Żywność wysoko przetworzona czy żywność ekologiczna? Piotr Kwiecień Jacek Walasek kl. 2c

Żywność przetworzona Z żywnością przetworzoną spotykamy się najczęściej podczas codziennych zakupów w sklepie. Większość z nas nie mając czasu na przygotowywanie posiłków w domu woli wybrać się do fast fooda, albo kupić gotowy produkt, który odgrzewamy w mikrofali. Czy tak naprawdę wiemy czym to grozi?

Żywność przetworzona, to taka, która została wytworzona przemysłowo, aby zwiększyć jej trwałość oraz przyspieszyć jej proces przygotowywania. Aby osiągnąć te dwa cele dodaje się do tego typu produktów rozmaitych substancji słodzących, soli, sztucznych aromatów, tłuszczu, barwników oraz substancji chemicznych, które zmieniają strukturę pożywienia. Na pierwszy rzut oka żywność przetworzona jest ładniejsza, bardziej kolorowa, z drugiej jednak strony spożywanie tak spreparowanej żywności doprowadza do kumulowania się w organizmie niezliczonej ilości toksyn. Nie od dziś wiadomo, iż te pozornie nieszkodliwe dodatki mogą powodować alergie i różne inne skutki uboczne. Pomimo pozornego zachęcającego wyglądu, podświadomie dostrzegamy różnicę gdyż identyczne kształty nie występują w przyrodzie.

Substancja dodatkowa do żywności definiowana jest jako „każda substancja zazwyczaj sama nie spożywana jako żywność i nie używana jako typowy jej składnik. Jej celowe użycie w procesie produkcji, przetwarzania, przygotowywania (…) powoduje zamierzone lub spodziewane rezultaty w środku spożywczym lub jego składnikach.” Podział Chemiczne dodatki do żywności można ogólnie podzielić na: kompozycje smakowo-zapachowe, zwane czasami mieszankami aromatyzującymi, barwniki do żywności (dzielą się na organiczne naturalne, syntetyczne identyczne z naturalnymi, organiczne syntetyczne, nieorganiczne syntetyczne, barwniki pochodzenia mineralnego) emulgatory, zagęstniki, środki spulchniające i inne środki zmieniające konsystencję produktów, konserwanty, przeciwutleniacze, stabilizatory - związki przedłużające trwałość produktów.

Do substancji dodatkowych można zaliczyć m. in Do substancji dodatkowych można zaliczyć m. in. barwniki syntetyczne, konserwanty, substancje zakwaszające, preparaty zagęszczające i żelujące, preparaty zastępujące cukier. Dzięki zastosowaniu powyższych składników żywność ma ładniejszy, bardziej kolorowy wygląd, smak i zapach, a dodatkowo przedłużony okres przydatności do spożycia. Wszystkie te dodatki mogą mieć pochodzenie naturalne jak i sztuczne. Z tego punktu widzenia dodatki te dzieli się na: naturalne – pochodzące bezpośrednio z produktów naturalnych, identyczne z naturalnymi – tzn. syntezowane przez człowieka, ale o identycznej strukturze chemicznej do związków naturalnych, sztuczne – syntezowane przez człowieka i o strukturze nie odpowiadającej żadnym związkom występującym naturalnie.

Konserwanty czyli np. E 210 (kwas benzoesowy), który może podrażnić śluzówkę żołądka i jelit oraz wysypki. Znaleźć go można w galaretkach, sokach owocowych, napojach bezalkoholowych, margarynie, konserwach rybnych, warzywach marynowanych czy sosach owocowych i warzywnych. Azotyny potasu i sodu czyli E 249 i E 250, powszechnie stosowane w peklowaniu mięsa, mogą prowadzić do zmian rakotwórczych w organizmie. Siarczany, oznaczone od E 220 do E 228, znajdują się m. in. w konserwach, sokach owocowych, winie, produktach ziemniaczanych, u osób wrażliwych wywołują nudności i bóle głowy.

Substancje zakwaszające m. in Substancje zakwaszające m. in. kwas octowy (E 260) znajduje się w owocach i warzywach marynowanych oraz sosach, jest źle tolerowany u osób o wrażliwym żołądku. Chlorki potasu (E 508), wapnia (E 509) i magnezu (E 511) są dodawane do przypraw i niewskazane dla osób, które mają chore nerki czy wątrobę. W dużych ilościach działają na organizm przeczyszczająco. Preparaty zagęszczające i żelujące m. in. kwas alginowy (E 400) szczególnie niewskazany dla kobiet w ciąży i karoten (E 407), który może przyczynić się do owrzodzenia jelita.

Żywność przetworzona ZALETY: WADY: dostęp sezonowych produktów np. mrożone warzywa, owoce w puszkach, dłuższa żywotność produktów (np. poprzez stosowanie opakowań), większy stopień bezpieczeństwa (dodatki hamujące wzrost szkodliwych pleśni lub ogrzewanie, dzięki któremu zabite zostają niekorzystne dla organizmu bakterie), przy niektórych produktach obróbka technologiczna prowadzi do wzrostu wartości odżywczej pokarmu (np. przyswajalność przeciwutleniacza – likopenu jest wyższa w ketchupie i pastach niż w samych pomidorach), - szybszy dostęp do jedzenia na co dzień. WADY: - straty cennych składników pokarmowych (np. poprzez gotowanie, obróbkę ziarna do produkcji białej mąki, rafinacją buraka cukrowego w celu wytworzenia cukru), - dodawanie do żywności szkodliwych chemicznych substancji (barwniki, zagęstniki, wzmacniacze smaku i zapachu, konserwanty), które powodują kumulowanie się rakotwórczych toksyn w organizmie prowadząc do wielu zmian chorobowych (alergie, depresje, nowotwory).

