„Jedz aby żyć, a nie żyj aby jeść.” Jedz na zdrowie „Jedz aby żyć, a nie żyj aby jeść.”

Wstęp Ludzkie ciało jest zbudowane z komórek potrzebujących do życia i wzrostu składników odżywczych, których źródłem jest spożywany pokarm. Dlatego to, jak wyglądamy oraz jakie jest nasze samopoczucie i zdrowie, zależy od codziennej diety. Wiek, tryb życia, a nawet takie czynniki jak klimat mogą wpłynąć na rodzaj i ilość składników odżywczych potrzebnych człowiekowi w danym czasie.

Dlaczego ważne jest prawidłowe odżywanie? Żywienie jest to proces polegający na dostarczaniu każdej żywej komórce pokarmów pobieranych w stanie naturalnym lub po przetworzeniu na różnorodne potrawy i napoje w celu utrzymania podstawowych funkcji życiowych, właściwego rozwoju stanu zdrowia. Odżywiona musi zostać każda komórka naszego ciała. Ze strawionego pokarmu substancje organiczne w postaci prostych substancji odżywczych są rozprowadzane za pomocą krwi po całym ciele.

Dlaczego ważne jest prawidłowe odżywanie? Odżywianie ma podstawowe znaczenie życiowe dla każdego organizmu. Warunkuje również utrzymanie dobrego zdrowia. Zbyt ubogie pożywienie lub jego złe wchłanianie czy trawienie powoduje niedożywienie i niedowagę. Natomiast zbyt częste odżywianie, bądź spożywanie nieodpowiednich pokarmów powodować może nadwagę bądź otyłość. Właściwe (zdrowe) odżywianie wymaga więc spożywania odpowiednich ilości dobrze przygotowanego pokarmu.

Składniki pokarmów Białka Węglowodany Tłuszcze Woda Makroelementy i mikroelementy Witaminy Błonnik pokarmowy

Białka

Białka Białka są podstawowym budulcem komórek, tkanek i narządów. Potrzebne szczególnie dzieciom, których organizm rozwija się i rośnie. Niezbędne są również osobom o większej masie ciała. Jednak żaden organizm nie może prawidłowo funkcjonować bez białek. Podstawowymi składnikami białek są: węgiel (C), wodór (H), tlen (O) i azot (N). Białka zbudowane są z aminokwasów, które łączą się między sobą wiązaniami zawierającymi azot. Znamy 22 aminokwasy, z których wyróżniamy 9 niezbędnych do prawidłowej syntezy i efektywnego zużywania białek przez organizm. Niestety organizm ludzki sam nie wytwarza aminokwasów niezbędnych.

Rodzaje białek Pełnowartościowe: jak sama nazwa sugeruje, zawierają wszystkie aminokwasy niezbędne. Dostarczanie tych białek organizmowi gwarantuje prawidłową budowę tkanek oraz ich wzrost. Dostarczymy je wraz ze spożywaniem drobiu, mięsa, mleka i przetworów mlecznych, serów, jajkach i owocach morza. Niepełnowartościowe: są białkami, w których nie znajdziemy wszystkich aminokwasów niezbędnych. Spożywanie tylko tych białek wiązałoby się z różnymi chorobami. Białka te znajdziemy w żywności pochodzenia roślinnego jak np. zboża, nasiona, orzechy, groch lub fasola. Nie są jednak mniej wartościowe, gdyż bogate są w inne składniki odżywcze.

Dzienne zapotrzebowanie na Pamiętaj! Dzienne zapotrzebowanie na białka wynosi około 45 g.

Węglowodany

Węglowodany Węglowodany, czyli cukry są źródłem energii. Składają się z węgla (C), wodoru (H), i tlenu (O). Węglowodany wraz z białkami potrzebne są do prawidłowego spalania tłuszczów w organizmie. Rozróżniamy cukry proste czyli monosacharydy i wielocukry czyli polisacharydy. Każdy węglowodan zbudowany jest z cukru prostego. Wielocukry zbudowane są z wielu cząsteczek cukrów prostych.

