Nazwa szkoły: Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Czesława Miłosza w Gryficach ID grupy: 97/1_P_G2 Kompetencja: przedsiębiorczość Temat projektowy: „Osobowość a rozwój człowieka” Semestr/rok szkolny: lato 2011/2012

Dlaczego tak ważną rolę w rozwoju człowieka pełni wychowanie? Proces wychowania obejmuje całe społeczeństwo i towarzyszy człowiekowi przez całe życie. Najpierw jesteśmy wychowankami, później sami stajemy się wychowawcami, choć nadal ulegamy wszelkim wpływom wychowawczym. Wychowanie jest tak zróżnicowanym fenomenem ludzkiego życia, że trudno o jednolitą, klasyczną definicję tego pojęcia.

W najszerszym rozumieniu wychowanie możemy utożsamiać ze wszelkim oddziaływaniem na człowieka: rodziny, środowiska, szkoły, zarówno zamierzone jak i przypadkowe. To ostatnie jest również istotne, ponieważ wpływa na człowieka i współtworzy jego osobowość.

Czym jest osobowość? To charakterystyczny dla danego człowieka stały zespół cech i właściwości psychicznych oraz fizycznych, a także mechanizmów wewnętrznych regulujących jego zachowanie. Proces wychowania dąży do tego, by dziecko poznało samego siebie, swoje słabe i silne strony, własny charakter. Wszystko to wspomaga osiąganie dojrzałości. Dzięki uzyskiwanej wiedzy wychowanek może głębiej wniknąć we własny charakter i motywy swego postępowania, zobaczyć co jest dobre w jego osobowości, a co należy zmienić. Często próbując scharakteryzować daną osobę, stwierdzamy, że jest to człowiek posiadający „ciekawą”, „silną”, „barwną” bądź też „słabą” lub „chwiejną” osobowość. Co jednak kryje pod tym pojęciem, jak należy je definiować?

Osobowość każdego człowieka jest z jednej strony niepowtarzalna, z drugiej strony przewaga pewnych elementów nad innymi pozwala wyodrębnić różne typy osobowości. Człowieka, który charakteryzuje się m.in. zdecydowaniem, brawurą, skłonnością do dominacji nad otoczeniem, określimy mianem silnej osobowości. Natomiast człowiek, który stale się waha, unika konfrontacji, jest zalękniony i nie wierzy we własne siły posiada osobowość chwiejną i niezdecydowaną.

Elementy osobowości: - uzdolnienia, - emocje, - postawy, - cechy temperamentu, - potrzeby

Uzdolnienia - wrodzone predyspozycje w dziedzinie intelektualnej lub ruchowej, przejawiające się większym lub mniejszym stopniem sprawności w danej dziedzinie. Emocje - silne wzruszenie, podniecenie, przeżycie - związane z tym, że człowiek jest systemem reagującym na siebie i na swoje stosunki z otoczeniem.

Postawa - uwewnętrzniona przez jednostkę, wyuczona skłonność (akt woli przejawiający się w czynach) do reagowania w społecznie określony sposób, szczególnie przez podejmowanie określonych działań w odpowiedzi na oczekiwania społeczne. Potrzeba - to stan osoby doznającej poczucia niespełnienia (napięcie motywacyjne), czyli frustracji potrzeb, działając jako czynnik skłaniający jednostkę do podejmowania aktywności, które mogą tę potrzebę zaspokoić. Inaczej jest to odczuwalny brak czegoś, który powoduje, że podejmuje się działania zmierzające do likwidacji tego braku. Temperament – to wrodzona zdolność do intensywniejszego lub słabszego przezywania swojego życia, do silniejszej lub słabszej aktywności psychicznej.

Najważniejsze właściwości psychiczne tworzą się, rozwijają i utrwalają pod wpływem warunków, jakie wywiera na nas otoczenie. Dlatego tak ważną rolę w rozwoju człowieka pełni wychowanie. Być może nie zdajemy sobie sprawy, że nasze nawyki i przyzwyczajenia, a często też nasz sposób myślenia, odczuwania i reagowania na różne bodźce nie powstał sam z siebie, lecz został ukształtowany w dzieciństwie i młodości.

