Jacek Wallusch _________________________________ Współczesne Teorie Ekonomiczne Milton Friedman

Milton Friedman _______________________________________________________________________________ ur. 1912 Problematyka Przewrót/powrót paradygmatyczny Funkcja konsumpcji Teoria pieniądza Oczekiwania i niedoskonała informacja Hipoteza stopy naturalnej

KONIECZNOŚĆ UWZGLĘDNIANIA PODSTAW MIKROEKONOMICZNYCH Milton Friedman ____________________________________________________________________________________ Powrót paradygmatyczny KONIECZNOŚĆ UWZGLĘDNIANIA PODSTAW MIKROEKONOMICZNYCH Redukcjonizm; Negacja iluzji pieniężnej Optymalizacja przy niedoskonałej informacji Zadania ekonomii – pozytywizm Wallusch, WTE makroekonomia oparta na ściśle określonych podstawach mikroekonomicznych – powrót do tradycji sprzed 1936r.

Wahania aktywności gospodarczej a zmiany dochodu Milton Friedman _____________________________________________________________________________ Funkcja konsumpcji Wahania aktywności gospodarczej a zmiany dochodu kierunki krytyki: 1. efekty mnożnikowe a długookresowe decyzje konsumenta 2. silne wahania dochodu – znaczne zmiany aktywności gospodarczej – rola oczekiwań w wydatkowaniu dochodu Wallusch, WTE A Theory of the Consumption Function – 1957

formowane adaptacyjnie oczekiwania co do dochodu Friedman ____________________________________________________________________________________________ Oczekiwania Rola oczekiwań w wydatkowaniu dochodu DOCHÓD PERMANENTNY: formowane adaptacyjnie oczekiwania co do dochodu OCZEKIWANIA ADAPTACYJNE: średnia ważona bieżącej i przeszłych realizacji danej zmiennej losowej z wagami malejącymi wykładniczo wraz z upływem czasu Wallusch, WTE Decyzje konsumentów uzależnione od oczekiwanego poziomu dochodu i dochodu bieżącego. Dochód permanentny – dochód oczekiwany, długookresowy

Oczekiwania adaptacyjne Phillip Cagan ____________________________________________________________________________________________ Oczekiwania adaptacyjne Wartość oczekiwana sposób budowania prognozy 1. wykorzystane informacje 2. model prognostyczny Wallusch, WTE E – wartość oczekiwana, p – cena, g(.) – funkcja gęstości

Oczekiwania adaptacyjne Phillip Cagan ____________________________________________________________________________________________ Oczekiwania adaptacyjne Wartość oczekiwana miejsce, w którym prawdopodobieństwo osiąga wartość maksymalną x wyznacza wartość oczekiwaną (średnią) zmiennej p maksymalną Wallusch, WTE  – prawdopodobieństwo, p – cena

Oczekiwania adaptacyjne opóźnione wartości poziomu cen Phillip Cagan ____________________________________________________________________________________________ Oczekiwania adaptacyjne Zbiór informacji informacje wykorzystane przy budowie „prognozy”: opóźnione wartości poziomu cen model autoregresyjny rzędu k AR(k) Wallusch, WTE Oczekiwania adaptacyjne zostały wprowadzone w formie zgodnej z przedstawioną definicją przez Cagana

Milton Friedman ________________________________________________________________________________________ Dochód permanentny BOGACTWO nowy element analizy zastępujący wykorzystywany przez Keynesa dochód bieżący DEFINICJA wszystkie aktywa zdolne generować dochód RODZAJE BOGACTWA human wealth – praktyka, zdolności, prezencja itd. nonhuman wealth – bogactwo niezwiązane bezpośrednio z cechami człowieka (np. środki pieniężne, akcje, obligacje, dobra trwałego użytku, meble, odzież, sprzęt domowy itp.) Wallusch, WTE Kategoria bogactwa wprowadzona wcześniej przez von Haberlera i Pigou w celu zanegowania wniosków Keynesa dotyczących skłonności do konsumpcji

human wealth i nonhuman wealth Milton Friedman ________________________________________________________________________________________ Dochód permanentny human wealth i nonhuman wealth Szczególne znaczenie dla bieżącej konsumpcji stosunku nonhuman wealth do dochodu permanentnego im wyższy jest ten stosunek, tym mniejsze potrzeby zgłasza jednostka na posiadanie dodatkowych rezerw i tym wyższa może być bieżąca konsumpcja Wallusch, WTE Kategoria bogactwa wprowadzona wcześniej przez von Haberlera i Pigou w celu zanegowania wniosków Keynesa dotyczących skłonności do konsumpcji

Milton Friedman ________________________________________________________________________________________ Dochód permanentny First approximation: BRAK NIEPEWNOŚCI Powody wystąpienia różnicy między konsumpcją a przychodem 1. „wygładzanie” (ang. straighten out) strumienia konsumpcji: dzięki doskonałej pewności co do przyszłego poziomu stopy procentowej podmiot może utrzymywać stały poziom wydatków 2. czerpanie dochodu z pożyczek warunkowane również znajomością przyszłej stopy procentowej. Wallusch, WTE Brak niepewności oznacza:

Ct A całkowite bogactwo Wt C*t Ct+1 C*t+1 B 45º Wallusch, WTE C – konsumpcja, A, B – konsumowane dobra, Y – dochód, r – stopa procentowa