Rodzaje węglowodanów Proste- są elementem każdego cukru, a najważniejszym z nich jest glukoza. Są rozpuszczane w organizmie pod wpływem odpowiednich enzymów. Głównym źródłem cukrów prostych są: cukier biały, wyroby cukiernicze, konfitury, dżemy, napoje. Dietetycy zalecają ograniczyć spożywanie cukrów prostych do minimum na rzecz wielocukrów. Wielocukry- są zbudowane z pojedynczych cukrów prostych, a najpopularniejszym jest skrobia. Jest ona składnikiem mąki, ziemniaków, ryżu i kasz. Do węglowodanów zaliczamy również błonnik, który świetnie „czyści jelita” z pokarmu. Błonnik zmniejsza również wchłanianie szkodliwych substancji przez organizm. Jest jednak trudno strawnym składnikiem dla organizmu.

Dzienne zapotrzebowanie na węglowodany Pamiętaj! Dzienne zapotrzebowanie na węglowodany wynosi około 450 g.

Tłuszcze

Tłuszcze Tłuszcze są głównym źródłem energii, która jest potrzebna do życia i prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ilość tłuszczu jaką nasz organizm może przyswoić zależy od ilości spożywanego białka i węglowodanów. Nadmiar tłuszczu gromadzi się w organizmie jako tłuszcz własny człowieka. Tłuszcze składają się z węgla (C), wodoru (H) i tlenu (O). Ulegają rozkładowi w jelicie cienkim na kwasy tłuszczowe i glicerynę.

Rodzaje tłuszczów Nasycone- podnoszą poziom cholesterolu we krwi. Dostarczamy je wraz z pożywieniem pochodzenia zwierzęcego np: masło, śmietana, mięso szczególnie czerwone, kiełbasy, jaja, ciastka, słodycze, czekolada i produkty smażone. Nie można wykluczyć całkowicie tych potraw z dziennej diety, ponieważ są cennym źródłem witamin rozpuszczanych w tłuszczach. Należy je jednak spożywać z umiarem. Nienasycone- obniżają poziom cholesterolu we krwi. Są niezbędnymi tłuszczami dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Znajdziemy je w takich produktach jak: owoce, warzywa, drób, ryby, oleje roślinne (kukurydziany, słonecznikowy, sojowy, oliwkowy, rzepakowy). Nienasycone kwasy tłuszczowe dostarczymy przede wszystkim z pożywieniem pochodzenia roślinnego.

Dzienne zapotrzebowanie na tłuszcze wynosi około 60 g. Pamiętaj! Dzienne zapotrzebowanie na tłuszcze wynosi około 60 g.

Woda

Woda Woda (tlenek wodoru - H2O) jest szeroko rozpowszechnionym w przyrodzie związkiem chemicznym. Woda zawarta w naszych organizmach podlega stałej wymianie. Zdrowy organizm utrzymuje bardzo ścisłą kontrolę nad bilansem płynów, w którym nawet 1-2% ubytek wody może niekorzystnie wpłynąć na funkcjonowanie całego ustroju. Bez jedzenia możemy przeżyć kilka tygodni, ale bez wody – jedynie kilka dni. Woda niesie ze sobą wiele korzyści. Zawiera również wiele różnych składników mineralnych.

Źródła wody dla człowieka Głównym źródłem wody są płyny oraz spożywana przez nas żywność. Każdego dnia dostarcza nam ona 1/3 dziennego spożycia. Choć niemal wszystkie produkty spożywcze zawierają wodę, największą jej zawartością charakteryzują się w owoce i warzywa.