Osobowość społeczna Jest to zespół cech danej jednostki, wpływający na jej postępowanie. Na ów zespół składają się cechy biologiczne oraz psychiczne, ukształtowane zarówno pod wpływem kultury, jak i struktury grup społecznych, do których w ciągu życia należymy.

mają wpływ na to kim jesteśmy, jak się zachowujemy. Według opinii wielu psychologów grupy formalne i nieformalne takie jak np. : Rodzina Szkoła Grupa rówieśnicza Subkultura Grupa zawodowa mają wpływ na to kim jesteśmy, jak się zachowujemy.

Elementy osobowości społecznej — według J. Szczepańskiego Kulturowy ideał osobowości, czyli zespół cech mówiących o tym, jaki ideał wychowawczy należy propagować w danej epoce historycznej, aby młodą jednostkę wychować na  dobrego członka  społeczeństwa; Rola społeczna, czyli względnie stały i wewnętrznie spójny system zachowań będących reakcjami na zachowania innych ludzi, które przebiegają według wzoru przyjętego w danej grupie, a niekiedy nawet prawnie uregulowanego, czego przykładem jest rola studenta, pracownika, członka rodziny lub kolegi;

Jaźń subiektywna stanowiąca zespół wyobrażeń o sobie, wytworzonych na podstawie traktowania nas przez otoczenie społeczne i rzekomo wskazująca, kim „naprawdę” jest każdy z nas. Często stanowi ona chorobliwe wyobrażenia, zwane kompleksami kompensującymi nasze braki intelektualne, charakterologiczne bądź fizyczne; Jaźń odzwierciedlona jest zespołem wyobrażeń, jakie każdy z nas posiada o sobie, na podstawie tego, co naszym zdaniem sądzą o nas inni ludzie.

Osobowość jest złożonym systemem cech wzajemnie się przenikających i warunkujących, których istotę można zrozumieć jedynie wówczas, gdy będzie się je analizować na tle całokształtu życia psychicznego i systemu działań jednostki. Osobowość jest całością zorganizowaną, a więc posiadającą swoistą strukturę, w której ramach wszystkie cechy psychiczne są od siebie zależna, ale nie wszystkie jednakowo ważne; pewne z nich są dominujące, bardziej aktywne i wywierają decydujący wpływ na zachowanie jednostki.

Cechy składające się na strukturę osobowości nadają całej osobowości charakter dynamiczny i aktywny Aktywność osobowości skierowana jest na realizację określonych celów i ideałów, ukształtowanych na podłożu przyswojonych przez jednostkę wartości społecznych Osobowość jako całość jest tworem ukształtowanym na podłożu życia jednostkowego, osobistych doświadczeń nagrodzonych w toku pracy i współżycia z innymi ludźmi, rozbudzonych potrzeb oraz przyswojonych ideałów i wzorów życia . 

Osobowość a komunikacja interpersonalna Termin „komunikacja” wywodzi się z łaciny od słowa „communicatio” i oznacza łączność, wymianę, rozmowę. W relacji między ludźmi komunikacja to przekaz pewnej informacji(komunikatu) i zdolność do odbioru i rozumienia tego przekazu. Często pojęcie to utożsamia się również ze sposobem przekazywania informacji(komunikatów) oraz z relacjami, jakie zachodzą podczas ich wymiany. Przekazywanie komunikatów odbywa się za pomocą umownych znaków, takich jak: słowa, gesty, dźwięki litery, liczby, symbole. Systemy takich znaków nazywamy kodami. Porozumiewanie się polega na słownym bądź bezsłownym przesyłaniu informacji .

Często porównuje się komunikację interpersonalną do krwioobiegu w organizmach żywych, w których niewydolność układu krążenia prowadzi do ciężkich stanów chorobowych. Podobnie jest z działalnością gospodarczą- bez sprawnego systemu komunikacji organizacja nie jest w stanie osiągnąć zamierzonych celów. Szczególna rola w kształtowaniu systemu komunikacji przypada menadżerom, którzy prawie w każdym momencie swojej działalności są uczestnikami procesów komunikowania, przekazując podwładnym za pomocą słowa pisanego lub mówionego informacje wskazówki, polecenia bądź decyzje. Dzięki komunikacji interpersonalnej można wytłumaczyć pracownikom nawet najbardziej złożone cele i plany organizacji, wyzwalając tym samym odpowiednie działania oraz, przez dotarcie do wszystkich pracowników z odpowiednią informacją, zintegrować załogę we wspólnych działaniach

Typy osobowości Realistyczny Badawczy Artystyczny Społeczny Przedsiębiorczy Konwencjonalny

