ATOM I CZĄSTECZKA PREZENTAJĘ PRZYGOTOWAŁA: KASIA KOWALCZYK KL.2d

SPIS TREŚCI Co to jest atom i cząsteczka Wiek XX-wiek atomu John Dalton Atomos to znaczy niepodzielny Masy i rozmiary atomów Maria Skłodowska-Curie Struktura atomu

ATOM I CZĄSTECZKA Molekuła, cząsteczka, drobina, elektrycznie obojętny układ atomów związanych chemicznie (wiązanie chemiczne). Termin drobina bywa używany także w szerszym znaczeniu obejmującym, oprócz molekuł, także atomy, jony i rodniki (wszelkie cząstki chemiczne, tzn. stabilne układy jąder atomowych i elektronów). Atom, układ cząstek elementarnych - najmniejsza ilość pierwiastka chemicznego zachowująca jego własności. Rozmiary rzędu 10-10m, masa w przedziale 10-27-10-25kg. Atom złożony jest z dodatnio naładowanego jądra atomowego, składającego się z protonów i neutronów, i powłok elektronowych zawierających ujemnie naładowane elektrony. Strukturę atomu opisuje mechanika kwantowa. Odkrycie (1896) swobodnego elektronu przez J.J. Thomsona i promieniotwórczości przez H. Becquerela oraz M. Skłodowską-Curie i P. Curie dały możność wyjaśnienia budowy atomu oraz zapoczątkowały następne badania nad jego strukturą

Wiek XX-Wiekiem atomu Grecka nauka o atomach przetrwała bez zmian całe wieki i dopiero w XVIII wieku uzupełnił ją Robert Boyle, a uzasadnił uczony angielski John Dalton .Wolne atomy występują rzadko, natomiast chętnie łączą się ze sobą w cząsteczki. Tlen, azot,wodór, chlor tworzą cząsteczki dwuatomowe i dlatego zwykle oznaczamy te gazy symbolami: O2, N2, czy Cl2. Wskaźnik (na dole) po prawej stronie symbolu pierwiastka oznacz zawsze liczbą atomów zarówno w substancji prostej, np.. Tlen O2 , jak i w związkach chemicznych, np.H2O.

JOHN DALTON Dalton John (1766-1844), chemik angielski, wprowadził teorię atomową i na jej podstawie wytłumaczył prawo stałości składu połączeń chemicznych. Badał absorpcję gazów w cieczach oraz rozszerzalność cieplną gazów. Wykazał, że powietrze jest mieszaniną gazów. Na podstawie analizy składu węglowodorów, tlenków węgla (węgiel) i tlenków azotu (azot) ogłosił prawo stosunków wielokrotnych. Odkrył prawo ciśnień cząstkowych (Daltona prawo). Na forum Towarzystwa Literackiego i Filozoficznego, którego był przewodniczącym od 1817 do śmierci, przedstawił ponad 100 prac naukowych. Dalton opisał wadę wzroku, tzw. daltonizm.  

Atomos to znaczy niepodzielny   Zapewne przyzwyczailiście się do myśli, że atom to jest spójnia, niezwykle mała cząstka, dalej już niepodzielna. Tak zresztą wyobrażano sobie atom do końca XIX wieku. Wiek XX zwany też wiekiem atomu przyniósł sensacyjne odkrycia. Dzięki pracom RUTHERFORDA, BOHRA, czy Marii Skłodowskiej – Curie można stwierdzić, że: 1)       atom składa się z bardzo małego jądra oraz pewnej ściśle określonej liczby elektronów. 2)       Elektrony krążą wokół jądra w dużej odległości od niego. Gdybyśmy mogli spojrzeć na atom przez mikroskop powiększający go do rozmiarów sali szkolnej, to w środku zauważylibyśmy jądro atomowe wielkości pyłku, a elektrony znajdowałyby się w okolicach ścian, podłogi i sufitu. Średnica jądra jest bowiem10 000 razy mniejsza od średnicy atomu. Badając strukturę atomu, naukowcy doszli do wniosku, że: Jądro zbudowane jest z protonów i neutronów. Protony, neutrony i elektrony to cząstki elementarne, których charakterystyczne cechy są zebrane w tabeli:   Nazwa cząstki elementarnej Symbol cząstki Jednostkowy Ładunek elektryczny Przybliżona masa (w jednostkach [u] ) Proton Neutron Elektron   p n e +1 -1 1 1/1840

MASY I ROZMIARY ATOMÓW Dzisiejszy rozwój techniki pozwala już na dokładniejsze wyznaczenie zarówno mas, jak i przybliżonych średnic atomów. Wyniki tych pomiarów dla atomów kilku pierwiastków są zamieszczone w tabeli. Przybliżone średnice atomów pierwiastków wyrażone w nanometrach [nm] (1 nm = 10-9 m) Wodór 0,08 Tlen 0,13 Azot 0,14 Węgiel 0,15 Chlor 0,20 Żelazo 0,25 Magnez 0,32  

MARIA SKŁODOWSKA-CURIE Skłodowska-Curie Maria (1867-1934), wybitna fizyczka i chemiczka polska żyjąca i pracująca we Francji, pierwsza kobieta będąca profesorem Sorbony, żona P. Curie. Wraz z nim w 1898 odkryła rad i polon. Dwukrotna laureatka Nagrody Nobla - w 1903 wraz z mężem i H. Becquerelem (z fizyki) za odkrycie promieniotwórczości naturalnej, oraz w 1911 (z chemii) za wydzielenie czystego radu. W 1914 założyła Instytut Radowy w Paryżu. Z jej inicjatywy powstał Instytut Radowy w Warszawie (1932). KLHGVGY

STRUKTURA ATOMU Wiemy już, że atom składa się z dodatkowego jądra, w którym skupiona jest prawie cała masa atomu. I elektronów, które znajdują się w dużej odległości od jądra.Nasuwa się więc następne pytanie. Jak te elektrony są rozmieszczone? Najprościej możemy powiedzieć, ze elektrony poruszają się wokół jądra z tak olbrzymimi prędkościami, ze nie możemy dokładnie, w każ dej sekundzie ustalić miejsca, w którym się znajdują. To tak jakbyśmy chcieli ustalić położenie samolotu w chmurze. Wiemy, że leci, ale mamy trudności w określeniu, gdzie dokładnie znajduje się w danym momencie. Elektrony poruszają się w różnych odległościach od jądra, tworząc tzw. powłoki elektronowe, w których prawdopodobieństwo znalezienia elektronu jest największe. Atom wodoru ma jeden elektron (i oczywiście jeden proton w jądrze), który znajduje się na najbliższej jądra powłoce, hel ma dwa elektrony też na pierwszej powłoce, na której już więcej elektronów nie może się ,,zmieścić”.Elektronowe pierwiastków o liczbie atomowej Z od 3-10 zajmują powłokę drugą, atomy dalszych pierwiastków mają budowę coraz bardziej skomplikowaną, a ich elektrony zapełniają kolejne powłoki.

DZIĘKUJĘ ZA OBEJRZENIE MOJEJ PREZENTACJI