Imperatyw zasilania informacyjnego w procesach logistycznych Systemy Logistyczne Imperatyw zasilania informacyjnego w procesach logistycznych (wykład 1) ©dr Ryszard MILER

Organizacja zajęć program przedmiotu forma zaliczenia literatura konsultacje: rmiler@poczta.onet.pl 661-288-536 2

Plan wykładu Rynkowe realia funkcjonowania organizacji gospodarczych Logistyka jako element procesów gospodarczych Pojęcie łańcucha dostaw w logistyce Procesy integracyjne w łańcuchu dostaw Determinanty informacyjne zarządzania łańcuchem dostaw w logistyce 3

Otoczenie bliższe przedsiębiorstwa Nabywcy Otoczenie bliższe (mikrootoczenie) ZMIENNY CHARAKTER RYNKU (cena i jakość, czas) GLOBALIZACJA GOSPODARKI I RYNKÓW (złożoność, handel między różnymi regionami świata, dystrybucja) Konkurencja Przedsiębiorstwo TECHNOLOGIA (systemy eksperckie, informacja, adaptacja) POLITYKA RZĄDU I DEREGULACJA (regulacje ekonomiczne, systemy logistyki odwrotnej, zmiany) Dostawcy Dystrybutorzy

Pojęcie logistyki „Logistyka to proces planowania, realizowania i kontrolowania sprawnego i efektywnego ekonomicznie przepływu surowców, materiałów do produkcji, wyrobów gotowych i usług oraz odpowiedniej informacji z punktu pochodzenia do punku konsumpcji w celu zaspokojenia wymagań klienta”. Council of Logistics Management (CLM) „Logistyka to wspomaganie procesów zarządzania w okresie życia produktu zapewniające efektywne wykorzystanie zasobów i adekwatną skuteczność elementów logistycznych podczas wszystkich faz okresu użytkowania, w ten sposób dzięki integrowaniu we właściwym czasie w system zapewnia się efektywne sterowanie zużyciem zasobów”. Society of Logistics Engineers (SOLE)

Zintegrowany łańcuch logistyczny – podstawowe definicje LOGISTYKA – system przepływu środków materialnych i niematerialnych (informacji) mający na celu uzyskanie wysokiego stopnia spełnienia poszczególnych funkcji logistycznych w ramach całego łańcucha dostaw (SCM) przy możliwie najmniejszym koszcie (analiza wartości systemu). Według Instytutu Logistyki, LOGISTYKA TO ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE CAŁYM ŁAŃCUCHEM DOSTAW. Logistyka – wywodzi się ze sfery wojskowości i oznacza: kwaterowanie, transportowanie i zaopatrzenie pododdziałów. 6

Zintegrowany łańcuch logistyczny – podstawowe definicje W modelu logistyki gospodarczej wyróżnia się następujące łańcuchy logistyczne: łańcuch dostaw – dotyczy procesów zaopatrzenia surowcowego, wytwarzania i przemieszczania; łańcuch konserwacji (serwisu) – dotyczy utrzymania dóbr we właściwym stanie; łańcuch usuwania (transformacji) – obejmuje procesy gromadzenia, a następnie recyrkulacji lub likwidacji odpadów. Logistyka – wywodzi się ze sfery wojskowości i oznacza: kwaterowanie, transportowanie i zaopatrzenie pododdziałów. 7

Zintegrowany łańcuch logistyczny – podstawowe definicje Łańcuch logistyczny (dostaw) można więc definiować jako: Integrującą filozofię zarządzania całym przepływem w kanale dystrybucji od dostawy do ostatecznego klienta (M.C. Cooper i L.M. Ellam); Strategiczną koncepcję polegającą na zrozumieniu i zarządzaniu sekwencją działań – od dostawcy do klienta – dodających wartości produktom przepływającym przez (kanał dystrybucji) rurociąg dostaw (A.J. Battagli i G. Tyndalla); Zintegrowane zarządzanie sekwencjami przepływu logistycznego, przetwarzaniem i czynnościami związanymi z obsługą – od dostawców do ostatecznych klientów – niezbędnymi do wytworzenia produktu lub usługi w sposób sprawny i efektywny (A.J Stanger i J.J.Coyle).

Łańcuch dostaw w logistyce (procesy integrujące) [slajdy Trzcińska] przepływy produktów i elementów marketingu - mix przepływy informacji i ryzyka przepływy należności 9

Łańcuch dostaw w logistyce (cechy charakterystyczne) Sojusze i alianse strategiczne Planowanie Dzielenie ryzyk Pełny rachunek kosztów Koordynacja zapasów Przejrzystość struktur i działań 10

Łańcuch dostaw w logistyce 11

Zintegrowany łańcuch logistyczny – podstawowe definicje Łańcuch logistyczny (wartości) Portera [Porter M. E., Competitive Advantage, Free Press, 1985].