Realistyczny Typ realistyczny. Reprezentowany jest przez osoby, które lubią poprzez działanie rozwiązywać różne problemy. W pracy używają maszyn, narzędzi przy obsłudze obiektów, produkcji, przetwarzaniu surowców, ich wydobywaniu, przy uprawie roślin, hodowli zwierząt. Dobrze się czują realizując zadania, w których trzeba się napracować fizycznie. Wymagane umiejętności: zdolności mechaniczne, manualne, siła fizyczna, koordynacja wzrokowo-ruchowa, talenty praktyczne, przestrzeganie reguł. Preferowane wartości: zdrowy rozsądek, uczciwość, korzyści materialne uzależnione od efektów pracy, mocny charakter, odważny styl życia. Preferowane czynności: związane z aktywnością fizyczną.

Określa siebie jako człowieka praktycznego, konserwatywnego, posiadającego lepsze zdolności manualne niż społeczne. Postrzegany przez innych jako wytrwały, szczery, gospodarny, polegający na sobie. Unika zawodów, w których przeważają kontakty z innymi ludźmi. Typowe zawody: elektryk, grawer, kierowca, mechanik, optyk, pilot, tokarz, tapicer i inne zawody rzemieślnicze. Zawody związane z przetwórstwem surowców, leśnik, ogrodnik, rolnik.

Badawczy Typ badawczy. Dąży do zrozumienia otaczającego świata, poszukuje prawdy analizując rzeczy, zjawiska, myśli, uczucia. Lubi w pracy spotykać się z abstrakcyjnymi, skomplikowanymi problemami, wyzwaniami, oceniać, tworzyć teorie. Wymagane umiejętności: studiowania i pogłębiania wiedzy, naukowe, analityczne, matematyczne, techniczne, łatwość wysławiania się i pisania prac wzbogacających aktualny stan wiedzy. Preferowane czynności: intelektualne, analityczne, ukierunkowane na pokonywanie nieoczekiwanych utrudnień. Widzi siebie jako osobę inteligentną, metodyczną, sceptyczną, dokładną, posiadającą znajomość rzeczy.

Postrzegany przez innych jako inteligentny, wykształcony, niezależny, introwertywny. Unika sytuacji wymagających zdolności przywódczych. Typowe zawody: antropolog, astronom, archeolog, biolog, chemik, filozof, geolog, geograf, fizyk, farmaceuta, matematyk, historyk, meteorolog, programista, politolog, statystyk, socjolog.

Artystyczny Typ artystyczny. Lubi zajmować się sztukami pięknymi, muzyką, literaturą, rozwija pomysły, koncepcje, tworzyć nowe rzeczy. Preferuje zachowania kreatywne, niecodzienne sytuacje, wymianę myśli. Woli pracować w sytuacjach nieplanowanych, wykorzystując swoją wyobraźnię i zdolności twórcze. Problemy rozwiązuje przez tworzenie. Wymagane umiejętności: sprawność rąk, oczu, wyostrzony słuch, inteligencja i kreatywność, aby z fantazją uprawiać sztuki piękne, muzykę oraz pisarstwo. Preferowane wartości: oryginalność, niezależność, idealizm, piękno. Preferowane czynności: aktywność intelektualna, twórczość muzyczna, aktorska, literacka, plastyczna, rzeźbiarska.

Określa siebie jako osobę obdarzoną wyobraźnią, otwartą na otoczenie, niezależnego intelektualistę. Postrzegany przez innych jako skomplikowany idealista, niezwykły, wrażliwy, twórczy, niedbały, niepraktyczny. Unika rutyny i ustalonych reguł. Typowe zawody: aktor, architekt, dyrygent, dekorator wnętrz, fotograf ilustrator, kompozytor, malarz, muzyk, pisarz, projektant mody, plastyk, reżyser, rzeźbiarz, tancerz, wizażysta.

Społeczny Typ społeczny. Lubi zajęcia z innymi ludźmi: pomaga, doradza, wyjaśnia, informuje, opiekuje się innymi, leczy. W pracy z innymi używa słów uczuć, idei. Wymagania: uzdolnienia - talenty społeczne, umiejętność kontaktowania się i postępowania z innymi, empatii, życzliwości, towarzyskości, kojącego oddziaływania na innych. Preferowane wartości: sprawiedliwość, odpowiedzialność, idealizm, rozumienie innych, troska o ich dobro. Preferowane czynności: praca z innymi, w celu udzielenia im pomocy i ułatwiania życia.

