Odrzucenie koncepcji oświeceniowych (np.. O dobroci natury ludzkiej) Człowiek jest skłonny czynić zło - państwo ma utrzymać spokój. Władza pochodzi od Boga. Odrzucenie "sztucznych" konstytucji, instytucje tradycyjne. Silna i nieograniczona władza (nadana społeczeństwu a nie wybierana)

Państwo ma dbać i rozwój społeczeństwa Państwo ma zapewnić bezpieczeństwo (wew. i zew.) oraz swobodną konkurencję (armia, policja, sądy) Zniesienie przywilejów stanowych Wolności: słowa, sumienia, zrzeszania się i działalności gospodarczej. Społeczeństwo pluralistyczne - różnorodne Umowa społeczna i trójpodział władzy (odpowiedzialność rządu przed parlamentem) Prawo wyborcze: cenzus majątkowy Demokracja - przykład USA, wzrost uprawnień władzy (rząd - pasterzem baranów) Tekst s. 271

Ustawy socjalne Bismarcka - miały hamować ruch socjalistyczny (m.in. ubezpieczenia) Socjaliści i chadecy - chciały państwa angażującego się w gospodarkę i problemy społeczne Ubezpieczenia, zasiłki, 8-godzinny dzień pracy, związki zawodowe Socjaliści - upaństwowienie pewnych sektorów i wprowadzenie monopoli, szkolnictwo państwowe Chadecy - święte prawo własności, szkolnictwo również prywatne (kościelne) Zasada pomocniczości (subsydiaryzmu) państwo powinno wspomagać grupy społeczne a nie je wyręczać Agraryzm - międzywojnie - wspólnota wiejska podstawą życia narodowego Kres państw opiekuńczych nastąpił po I wojnie światowej.

Państwo dobrobytu Socjalne państwo prawne Neoliberalizm

John Keynes, Leonard Hobhouse - polityka F. D. Roosevelta obrona słabszych przed silniejszymi, zachowanie wolnego rynku i likwidacja jego patologii, opieka socjalna Wysokie podatki i duża ingerencja państwa

Krytyka państwa dobrobytu (zbyt duża ingerencja w wolność) Zapewnienie wszystkim minimum socjalnego

Friedrich von Hayek - opozycja Keynesizmu Leseferyzm (brak ingerencji państwa w gosp.) Państwo minimum

Komunizm Faszyzm i nazizm

Teoria walki klas Ideał - społeczeństwo bezklasowe Dyktatura proletariatu - sojusz robotniczo- chłopski System jednopartyjny

Stworzenie nowego człowieka - nadczłowieka Kolektywizm - ale nie klasowy tylko narodowy! Podporządkowanie człowieka państwu Organizacja państwa na wzór wojskowy - hierarchicznie Włochy - korporacje Systemy wodzowskie - Duce, Führer

Anarchizm (Michaił Bakunin) Syndykalizm (Georges Sorel)

Władza źródłem zła (człowiek jest z natury dobry) Swobodne, spontanicznie kierujące się wspólnoty równych Komunizm środków produkcji

Obalenie państwa i ład społeczny - syndykaty wolnych wytwórców Kultura proletariacka Wywodził się ze związków zawodowych