Zintegrowany łańcuch logistyczny – podstawowe definicje RUROCIĄG LOGISTYCZNY (Określenie charakterystyczne dla szkoły amerykańskiej) zaopatrzenie zakupy składowanie na wejściu/ transport działalność podstawowa (produkcja) składowanie na wyjściu/ Dystrybucja do klienta dostawcy klienci

Zintegrowany łańcuch logistyczny – podstawowe definicje, cechy, ogniwa łańcucha Łańcuch dostaw można opisać, wskazując na takie jego cechy, jak: struktura podmiotowa, przedmiot przepływu, cele, zakres czynnościowy i obszary współdziałania uczestniczących podmiotów.

Zintegrowany łańcuch logistyczny – podstawowe definicje, cechy, ogniwa łańcucha W zależności od konfiguracji łańcucha jego ogniwami mogą być różnego rodzaju firmy: Miejsce zajmowane przez firmy wzdłuż łańcucha dostaw wynika z podziału pracy na kolejnych etapach produkcji sprzedaży i wyrobów. wydobywcze 1 2 3 5 4 6 przetwórcze handlowe

Zintegrowany łańcuch logistyczny – podstawowe definicje, cechy, ogniwa łańcucha Ważnymi ogniwami łańcuchów dostaw są również pełniące funkcje usługowe przedsiębiorstwa, wśród których znajdują się: firmy logistyczne i transportowo-spedycyjne, firmy brokerskie zajmujące się jedynie pośrednictwem informacyjnym, zakłady utylizacji i składowania odpadów.

Zintegrowany łańcuch logistyczny – podstawowe definicje, cechy, ogniwa łańcucha Łańcuch i sieć dostawy

Przykład globalnego łańcucha dostaw

Wewnętrzny i zewnętrzny łańcuch logistyczny

Zintegrowany łańcuch logistyczny – podstawowe definicje, cechy, ogniwa łańcucha Łańcuch logistyczny to droga...

Zintegrowany łańcuch logistyczny – podstawowe definicje, cechy, ogniwa łańcucha ...do portu docelowego

Zintegrowany łańcuch logistyczny – podstawowe definicje, cechy, ogniwa łańcucha ...aż do finalnego klienta/odbiorcy

Zintegrowany łańcuch logistyczny – podstawowe definicje, cechy, ogniwa łańcucha Firmy funkcjonujące w obrębie łańcucha powinny oferować także szeroki pakiet usług między innymi : przyjmowanie i obsługa realizacji zamówień; kształtowanie i kontrola zapasów; monitorowanie ruchu przesyłek i bieżące informowanie partnerów o miejscu ich pobytu; doradztwo logistyczne; obsługa finansowa transakcji;

Zintegrowany łańcuch logistyczny – integracja w łańcuchu logistycznym Integracja łańcucha dostaw – proces, w ramach którego dąży się do optymalizacji trzech strumieni w sieci przedsiębiorstw: Cel: minimalizacja kosztów optymalizacja wartości przyspieszenie obiegu gotówki Integrację logistyczną w ujęciu podmiotowym należy rozumieć jako zintegrowany proces obejmujący przepływ wszystkich strumieni rzeczowych (przedmiotów) łańcucha logistycznego. Integracja w tym przypadku odbywa się przez wykorzystywanie wspólnych źródeł zaopatrywania, magazynowania, transportowania itp., jak również przez strumienie informacji i kapitału. Konieczne: kooperacja przedsiębiorstw w obszarach kluczowych takich jak: zaopatrzenie, produkcja, składowanie, transport, realizacja zamówienia i wspomagających: projektowanie i rozwój produktu, działania marketingowe. 24

3 warunki sine qua non zintegrowanego łańcucha logistycznego (1)

3 warunki sine qua non zintegrowanego łańcucha logistycznego (2-3)

Zintegrowany łańcuch logistyczny – integracja w łańcuchu logistycznym Udana integracja łańcucha dostaw zależy od osiągnięcia trzech celów przedmiotowych: rozpoznania wymagań ostatecznego klienta co do poziomu obsługi; podjęcia decyzji, w których punktach łańcucha dostaw umiejscowić zapasy i ile ich tam składować, opracowania odpowiedniej polityki i procedur zarządzania łańcuchem dostaw jako zintegrowaną całością. Integrację logistyczną w ujęciu podmiotowym należy rozumieć jako zintegrowany proces obejmujący przepływ wszystkich strumieni rzeczowych (przedmiotów) łańcucha logistycznego. Integracja w tym przypadku odbywa się przez wykorzystywanie wspólnych źródeł zaopatrywania, magazynowania, transportowania itp., jak również przez strumienie informacji i kapitału. 27

