduszy inwestycyjnych Wzrost popytu na jednostki funduszy inwestycyjnych zaobserwowało 8 proc. placówek (-4), spadek – 28 proc. (+8), a w 63 proc. nie stwierdzono zmian (-5). Saldo wynosi -20 p. (-12). Wzrost popytu przewiduje 12 proc. (-9), spadek 17 proc. (-1), a 70 proc. (+8) nie spodziewa się zmiany. Saldo prognozy wynosi -5 p. (-8). Polisy ubezpieczeń na życie Wzrost popytu na polisy zaobserwowało 19 proc. placówek (-2), spadek – 18 proc. (+1), żadne zmiany nie wystąpiły w 63 proc. (+1). Saldo oceny wynosi 1 p. (-3). Wzrost popytu na polisy przewiduje 22 proc. (-9), spadek 10 proc. (-3), a 68 proc. nie spodziewa się zmiany (+11). Saldo prognozy wynosi 12 p. (-6). Rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe W 39 proc. placówek otworzono więcej ROR-ów niż w poprzednim miesiącu (=), mniej – w 17 proc. (-1), liczba nowo otwieranych rachunków nie zmieniła się natomiast w 43 proc. oddziałów (-1). Saldo oceny wynosi 22 p. (+1). 48 proc. placówek przewiduje, że w najbliższym czasie zwiększy się liczba nowo otwieranych kont osobistych (-5), negatywnej zmiany spodziewa się 8 proc. (+3), a 43 proc. oczekuje utrzymania się zainteresowania tym produktem na obecnym poziomie (+1). Saldo prognozy wynosi 40 p. (-7). Ogólna sytuacja ekonomiczna (WOKKB 24,1 punktu) Poprawę ogólnej sytuacji ekonomicznej zauważyło 30 proc. przedstawicieli placówek (+1). Pogorszenie sytuacji nastąpiło w 6 proc. oddziałów (=), a w 64 proc. nie odnotowano zmian (-2). Saldo oceny wynosi 24 p. (+1). Poprawa kondycji ekonomicznej nastąpiła w 38 proc. banków spółdzielczych (+8), w 21 proc. banków z przewagą kapitału zagranicznego (-6) i w 37 proc. banków z przewagą kapitału krajowego (+7). Poprawy sytuacji ekonomicznej spodziewa się 34 proc. ankietowanych placówek (-6), pogorszenia – 9 proc. (+5), a 57 proc. nie przewiduje zmiany (=). Wskaźnik prognozy netto wynosi 24 p. (-12). Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury (WOKKB), obliczany jako średnia arytmetyczna sald odpowiedzi na oba pytania dotyczące ogólnej sytuacji ekonomicznej – tzn. obecnej i przewidywanej – zmalał w porównaniu z wynikiem z maja o 5,2 p. i wynosi obecnie 24,1 p. Wskaźnik koniunktury bankowej PENGAB (23,2 punktu) Indeks PENGAB, traktowany jako syntetyczny wskaźnik koniunktury w placówkach bankowych, wzrósł o 0,6 p. w stosunku do maja: z 22,6 do 23,2 p. Skumulowany wskaźnik ocen wynosi 21,1 p. i jest wyższy od poprzedniego o 4,7 p. Skumulowany wskaźnik prognoz zmalał z 28,8 do 25,2 p. (o 3,6 p.). Indeks PENGAB wzrósł w bankach spółdzielczych z 23,1 do 34 p. (+10,9) oraz w bankach z przewagą kapitału polskiego – z 20,7 do 23,8 p. (+3,1), natomiast w bankach z przewagą kapitału zagranicznego zmalał – z 23,8 do 18 p.(-5,8), Stopy procentowe Placówki przewidują na koniec 2012 roku następujące oprocentowanie (dane uśrednione): kredytu lombardowego – 6,21 proc. (+0,04) redyskonta weksli – 4,98 proc. (+0,08) kredytu na cele gospodarcze – 11,37 proc. (-1,29 p.) lokaty trzymiesięcznej – 4,86 proc. (+0,12) Inflacja Bankowcy przewidują, że pod koniec 2012 roku (w okresie od grudnia 2011 do grudnia 2012 roku) inflacja wyniesie 4,49 proc. (dane uśrednione; dot. cen towarów i usług konsumpcyjnych). Mediana wynosi 4,06 proc. Reprezentanci banków z przewagą kapitału krajowego szacują stopę inflacji na 4,65 proc., banków z przewagą kapitału zagranicznego – na 4,44, banków spółdzielczych – na 4,33. Kurs dolara i euro Oczekiwania kursowe wobec dolara i euro na koniec 2012 roku (poziom uśredniony) wynoszą: 3,38 dla ceny dolara (mediana – 3,34) i 4,28 dla ceny euro (mediana 4,28). W porównaniu ze stanem na koniec 2011 roku oznacza to, że złoty wzmocni się wobec dolara (o 2 grosze) oraz euro (o 20 groszy). Monitor Bankowy 06/2012 4

