rachunkowość Finansowe aktywa inwestycyjne długoterminowe i krótkoterminowe, należności i zobowiązania finansowe – wycena w skorygowanej cenie nabycia Robert Dyczkowski

Aktywa inwestycyjne (Art. 3 ust. 1 pkt 17) Rozumie się przez to aktywa posiadane przez jednostkę w celu osiągnięcia z nich korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej, a w szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wartości niematerialne i prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz są posiadane przez nią w celu osiągnięcia tych korzyści. W przypadku zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji przez inwestycje rozumie się lokaty;

Instrumenty finansowe (Art. 3 ust. 1 pkt 23) Rozumie się przez to kontrakt, który powoduje powstanie aktywów finansowych u jednej ze stron i zobowiązania finansowego albo instrumentu kapitałowego u drugiej ze stron pod warunkiem, że z kontraktu zawartego między dwiema lub więcej stronami jednoznacznie wynikają skutki gospodarcze, bez względu na to, czy wykonanie praw lub zobowiązań wynikających z kontraktu ma charakter bezwarunkowy albo warunkowy.

Instrumenty finansowe (Art. 3 ust. 1 pkt 23) Do instrumentów finansowych nie zalicza się w szczególności: rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego, umów o gwarancje finansowe, które ustalają wykonanie obowiązków z tytułu udzielonej gwarancji, w formie zapłacenia kwot odpowiadających stratom poniesionym przez beneficjenta na skutek niespłacenia wierzytelności przez dłużnika w wymaganym terminie, umów o przeniesienie praw z papierów wartościowych w okresie pomiędzy terminem zawarcia i rozliczenia transakcji, gdy wykonanie tych umów wymaga wydania papierów wartościowych w określonym terminie, również wtedy, gdy przeniesienie tych praw następuje w formie zapisu na rachunku papierów wartościowych, prowadzonym przez podmiot upoważniony na podstawie odrębnych przepisów, aktywów i zobowiązań z tytułu programów, z których wynikają udziały pracowników oraz innych osób związanych z jednostką w jej kapitałach lub w kapitałach innej jednostki z grupy kapitałowej, do której należy jednostka, umów połączenia spółek, z których wynikają obowiązki określone w art. 44b ust. 9;

Aktywa finansowe, zobowiązania finansowe i instrumenty kapitałowe Aktywa finansowe są to aktywa pieniężne, instrumenty kapitałowe wyemitowane przez inne jednostki finansowe, a także wynikające z kontraktu prawo do otrzymania aktywów pieniężnych lub prawo do wymiany instrumentów finansowych z inną jednostką na korzystnych warunkach. Zobowiązania finansowe są to zobowiązania jednostki do wydawania aktywów finansowych albo do wymiany instrumentu finansowego z inną jednostką, na niekorzystnych warunkach. Instrumenty kapitałowe to kontrakty, z których wynika prawo do majątku jednostki, pozostałe po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wszystkich wierzycieli, a także zobowiązanie się jednostki do wyemitowania lub dostarczenia własnych instrumentów kapitałowych.

Klasyfikacja instrumentów finansowych Pierwotne Pochodne (derywatywy, kontrakty terminowe) Złożone (instrument kapitałowy + zobowiązanie np. finansowe) Aktywa finansowe i zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu, Pożyczki udzielone i należności własne, Aktywa finansowe utrzymywane do terminu wymagalności, Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży

Wycena instrumentów finansowych Na dzień zawarcia kontraktu Aktywa finansowe wycenia się w cenie nabycia, tj. w wartości godziwej poniesionych wydatków lub przekazanych w zamian innych składników majątkowych Zobowiązania finansowe wycenia się w wartości godziwej uzyskanej kwoty lub w wartości otrzymanych innych składników majątkowych Na dzień bilansowy – w zależności od kategorii instrumentu finansowego według wartości godziwej w skorygowanej cenie nabycia

Wycena instrumentów finansowych

Skorygowana cena nabycia Skorygowana cena nabycia aktywów finansowych i zobowiązań finansowych to cena nabycia (wartość), w jakiej składnik aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych został po raz pierwszy wprowadzony do ksiąg rachunkowych, pomniejszona o spłaty wartości nominalnej, odpowiednio skorygowana o skumulowaną kwotę zdyskontowanej różnicy między wartością początkową składnika i jego wartością w terminie wymagalności, wyliczoną za pomocą efektywnej stopy procentowej, a także pomniejszona o odpisy aktualizujące wartość. [Art. 28. ust. 8a UoR]

Skorygowana cena nabycia Efektywna stopa zwrotu = Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR) Przy wyliczeniu IRR należy uwzględnić wszystkie opłaty płacone lub otrzymywane przez strony kontraktu Bieżącą wartość można wyliczać na podstawie instrukcji (definicji) pochodzącej z UoR (na wcześniejszym slajdzie) Prościej jednak wyliczyć po prostu NPV wszystkich przyszłych przepływów związanych z danym aktywem – wyjdzie dokładnie ta sama wartość! Przykład z KSR nr 4

SCN – przykład z KSR nr 4 Jednostka gospodarcza JG od dwóch lat posiada należność do innej jednostki, którą zaklasyfikowała do pożyczek i należności własnych. Początkowa wartość tej należności wynosiła 500 000,- i ujęta była w księgach rachunkowych jednostki pod datą 2.01.20A1 r. Ponieważ JG nie przeznacza tej należności do sprzedaży, na dzień bilansowy wycenia ją w skorygowanej cenie nabycia pomniejszonej o odpis aktualizujący wycenę spowodowany utratą wartości (a nie w wartości godziwej). W dniu powstania należności ustalono z dłużnikiem, że będzie on spłacał tę należność w równych ratach przez okres pięciu lat po 145 000,- rocznie. W dniu początkowego ujęcia tej należności (wprowadzenia jej do ksiąg) jednostka ustaliła dla tej należności pierwotną efektywną stopę zwrotu na poziomie wewnętrznej stopy zwrotu (tzw. IRR), zgodnie ze wzorem:

SCN – przykład z KSR nr 4 wzór do wyliczenia IRR – odp SCN – przykład z KSR nr 4 wzór do wyliczenia IRR – odp. Funkcję można znaleźć w Excelu

SCN – przykład z KSR nr 4 Wykonując stosowne przekształcenie: 500 000 = 145 000/(1 + IRR)1 + 145 000/(1 + IRR)2 + 145 000/(1 + IRR)3 + 145 000/(1 + IRR)4 + 145 000/(1 + IRR)5 jednostka ustaliła pierwotną efektywną stopę procentową 13,82% (dokładniej 13,8165%). Jednostka ustaliła, że w przypadku zachowania sposobu płatności przewidzianego w zawartej dwa lata temu umowie (tj. niezakłóconej spłaty tej należności i związanych z nią odsetek) należność ta przy zastosowaniu pierwotnej efektywnej stopy procentowej powinna być, w kolejnych latach spłaty, wykazywana w sprawozdaniu finansowym sporządzonym na kolejne dni bilansowe w skorygowanej cenie nabycia jak niżej:

SCN – przykład z KSR nr 4 Co w przypadku utraty wartości aktywów?