Zintegrowany łańcuch logistyczny – integracja w łańcuchu logistycznym

Filary integracji procesów logistycznych LOGISTYKA TECHNIKA INFORMATYKA ZARZĄDZANIE INFRASTRUKTURA TECHNICZNA PROCESÓW: transportowa magazynowa manipulacyjna opakowań INFRASTRUKTURA INFORMATYCZNA PROCESÓW: osprzęt oprogramowanie środki komunikacji INFRASTRUKTURA BIZNESOWA PROCESÓW: strategie i metody skutecznego i efektywnego zarządzania przepływem materiałowym

Zarządzanie łańcuchem logistycznym Zarządzanie łańcuchem dostaw – zarządzanie stosunkami z dostawcami, odbiorcami i Klientami w celu dostarczenia najwyższej wartości dla Klienta po niższych kosztach dla całego łańcucha. Wśród kluczowych elementów mających wpływ na zarządzanie łańcuchem dostaw można wymienić: szybkie reagowanie na potrzeby Klienta, niezawodność i efektywność działania, partnerskie relacje z uczestnikami łańcucha. Przedsiębiorstwo będące jedynie tylko jednym ogniwem owego łańcucha osiąga sukces w zależności nie tyle od indywidualnych (wewnętrznych) działań, ile przede wszystkim od siły konkurencyjnej wszystkich elementów danego łańcucha logistycznego.

Zarządzanie łańcuchem logistycznym Istotę zarządzania logistycznego w firmie można przedstawić za pomocą zasady „7W”. Problemy logistyczne komu? gdzie? co? kiedy? jak? ile? We właściwym czasie We właściwym miejscu We właściwej ilości Właściwym odbiorcom Właściwy produkt We właściwej jakości i po właściwych kosztach W praktyce „7W” oznacza realizację podstawowych zadań logistyki w przedsiębiorstwie, a mianowicie: [1] usprawnienie zarządzania procesami przepływu i magazynowania produktów, prowadzące do zaspokojenia materialnych potrzeb uczestników procesów logistycznych, uwzględnienie w strategii rozwoju przedsiębiorstwa elementów związanych z budową łańcuchów logistycznych, podporządkowanie czynności związanych z procesami logistycznymi wymaganiom obsługi klientów, zwiększenie efektywności przepływu dóbr, co prowadzi do obniżenia kosztów przepływu, a ostatecznie- kosztów procesów logistycznych. [1] „Informatyczne wspomaganie łańcucha logistycznego” Piotr Adamczewski 31

Zintegrowany łańcuch logistyczny – analiza porównawcza Cechy łańcucha dostaw - porównanie głównych cech tradycyjnych systemów logistycznych z łańcuchem dostaw CZYNNIK SYSTEMY TRADYCYJNE ŁAŃCUCH DOSTAW ZARZĄDZANIE ZAPASAMI W pojedynczej firmie Koordynacja działań w rurociągu PRZEPŁYWY ZAPASÓW Przerywane Ciągłe/przejrzyste KOSZT Minimalizowany w firmie Cena produktu z kosztami wyładunku INFORMACJA Kontrolowane przez firmę Wspólna/dzielona RYZYKO Skoncentrowane na firmie Wspólne/dzielone PLANOWANIE Zorientowane na firmę Zespoły łańcucha dostaw ZWIĄZKI MIĘDZY ORGANIZACJAMI Firma zorientowana na niskie koszty Partnerstwo zorientowane na cenę produktu wraz z kosztami wyładunku Zapasy - poziom zapasów musi być skoordynowany w całym łańcuchu tak, żeby ograniczyć do minimum koszty i nakłady na zapasy. Przejrzystość - monitorowanie zapasów w całym łańcuchu i ograniczenie niepewności, która jest przyczyną tworzenia zapasów bezpieczeństwa (buforowych) lub realizacji „zakupów na zapas” Cena produktu - cena stanowi łączny koszt, jaki faktycznie ponosi klient, w miejscu gdzie produkt będzie konsumowany lub użytkowany, włączywszy w to ceny zakupu materiałów, koszty dostaw, koszty zapasów i inne. Informacja - Podział ryzyka - łańcuch dostaw wymaga wspólnego ponoszenia ryzyka. Jedna z koncepcji podziału ryzyka z usługodawcami logistycznymi, przewiduje zagwarantowanie im pewnej wielkości obrotów w określonym czasie, co zmniejsza ryzyko bankructwa. Inną metodą podziału ryzyka jest wspólne inwestowanie w aktywa łańcucha Planowanie na poziomie łańcucha dostaw - dostawcy zacieśniają współpracę z producentami w ramach programów JIT, w taki sposób, że stają się oni członkami zespołów tworzących platformy usługowe. Sojusze - są to stosunki organizacyjne, polegające na zmniejszaniu liczby dostawców przez firmy oraz zacieśnieniu współpracy, dążąc do osiągnięcia wyznaczonych kosztów i jakości. Np. ograniczenie liczby przewoźników, powoduje przydzielenie jednemu przewoźnikowi ładunków cięższych, większych, regularniejszych i bardziej zrównoważonych. Zmniejsza to koszty przewoźników a tym samym obniża stawki (ceny) za przewóz. 32