Czy rozwój e-gospodarki skutkuje w przedsiębiorstwach i instytucjach: Rozwój e-gospodarki Postrzeganie rozmiarów i wpływu e-gospodarki na działanie krajowej ekonomii nie zmieniło się znacząco w porównaniu z poprzednimi latami. Wciąż według zdecydowanej większości bankowców rozwój e-gospodarki wzmacnia rozwój społeczeństwa informacyjnego (95 proc.) i przyczynia się do zwiększenia efektywności obrotu bezgotówkowego (95 proc.). Większość bankowców uważa także, że rozkwit e-gospodarki przekłada się na ogólny spadek kosztów w gospodarce (79 proc.). W porównaniu z poprzednimi latami zdecydowanie spadło postrzeganie wpływu rozwoju e-gospodarki na wzrost zdrowej konkurencji (z 77 do 65 proc.). Zdecydowanej poprawie uległo postrzeganie bezpieczeństwa sfery wirtualnej (z 30 do 58 proc.). Skutki rozwoju e-gospodarki dla przedsiębiorstw Na płaszczyźnie aktywności ekonomicznej e-gospodarka przełożyła się na usprawnienie kontaktu firm z ich interesariuszami oraz na zwiększenie efektywności kanałów sprzedaży (ponad 80 proc. wskazań). W porównaniu z zeszłym rokiem największe zmiany dostrzeżono w obszarze kontaktów przedsiębiorstw z administracją publiczną (wzrost o 7 punktów). Bariery rozwoju e-gospodarki Do największych przeszkód rozwoju e-gospodarki należy zdaniem bankowców brak jednolitych standardów (91 proc.). Utrudnienia występują wciąż w kontaktach przedsiębiorców z administracją publiczną (89 proc. - wzrost o 6 punktów procentowych). Jednak największy wzrost odsetka wskazań miał miejsce w obszarze prawa i regulacji dotyczących e-gospodarki (z 77 do 86 proc.). Według bankowców coraz mniejszą barierą w dalszym rozwoju e-gospodarki jest edukacja klientów (spadek z 74 do 66 proc.). Jakie są główne bariery w dalszym rozwoju e-gospodarki? Jakie dostrzega Pan/-i zmiany w kraju spowodowane rozwojem e-gospodarki? bezgotówkowego Monitor Bankowy 06/2012 5

Jak zmieni się Pana(i) zdaniem w najbliższych pięciu latach wykorzystanie poszczególnych kanałów dystrybucji usług bankowych. Czy Pana(i) zdaniem wzrośnie, spadnie, czy też pozostanie bez zmian znaczenie…? 6 Popularność obrotu bezgotówkowego Ponad dwie trzecie bankowców (68 proc.) jest zdania, że większość lub zdecydowana większość klientów banków woli korzystać z płatności bezgotówkowych. Pokazuje to rosnącą popularność usług umożliwiających obrót bezgotówkowy (np. płatności kartowe, przelewy, bankowość internetowa). Wciąż jednak ponad co czwarty badany (27 proc.) uważa, że popularniejsze są transakcje gotówkowe. Zmiany kanałów dystrybucji usług bankowych Zdecydowana większość badanych jest zdania, że w ciągu najbliższych pięciu lat wzrośnie wykorzystanie bankowości internetowej (93 proc.) bankowości mobilnej (87 proc.) oraz bankomatów wielofunkcyjnych (85 proc.). Ponad połowa badanych jest zdania, że wzrośnie wykorzystanie sieci supermarketów w dystrybucji usług bankowych (57 proc.), jak również bankowości telefonicznej (49 proc.). Niespełna połowa bankowców ocenia, że spadnie znaczenie tradycyjnych dużych oddziałów bankowych (46 proc.). Jedna piąta (20 proc.) przewiduje spadek znaczenia tradycyjnych bankomatów posiadających jedynie funkcję wypłaty gotówki. Czy Polacy chętniej korzystają z produktów związanych z obrotem bezgotówkowym (karty płatnicze, polecenia przelewu, bankowość internetowa) czy wolą raczej płatności gotówkowe ? Związek Banków Polskich TNS Polska. ul. Kruczkowskiego 8 ul. Wspólna Warszawa Warszawa tel.(0-22) tel.(0-22) Copyright by Związek Banków Polskich & TNS Polska, Warszawa 2012 Informacje o autorze Marcin Idzik - doktor nauk ekonomicznych, Associate Director w Pentor Research International adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych SGGW N=201 ŚREDNIA N=201 Monitor Bankowy 06/2012 6