Społeczno-ekonomiczne uwarunkowania rozwoju powiatu X

Uwarunkowania demograficzne

Dynamika ludności Zmiany liczby ludności wynikają z ruchu naturalnego oraz ruchu migracyjnego. Przyrost (ubytek) naturalny ma większe znaczenie w skali świata, migracje odgrywają większą rolę w skali regionalnej i lokalnej (Jędrzejczyk 2001). Zmiany liczby ludności można przedstawić za pomocą bezwzględnego przyrostu bądź ubytku.

Ryc. 1.1. Liczba ludności gmin powiatu gdańskiego w latach 1999, 2004 i 2009 Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Regionalnych 2010

Dynamikę zmian ludności przedstawia się za pomocą miar względnych Dynamikę zmian ludności przedstawia się za pomocą miar względnych. Do miar stosowanych w analizach ludnościowych należą indeksy. Wyróżnia się indeksy jednopodstawowe – gdy przyjmuje się stałą podstawę porównań: yt/0 = (yt / y0) * 100

Tabl. 1.1. Dynamika zmian liczby ludności w gminach powiatu gdańskiego w latach 1999-2009 Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Regionalnych 2010

Ryc. 1.2. Dynamika zmian liczby ludności w gminach powiatu gdańskiego w latach 1999-2009 Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Regionalnych 2010

Ruch naturalny Na ruch naturalnych składają się małżeństwa i rozwody oraz urodzenia i zgony. Prowadzą one do zmian w strukturze płci i wieku ludności. Struktura płci i wieku również oddziałuje na wielkość urodzeń i zgonów (Jagielski 1978).

Pnatur = Używe - Z WPnatur = WUżywe - WZ Przyrost naturalny jest różnicą między liczbą urodzeń żywych a liczbą zgonów Pnatur = Używe - Z Współczynnik przyrostu naturalnego jest różnicą między współczynnikiem urodzeń żywych a współczynnikiem zgonów WPnatur = WUżywe - WZ

WU = (Ut / Lt)*1000 WZ = (Zt / Lt)*1000 Współczynnik urodzeń oblicza się dzieląc liczbę urodzeń przez liczbę ludności w środku roku a następnie mnożąc przez 1000. Współczynnik ten określa liczbę urodzeń na 1000 ludności czyli w promilach. WU = (Ut / Lt)*1000 Współczynnik zgonów oblicza się dzieląc liczbę zgonów przez liczbę ludności w środku roku a następnie mnożąc przez 1000. Współczynnik ten określa liczbę zgonów na 1000 ludności czyli w promilach. WZ = (Zt / Lt)*1000

Tabl. 1.2. Ruch naturalny ludności w gminach powiatu gdańskiego w latach 1999, 2004 i 2009 Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Regionalnych 2010

Ryc. 1.3. Ruch naturalny ludności w gminach powiatu gdańskiego w 2009 roku. Źródło: opracowanie własne na podstawie tabl. 1.2

Migracje Migracje są to przemieszczenia związane ze zmianą miejsca zamieszkania. Dzieli się je m.in.. ze względu na kierunek (miasto-wieś) i zasięg (wewnętrzne i zewnętrzne). W badaniach migracji określa się jego saldo, które jest różnicą między napływem ludności a jej odpływem (imigracja minus emigracja). W celach porównawczych stosuje się współczynnik salda migracji.

WSM = (I - E / Lt)*1000 WSM = (SMW + SMZ / Lt)*1000 Współczynnik salda migracji jest różnicą między liczbą imigrantów i emigrantów podzieloną przez średnią liczbę ludności i pomnożoną przez stałą (najczęściej 1000). WSM = (I - E / Lt)*1000 Współczynnik salda migracji można również obliczyć dodając do siebie saldo migracji wewnętrznych i zewnętrznych, następnie dzieląc przez średnią liczbę ludności i mnożąc przez stałą (najczęściej 1000). WSM = (SMW + SMZ / Lt)*1000

Tabl. 1.3. Migracje ludności w gminach powiatu gdańskiego w latach 1999, 2004 i 2009 Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Regionalnych 2010

Ryc. 1.4. Migracje ludności w gminach powiatu gdańskiego w latach 1999, 2004 i 2009 Źródło: opracowanie własne na podstawie tabl. 1.3

Przyrost rzeczywisty WPRz = (WPnatur + WSM) Przyrost rzeczywisty jest wypadkową ruchu naturalnego i migracyjnego. Gdy przyrost rzeczywisty jest ujemny mówimy o ubytku ludności. W celach porównawczych określa się współczynnik przyrostu rzeczywistego. Współczynnik ten jest sumą współczynnika przyrostu naturalnego i współczynnika salda migracji. WPRz = (WPnatur + WSM)

Tabl. 1.4. Przyrost rzeczywisty ludności w gminach powiatu gdańskiego w latach 1999, 2004 i 2009 Źródło: opracowanie własne na podstawie tabl. 1.2 i 1.3