Zarządzanie łańcuchem logistycznym Zarządzanie zintegrowanym łańcuchem dostaw powinno przynieść następujące efekty: koordynację dostaw surowca – mniejsze wymagania przestrzenne w magazynowaniu oraz minimalizowaniu zapasów, likwidowanie braków w zapasach, wysoki poziom obsługi, niewielkie zapasy w całym łańcuchu, redukcję kosztów, skrócenie czasów dostaw, polepszenie wskaźnika dostaw „na czas”, bardziej konkurencyjną pozycję firmy na rynku: szybsze wprowadzanie zmian i ulepszeń produktów, mniej problemów z jakością, obniżenie kosztów, stabilne konkurencyjne ceny.

Zarządzanie łańcuchem logistycznym BARIERY w zastosowaniu koncepcji SCM w praktyce: Brak przejrzystości – brak pełnej informacji Różne metody i systemy księgowania Brak zaufania do partnerów biznesowych Strategia dominowania w SCM (monopolizacja decyzyjna) Krótkie horyzonty czasowe w procesie planowania Brak myślenia (woli, umiejętności) systemowego Brak zaangażowania Błędne dopasowanie partnerów (dostawców/odbiorców) ?

Motto – A.Einstein Większość nauczycieli traci czas na zadawanie pytań, które mają ujawnić to, czego uczeń nie umie. Natomiast nauczyciel z prawdziwego zdarzenia stara się za pomocą pytań ujawnić to, co uczeń umie lub czego jest zdolny się nauczyć.

Pytania 1. Dokonaj analizy wpływu czynników otoczenia bliższego przedsiębiorstwa na realizację celów logistycznych. 2. Wykaż znaczenie logistyki we współczesnych procesach gospodarczych. 3. Zdefiniuj pojęcie łańcucha dostaw w logistyce. 4. Wymień i krótko scharakteryzuj podstawowe procesy i relacje integracyjne w l.ł.d. 5. Na czym opiera się idea zarządzania łańcuchem dostaw? 36

Literatura (wg wykazu) Strony internetowe: www.cscmp.org Materiały internetowe dr inż. Sylwia Werbińska Książki: Bozarth C., Handfield R.B.: Wprowadzenie do zarządzania operacjami i łańcuchem dostaw. Wyd. Helion, Gliwice 2007 Christopher M. : Logistyka i zarządzanie łańcuchem dostaw. Strategie obniżki kosztów i poprawy poziomu obsług. Wyd. II. PCDL, Warszawa 2000 Christopher M: Logistyka i zarządzanie łańcuchem podaży. Wyd. Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1998 Kisperska-Moroń D. (red.): Pomiar funkcjonowania łańcuchów dostaw. Wyd. AE, Katowice 2006 Kordel Z.: Rola transportu samochodowego w łańcuchu dostaw. Wyd. Uniw. Gdańskiego, Gdańsk 2002 Łupicka-Szudrowicz A.: Zintegrowany łańcuch dostaw w teorii i praktyce gospodarczej. Wyd. AE, Poznań 2004 Charles C. Poirier: Supply Chain Optimization: Building the Strongest Total Business Network.Berrett-Koehler Publishers, San Francisco 1996 Rutkowski K. (red.): Zintegrowany łańcuch dostaw: doświadczenia globalne i polskie. Wyd. SGH, Warszawa 2000 Witkowski J.: Zarządzanie łańcuchem dostaw: koncepcje, procedury, doświadczenia. PWE, Warszawa 2003 Czasopisma: Logistyka LogForum 37