Żywność ekologiczna Żywność ekologiczna – określenie żywności produkowanej metodami rolnictwa ekologicznego z dbałością o wyeliminowanie używania nawozów sztucznych i pestycydów. Czym jest żywność ekologiczna? Ekologiczne metody produkcji żywności mają zapewniać ochronę zdrowia społeczeństwa i środowiska i stanowić system zrównoważony pod względem: ekologicznym – nie obciąża środowiska w stopniu większym niż naturalne ekosystemy; ekonomicznym – jest w dużym stopniu niezależny od nakładów zewnętrznych; społecznym – umożliwia zachowanie oraz rozwój wsi i rolnictwa. Producenci i przetwórcy żywności ekologicznej mają obowiązek oznaczenia swoich produktów certyfikatami. Potocznie określenie "żywność ekologiczna" często bywa używane zamiennie z określeniem "zdrowa żywność". Jednakże podczas gdy pierwsze z pojęć określa żywność certyfikowaną, drugie jest w zasadzie tylko nazwą stworzoną dla celów marketingowych i nie narzucającą żadnych określonych standardów.

Żywność naturalna jest pojęciem szerszym niż żywność ekologiczna Żywność naturalna jest pojęciem szerszym niż żywność ekologiczna. Można do niej zaliczyć produkty bez certyfikatu, ale powinny być one wyprodukowane metodami tylko i wyłącznie naturalnymi (bez chemicznych środków ochrony roślin, antybiotyków, hormonów, leków weterynaryjnych itd., itp.). Co zatem różni żywność naturalną od przetworzonej technologicznie? Odpowiedź brzmi - WSZYSTKO. Wygląd, smak, zapach, zasobność w minerały, białko, tłuszcze i witaminy oraz w bezcenną energię życiową.

Co charakteryzuje żywność ekologiczną? Żywność ekologiczna powstaje w ekologicznych gospodarstwach i przetwórniach rolniczych, które muszą spełnić cały szereg wymogów, aby uzyskać certyfikat potwierdzający ekologiczne pochodzenie produktu. W odniesieniu do ekologicznych produktów spożywczych spełnione muszą być również wymagania dotyczące przechowywania i transportu. Dzięki temu na nasze stoły mogą trafić zdrowe i smaczne produkty żywnościowe.

Żywność ekologiczna jest droga. Dlaczego? Ekologiczna produkcja rolnicza bazuje na stosowaniu naturalnych środków produkcji rolniczej, dbałości o żyzność gleb, poszanowania zwierząt i ochronie środowiska naturalnego. Gospodarstwa ekologiczne muszą być w zasadzie samowystarczalne, a przetwórnie stosować ściśle określone zasady. Stosowanie metod produkcji ekologicznej wymaga większych nakładów czasu i pracy. W zamian otrzymuje się wartościowe pod względem smakowym i zdrowotnym produkty spożywcze. Również specjalistyczne technologie produkcji, kontrole gospodarstw i przetwórni oraz działania marketingowe wymagają znacznych nakładów. Ryzyko produkcji ekologicznej jest większe niż konwencjonalnej. Dlatego żywnościowe produkty ekologiczne są co najmniej 30 procent droższe od konwencjonalnych.

Podsumowanie Wysoki stopień przetwarzania produktów spożywczych np. fast foody czy odgrzewanie gotowego jedzenia niesie ze sobą szereg niebezpieczeństw zdrowotnych. Po pierwsze żywność tak przetworzona jest pozbawiona wartości odżywczych. Po drugie odżywianie się takim pokarmem nieuchronnie prowadzi do otyłości, z którą wiąże się wiele chorób takich jak: cukrzyca, miażdżyca serca, nadciśnienie, astma, nowotwory. Większość żywności przetworzonej produkowania jest przemysłowo na masową skalę. Najważniejsze w tej produkcji to zysk przy jak najmniejszych kosztach. Dlatego walory zdrowotne takiego pokarmu są nikłe lub brak ich całkowicie. Na co dzień także poddajemy wiele produktów spożywczych (np. surowe warzywa, mięso) obróbce, aby były jadalne i bezpieczne. Istotne jest, aby te czynności przetwórcze powodowały jak najmniejsze straty składników pokarmowych (gotowanie na parze, suszenie naturalne, mrożenie, marynowanie w occie). Tylko świadomości i wiedza pomoże nam w dokonywaniu dobrych decyzji konsumenckich. Poprzez właściwy wybór żywności zrównoważonej mamy wpływ na nasze zdrowie i naszych bliskich oraz ochronę zasobów środowiska naturalnego dla przyszłych pokoleń.

DZIĘKUJEMY 