Europejski Tydzień Autyzmu 1-7 grudnia 2013 r. „Poznać autyzm- nadzieja ma kolor niebieski” W SSP w Gościcinie Opracowanie: Arleta Formela-Biedunkiewicz Anna Mroczyńska

Autyzm jest zaburzeniem niewidocznym – nie da się go dostrzec w wyglądzie osoby, która się z nim boryka. Autyzm jest wieloprzyczynowym, złożonym zaburzeniem rozwoju w trzech sferach: relacji porozumiewania się zachowania

Autyzm to zaburzenia rozwoju emocjonalno-społecznego, zaburzenia słownego i bezsłownego porozumiewania się z otoczeniem oraz rozwoju wyobraźni, ograniczony repertuar czynności i zainteresowań.

Specyfika zachowań autystycznych U autystów istnieją ogromne różnice pomiędzy poziomem poszczególnych zdolności (nawet u tego samego dziecka). Są to tzw. „zdolności parcjalne” lub „wysepki inteligencji”. Każdy autysta (podobnie jak każdy inny człowiek) posiada swoją własną osobowość i charakter Charakterystyczne grupy cech zachowań autystycznych Czynności powtarzające się i niechęć do zmian Zaburzony rozwój społeczny Niezwyczajny rozwój mowy Inne zachowania Zachowania niepożądane

Niezwyczajny rozwój mowy Jeżeli pojawia się mowa, jest ona inna – sztuczna, bezosobowa. Często towarzyszą jej echolalie. Echolalia – powtarzanie słów lub zdań w miejsce rozmowy (natychmiastowa, odroczona) Monotematyczność – nieprzerwane mówienie na jeden temat Perseweracja słowna – powracanie do tego samego tematu w tym samym schemacie Pozorna głuchota – brak odpowiedzi na bodźce słuchowe Nadwrażliwość lub niedowrażliwość słuchowa Trudności w wyrażaniu potrzeb (zamiast słów pokazywanie palcem lub gestykulacja) Wskazuje potrzeby poprzez używanie ręki drugiej osoby (dorosłego)

Zaburzony rozwój społeczny Zaburzone zachowania społeczne są cechą najbardziej rzucającą się w oczy. Wywodzą się one z faktu, iż dla autysty zróżnicowany i skomplikowany język społeczny (pełen ekspresji, postaw i gestów) jest praktycznie niemożliwy do nauczenia się. Efektem tego jest zamknięcie się w sobie (jeden z podstawowych symptomów autyzmu). Trudności w kontaktach z innymi dziećmi, obojętność, brak pracy i zabawy w grupie, włącza się tylko wtedy, gdy osoba dorosła nalega i pomaga mu Niechęć do przytulania, oporowanie w kontaktach bezpośrednich Niekiedy – odwrotnie – nadmierna bliskość Chęć pozostawania w samotności, trzymanie się na uboczu Brak lub ograniczony kontakt wzrokowy Niekiedy – odwrotnie – uporczywy i wymuszany przez dziecko kontakt wzrokowy

Zachowania niepożądane Niezrozumiały świat, pełen zmian, lęki i fobie narastające z czasem prowadzą do pojawienia się zachowań udziwnionych, niejednokrotnie niebezpiecznych dla siebie lub innych. Są one elementem ucieczki z chaosu w „swój świat”, ku temu co znane i bezpieczne. Nadmierna lub skrajnie ograniczona ruchliwość fizyczna Uciążliwe stereotypie ruchowe Śmiech lub chichot w nieodpowiednich sytuacjach Napady złego nastroju – skrajna rozpacz bez wyraźnego powodu, płacz Agresja czynna lub słowna Autoagresja

Czynności powtarzające się i niechęć do zmian Osoba autystyczna ma olbrzymie pragnienie stałości i stabilizacji. Czuje się najlepiej w otoczeniu, które jest niezmienne lub zmienia się niewiele. Jest to efekt braku generalizacji. Dziecko autystyczne przyswaja detale, ale nie rozpoznaje całości. Stąd też uwielbia czynności powtarzające się, co prowadzi często do przywiązania do przeróżnych schematów. Ciągła, dziwaczna i schematyczna zabawa Kręcenie przedmiotami, wirowanie wokół własnej osi (przy braku zawrotów głowy) Niewłaściwe przywiązanie do przedmiotów Dążenie do monotonii, wpadanie w rutynę Niechęć do jakichkolwiek zmian

Inne zachowania autystyczne Omawiając zagadnienie zachowań autystycznych trzeba pamiętać, że autyści nie wykazują swoich anormalnych zachowań w sposób wyrazisty. Poza tym są one tak różnorodne, że niemożliwe jest wyczerpanie tematu. Warto zwrócić uwagę jeszcze na następujące zachowania: Niepodatność na zwykłe metody nauczania –jest to spowodowane brakiem interakcji (tzw. jednostronna komunikacja). Dokonywanie nieistotnych wyborów (nie potrafi wybrać tego, co jest istotnie ważne). Brak prawdziwego strachu przed niebezpieczeństwem Wyraźna niewrażliwość na ból Nierównomierny rozwój podstawowych i subtelnych zdolności ruchowych (np.. nie potrafi kopnąć piłki, a buduje budowle z klocków. Potrafi wykonać dobrze i szybko jakieś czynności, ale robi to schematycznie).

Niektóre z objawów zaburzeń integracji sensorycznej autystów

Do niedawna sądzono, że w Polsce problem autyzmu dotyczy około 20 tysięcy dzieci oraz trudnej do zidentyfikowania (szacunkowo 10 tysięcy) liczby dorosłych osób z autyzmem. Jednak na podstawie najaktualniejszych badań prowadzonych w USA przez Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom, a także w Europie wynika, że nastąpił znaczący wzrost zachorowań na autyzm. Zgodnie z tymi badaniami dotychczas szacowaną na 30 tysięcy liczbę osób z autyzmem w Polsce należy potroić. Uwzględniając rodziny, również ciężko dotknięte skutkami choroby najbliższych oraz nauczycieli, pedagogów, lekarzy i terapeutów problem dotyczy około 250 tysięcy Polaków.