DUALIZM W ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZYM EUROPY W XV-XVI wieku DUALIZM W ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZYM EUROPY

DUALIZM Dualizm (dwa kierunki) w rozwoju gospodarczym Europy-w Europie Zachodniej rozwinęła się gospodarka towarowo-pieniężna, a na wschód od Łaby folwarczno- pańszczyźniana

Gospodarka towarowo- pieniężna Gospodarka folwarczno- pańszczyźniana DUALIZM Gospodarka towarowo- pieniężna Gospodarka folwarczno- pańszczyźniana Czynniki sprzyjające: odkrycia nowych lądów, rozwój państw kolonialnych, wzrost zaludnienia, postęp techniczny, rozwój handlu, sprowadzanie nowych towarów, powstanie scentralizowanych państw Czynniki sprzyjające: zapotrzebowanie na zboże w Europie Zachodniej, przywileje szlacheckie, koncentracja ziemi przez szlachtę-zakup nowych ziem, zagospodarowanie pustek, włączanie ziem gromadzkich (pastwiska, łąki)

Gospodarka towarowo- pieniężna Gospodarka folwarczno- pańszczyźniana DUALIZM Gospodarka towarowo- pieniężna Gospodarka folwarczno- pańszczyźniana Zyski czerpali bankierzy, przemysłowcy, kupcy; podniesienie poziomu życia Wolność osobista chłopów, bezrolni zatrudniali się w miastach Dzierżawy ziemi przez chłopów , którzy płacili czynsz właścicielom Zyski czerpała szlachta; zróżnicowanie ekonomiczne szlachty Przywiązanie chłopa do ziemi -1496r.-statuty piotrkowskie Zwiększono pańszczyznę do 2 dni z łana w II poł. XVIw.

Gospodarka towarowo- pieniężna Gospodarka folwarczno- pańszczyźniana DUALIZM Gospodarka towarowo- pieniężna Gospodarka folwarczno- pańszczyźniana Aktywizacja gospodarcza szlachty poprzez np. ogradzanie w Anglii (łączenie gruntów dworskich z przeznaczeniem na pastwiska) Spadek uprawy zbóż na rzecz hodowli, przy opłacalności sprowadzania zbóż z Europy Wschodniej Rozwój folwarku szlacheckiego-stanowił gospodarczo wyodrębniony obszar ziemi , będący gospodarstwem własnym szlachcica, uprawianym przez poddanych chłopów Dominowała uprawa zbóż

Gospodarka towarowo- pieniężna Gospodarka folwarczno- pańszczyźniana DUALIZM Gospodarka towarowo- pieniężna Gospodarka folwarczno- pańszczyźniana Rozwój dużych ośrodków miejskich i portów Nowa struktura mieszczaństwa: burżuazja, wielcy kupcy, przedsiębiorcy ; inteligencja-artyści, prawnicy, lekarze, nauczyciele Upadek miast ( z wyjątkiem portowych), ustawodawstwo antymieszczańskie: zakaz kupowania ziemi przez mieszczan, 1505r.- ograniczenie dostępu mieszczan do urzędów

Gospodarka towarowo- pieniężna Gospodarka folwarczno- pańszczyźniana DUALIZM Gospodarka towarowo- pieniężna Gospodarka folwarczno- pańszczyźniana Rozwój systemu nakładczego i początki manufaktur Rewolucja cen w Europie- napływ kruszców, spowodował spadek wartości pieniądza, przy gwałtownym wzroście cen na artykuły spożywcze, a małym na produkty rzemieślnicze „nożyce cen” Dominacja produkcji cechowo-rzemieślniczej brak manufaktur Kryzys gospodarki folwarczno- pańszczyźnianej, pod koniec XVI w. gorsza koniunktura na polskie zboże, wzrost pańszczyzny