Postrzega siebie jako osobę empatyczną, cierpliwą, odpowiedzialną, wyrozumiałą, otwartą na problemy innych. Postrzegany przez innych jako taktowny, cierpliwy, przyjazny, uczynny, miły, uprzejmy, współczujący, serdeczny, wielkoduszny. Unika czynności o charakterze technicznym, manualnym, wymagających dużego wysiłku fizycznego. Typowe zawody: fizykoterapeuta, bibliotekarz, hostessa, ksiądz, kelner, lekarz, logopeda, masażysta, nauczyciel, psycholog, pracownik socjalny, policjant, ratownik, pielęgniarka, stewardesa, trener.

Przedsiębiorczy Typ przedsiębiorczy. Lubi pracę z ludźmi, ale ukierunkowaną na osobiste korzyści. Lubi mieć władzę, pieniądze, wpływać na innych, kierować, przewodzić, przekonywać innych do celów organizacyjnych lub osiągnięć ekonomicznych. Wymagania: umiejętności z zakresu kierowania, nakłaniania innych, organizowania, pewność siebie, zdolności krasomówcze. Preferowane wartości: władza, sukces finansowy i społeczny, wpływy. Preferowane czynności: nakłanianie, kierowanie.

Postrzega siebie jako osobę towarzyską, pewną siebie, energiczną, optymistyczną, podejmującą ryzyko, ugodową, popularną. Postrzegany przez innych jako osoba bystra, ambitna, dbająca o zysk, energiczna, władcza, pewna siebie, przy ciągająca uwagę, poszukująca przyjemności, impulsywna. Unika skomplikowanych zagadnień naukowych. Typowe zawody: adwokat, agent ubezpieczeniowy akwizytor, dyplomata, doradca np. podatkowy księgarz, makler, menedżer, notariusz, prawnik, zaopatrzeniowiec.

Konwencjonalny Typ konwencjonalny. Lubi zajęcia i zawody z danymi, ich porządkowaniem i strukturalizowaniem. Lubi porządek i bezpieczeństwo. Rozwiązuje problemy według ustalonych zasad, instrukcji, reguł i procedur działania, pole ceń zwierzchników. Wymagania: uzdolnienia urzędnicze i organizacyjne, rzetelność, dokładność, subordynacja, umiejętność ścisłego przestrzegania instrukcji. Wartości preferowane: oszczędność, konformizm, zarabianie pieniędzy. Postrzega siebie jako osobę sumienną, dokładną, nie rozrzutną, praktyczną, dokładną.

Postrzegany przez innych jako systematyczny, zasadni czy, skuteczny, rozważny, kontrolujący się, pedantyczny, bez wyobraźni. Unika konfliktów, problemów interpersonalnych, pracy, której brak jasnych instrukcji. Typowe zawody: archiwista, bileter, agent celny, agent ubezpieczeniowy, edytor, inkasent, kasjer, kosztorysant, księgowy, notariusz, radca prawny, recepcjonista, rzeczoznawca, statystyk, syndyk, stenograf, urzędnik biurowy, technik BHP, wizytator.

Jacy jesteśmy ?

Każdy z nas posiada na swój temat pewne wyobrażenia, każdy tworzy na własny użytek mniej lub bardziej prawdziwą wizję swojej osoby.

Powinniśmy jednak mieć świadomość, że na obraz samego siebie zawsze składają się trzy czynniki: SAMOWIEDZA- zdolność do określenia swoich predyspozycji, osobowości i temperamentu; SAMOOCENA- to opinia, którą mamy o sobie. Najczęściej przybiera postać akceptacji bądź negacji; SAMOAKCEPTACJA- to umiejętność wykorzystywania samowiedzy w codziennym życiu

Osiągnięcie samowiedzy nie jest rzeczą prostą, ponieważ każdy człowiek ma skłonność do kreowania fałszywych wyobrażeń na swój własny temat. Często przypisujemy sobie cechy, których nie posiadamy, a które uważamy za wartościowe (z reguły czynimy tak pod wpływem środowiska, mediów itp.), Natomiast ignorujemy te, którymi jesteśmy obdarzeni. W konsekwencji zdarza się, że nie wykorzystujemy w pełni swoich umiejętności lub porywamy się na zadania, którym nie jesteśmy w stanie podołać.