Dzienne zapotrzebowanie wody dla: dorosłych mężczyzn w normalnych warunkach 2,9l i 4,5l w przypadku wykonywania pracy fizycznej w wysokiej temperaturze otoczenia dorosłych kobiet w normalnych warunkach 2,2l i 4,5l w przypadku wykonywania pracy fizycznej w wysokiej temperaturze otoczenia kobiet ciężarnych 4,8l kobiet karmiących piersią 5,5l

Makroelementy i mikroelementy

Makroelementy i mikroelementy Składniki mineralne są to niezbędne do życia człowieka związki, zapewniające prawidłowy rozwój, reprodukcję oraz zdrowie przez cały okres trwania życia. Składniki mineralne stanowią około 4% masy ciała. Na tę ilość składa się 46 składników, a 30 z nich uważa się za niezbędne do życia. Składniki mineralne przyjmuje się prawie wyłącznie z pożywieniem, gdyż organizm człowieka nie ma możliwości ich wytwarzania.

Pamiętaj! Makroelementy są to pierwiastki, których dzienne zapotrzebowanie przekracza 100mg. Dzienne zapotrzebowanie na mikroelementy nie wynosi więcej niż 100mg.

Witaminy

Witaminy Witaminy to związki organiczne niezbędne do zachowania zdrowia oraz prawidłowego przebiegu wszystkich procesów metabolicznych zachodzących w tkankach organizmu. Wchodzą w skład enzymów, będących w ludzkim organizmie katalizatorami reakcji biochemicznych. Witaminy nie należą do typowych składników pokarmowych - pełnią funkcję regulacyjną.

Podział witamin Rozpuszczalne w wodzie: C, B1, B2, B3, B5, B6, B12, B15, B17, H, P, N, B11 Nierozpuszczalne w wodzie: A, D, E, K, F

Dzienne zapotrzebowanie Dzienne zapotrzebowanie jest niewielkie i liczone w miligramach (mg), a nawet w mikrogramach (lg). Przedawkowanie, niedobór lub brak jakiejś z witamin, po wyczerpaniu zapasów organizmu, prowadzi do jednostek chorobowych, które nazywamy w zależności od zaawansowania hiperwitaminozą lub awitaminozą (całkowity brak witaminy) lub hipowitaminozą (niedobór częściowy).

Błonnik pokarmowy

Błonnik pokarmowy Błonnik pokarmowy jest grupą związków chemicznych wchodzących w skład roślin i będący częścią ich struktury. Pojęcie to określa część żywności pochodzenia roślinnego, która nie jest rozkładana przez enzymy trawienne w przewodzie pokarmowym człowieka. Usprawnia pracę przewodu pokarmowego, wchłania wodę i przyspiesza eliminację nie strawionych resztek pokarmu.

Zmniejszenie spożycia błonnika sprzyja: próchnicy zębów niezakaźnym chorobom jelita grubego: zaparcia, uchyłkowatość, zespół jelita drażliwego, guzki krwawnicze, polipy, nowotwory, zapalenie wyrostka robaczkowego żylakom kończyn dolnych chorobom cywilizacyjnym: otyłość; cukrzyca typu 2; miażdżyca; kamica żółciowa.

Źródła błonnika Produkty zbożowe- grube kasze, płatki zbożowe, otręby, mąka niskiego przemiału i jej przetwory Warzywa- nasiona roślin strączkowych, kapusty, korzeniowe, kalafior, rzepa Owoce- drobnopestkowe, owoce suszone, orzechy, śliwki, żurawiny, jabłka, gruszki, cytryny, morele

Choroby i schorzenia związane z nieprawidłowym odżywianiem zaparcia zgada zespół jelita nadpobudliwego niestrawność uchyłkowatość jelita grubego choroba wrzodowa kamica nerkowa i żółciowa nadciśnienie tętnicze miażdżyca zakrzepy i zatory krwionośne rak żołądka, trzustki, jelita grubego przewlekłe choroby wątroby otyłość cukrzyca

Zakończenie W poprzednich slajdach przedstawiłam podstawowe składniki żywienia. Od tego czy będziemy je dostarczać naszemu organizmowi zależy nasze zdrowie. Sądzę, że przestrzeganie dziennych zapotrzebowań tych składników wystarczy żebyśmy czuli się dobrze i zdrowo.

Patrycja Sikorska III d Autorka Patrycja Sikorska III d