Milton Friedman ________________________________________________________________________________________ Dochód permanentny FUNKCJA KONSUMPCJI argumenty? zmienne wyznaczające nachylenie i położenie krzywej budżetowej: bogactwo oraz stopa procentowa zmiany dochodu nie wywołujące zmian bogactwa nie mogą wpływać na konsumpcję, co pozostaje w jawnej sprzeczności z keynesowskim ujęciem determinant konsumpcji Wallusch, WTE

pojawia się dochód oczekiwany: Yt+1 Milton Friedman ________________________________________________________________________________________ Funkcja konsumpcji pojawia się dochód oczekiwany: Yt+1 wprowadzenie kategorii dochodu permanentnego oraz konsumpcji permanentnej (wielkości oczekiwane): Wallusch, WTE DOCHÓD – wielkość konsumpcji dokonanej przy wykorzystaniu całego zasobu bogactwa, superskrypt „ p ” oznacza wielkości permanentne

Second approximation: NIEPEWNOŚĆ Milton Friedman ________________________________________________________________________________________ Dochód permanentny Second approximation: NIEPEWNOŚĆ dywersyfikacja aktywów w portfelu szczególnie istotna w obliczu przeznaczania pewnej części rezerw na wydatki nieprzewidziane w – stosunek bogactwa określonego jako niezależne od czynnika ludzkiego do dochodu permanentnego. Wraz ze wzrostem wt spada zapotrzebowanie na dodatkowe rezerwy na cele specjalne, a bieżąca konsumpcja będzie wzrastać Wallusch, WTE zróżnicowanie aktywów ze względu na płynność: nagłe zakupy a kapitał ludzki i np. gotówką

Wpływ oczekiwań cenowych na rynek pracy Milton Friedman ___________________________________________________________ NRH Wpływ oczekiwań cenowych na rynek pracy HIPOTEZA STOPY NATURALNEJ (NRH) NIEDOSKONAŁA INFORMACJA PRZYCZYNIA SIĘ DO KRÓTKOOKRESOWYCH ZMIAN NA RYNKU PRACY Wallusch, WTE

Edmund S. Phelps ___________ Milton Friedman ________________________________________________________________ 1968:drugi etap badań nad zależnością wymienną między inflacją a bezrobociem nieoczekiwane zmiany w popycie nominalnym jako alternatywny sposób wyjaśniania występowania wzrostu inflacji i spadku bezrobocia Edmund S. Phelps ___________

niedoskonała informacja oczekiwania adaptacyjne new classics Nieco o pochodzeniu... Milton Friedman Edmund S. Phelps niedoskonała informacja oczekiwania adaptacyjne new classics new Keynesians racjonalne oczekiwania sztywności real business cycle behavioral economics doskonała informacja ...i o krytykach

funkcja popytu na pracę Milton Friedman ________________________________________________________________________________________ Struktura rynku pracy OCZEKIWANIA INFLACYJNE dlaczego? niedoskonała informacja czyli niepewność cenowa BRAK ILUZJI PIENIĘŻNEJ funkcja popytu na pracę Brak różnic między Phillipsem i Lipseyem a Friedmanem Wallusch, WTE Ld – popyt na pracę, w – płaca nominalna, P – cena, ld < 0

BRAK ILUZJI PIENIĘŻNEJ Milton Friedman ________________________________________________________________________________________ Struktura rynku pracy BRAK ILUZJI PIENIĘŻNEJ Podstawowa różnica między monetaryzmem a postkeynesizmem/syntezą neoklasyczną funkcja podaży pracy Phillips i Lipsey Friedman Wallusch, WTE Ls – podaż pracy, w – płaca nominalna, P – cena, ls > 0

Milton Friedman ________________________________________________________________________________________ Struktura rynku pracy NIEDOSKONAŁA INFORMACJA niemożność precyzyjnego ustalenia, o ile wzrost popytu zagregowanego zaważył na ruchach popytu na towary przez nich produkowane oczekiwania cenowe odnośnie ceny w okresie t są formowane w okresie t Przedsiębiorca nie wie na ile obserwowany ruch na jego rynku popytu jest wynikiem zmiany popytu realnego, na ile zaś nominalnego Wallusch, WTE Świat wielowyspowy – każdy rynek jest oddzielną „wyspą” odizolowaną od innych „wysp”, przez co przepływ informacji następuje z opóźnieniem

POPYT REALNY A POPYT NOMINALNY Milton Friedman ________________________________________________________________________________________ NRH cena POPYT REALNY A POPYT NOMINALNY pt okres t: szok popytowy pt-1 ut ut-1 bezrobocie Wallusch, WTE

naturalna stopa bezrobocia Milton Friedman ________________________________________________________________________________________ Opóźniona informacja długookresowa krzywa Phillipsa cena pt naturalna stopa bezrobocia pt-1 ut ut+1 ut-1 bezrobocie Wallusch, WTE W okresie t+1 szok zostanie zinterpretowany poprawnie

Milton Friedman ________________________________________________________________________________________ Równowaga na rynku pracy WARUNEK RÓWNOWAGI PRACODAWCA: UREALNIENIE w odniesieniu do ceny produkowanych przez niego produktów PRACOBIORCA: UREALNIENIE w odniesieniu do ogólnego poziomu cen artykułów konsumowanych Wallusch, WTE Świat wielowyspowy – każdy rynek jest oddzielną „wyspą” odizolowaną od innych „wysp”, przez co przepływ informacji następuje z opóźnieniem

Milton Friedman ________________________________________________________________________________________ Urealnienie płacy Wallusch, WTE

Milton Friedman ______________________________________________________________________ NRH a obyczaje dwie przyczyny wzrostu naturalnej stopy bezrobocia w powojennych Stanach Zjednoczonych: 1. zabezpieczenia socjalne na wypadek bezrobocia 2. częstsze podejmowanie pracy przez kobiety i nastolatków naturalna stopa bezrobocia zależy również w dużym stopniu od czynników kulturowych Wallusch, WTE poziom stopy naturalnej uzależniony jest od procesów realnych efektywności rynku pracy, stopnia zmonopolizowania gospodarki, mobilności pracobiorców itp.