Wiele trudności sprawia ludziom prawidłowa samoocena Wiele trudności sprawia ludziom prawidłowa samoocena. Przecenianie bądź niedocenianie swoich silnych i słabych stron posiada duży wpływ na nasze działanie. Jeśli nie wierzymy w siebie, skupiamy się przede wszystkim na własnych wadach i słabościach, unikamy nowych wyzwań -często skazujemy się na niepowodzenia i porażki, działamy poniżej posiadanych możliwości

Równie fatalne skutki ma zawyżona samoocena, która powoduje, że angażujemy się w nierealne lub przekraczające nasze siły projekty, zawodzimy otoczenie, lekceważymy wiele spraw Zawyżona samoocena powoduje przypisywanie sobie większych możliwości niż się faktycznie posiada, co w konsekwencji prowadzi do podejmowania zadań przerastających własne możliwości. Z jednej strony może to wpływać mobilizująco na jednostkę, ale może też prowadzić do frustracji, częstego doznawania zawodu, depresji. Jednostki o zawyżonej samoocenie często mają nierealistyczne oczekiwania, co do tego, co im się należy od otoczenia, a wskutek niespełnienia przez środowisko stawianych wymogów powstają konflikty.

WPŁYW SAMOOCENY NA ZACHOWANIE CZŁOWIEKA Samoocena stanowi istotny składnik świadomości samego siebie, gdyż bez samooceny niemożliwe byłoby: określenie własnej istoty; wyodrębnienie siebie ze środowiska. Adekwatna samoocena pozwala realnie ustosunkować się do siebie oraz nieustannie przymierzać swoje możliwości do pojawiających się coraz to nowych wymagań stawianych przez życie, pozwala także stawiać przed sobą możliwe do wykonania cele. Krótko mówiąc samoocena odgrywa bardzo ważną rolę nie tylko w poznawaniu samego siebie, ale także i w kierowaniu swoim zachowaniem, stosunkach interpersonalnych oraz w realizacji planów i dążeń życiowych. Badania wykazują, że osoby o pozytywnej samoocenie to jednostki zdrowe psychicznie, bez zaburzeń emocjonalnych i nerwicowych, przejawiające pozytywne postawy wobec innych ludzi, lubiane i popularne.

Ustosunkowanie się do wiedzy na swój temat, a następnie umiejętne jej wykorzystanie jest ważnym elementem indywidualnego rozwoju. Należy pamiętać, że poznanie własnych słabości, braków, niedociągnięć nie powinno nas wpędzać w kompleksy czy być powodem zaniżonej samooceny. Musimy wierzyć, że wady są czymś naturalnym – czymś, co można pokonać i przezwyciężyć.

Klasyfikacja Hipokratesa

Ekstrawertyk to człowiek kierujący swoje zainteresowania przede wszystkim do świata zewnętrznego. Interesują go ludzie, problemy zewnętrzne, zdarzenia.

Cechy ekstrawertyka: - ma wiele zainteresowań; - korzysta z pamięci krótkotrwałej; - osiąga lepsze wyniki w szkole podstawowej niż introwertyk; - pracuje lepiej jeśli jest chwalony; - potrafi szybko działać i myśleć pod wpływem stresu; - czuje się źle, gdy nie ma nic do robienia; - lubi uczyć się w grupie; - nie przeszkadza mu np. Włączona muzyka podczas nauki lub odgłosy rozmów; - poprawnie funkcjonuje pod presją czasu; - lepszą motywacją dla niego jest nagroda niż kara

Introwertyk: człowiek mało zainteresowany światem zewnętrznym, skupiający się na własnych przeżyciach.

Cechy introwertyka: - lepiej działa na niego kara niż nagroda; - głośne powtarzanie materiału nie sprawi, że go szybciej zapamięta; - nie lubi uczyć się w grupie; - może mieć problemy ze zmobilizowaniem się do działania; - pod wpływem stresu myśli i reaguje powoli; - aby się skupić potrzebuje ciszy, nie lubi gdy my się przerywa pracę; - łatwiej uczy się czytając niż przez rozmowę z innymi; - ma niewiele zainteresowań, ale każde dokładnie zagłębia.

źródła http://www.socjologia.xcq.pl/pojecie-i-komponenty-osobowosci-spolecznej.html http://www.sciaga.pl/tekst/43785-44-osobowosc_spoleczna