ROZBIORY POLSKI

I rozbiór Polski - 1772 (Rosja, Prusy, Austria) Rozbiory Polski - okres w dziejach Polski od 1772 do 1795 roku, w czasie którego terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów było stopniowo rozdzielane (na podstawie dyplomatycznych ustaleń, a bez wchodzenia w stan wojny z Polską) pomiędzy trzy lub dwa zaborcze państwa ościenne: Austrię, Królestwo Pruskie i Rosję. Główne fazy rozbiorów to: I rozbiór Polski - 1772 (Rosja, Prusy, Austria) II rozbiór Polski - 1793 (Rosja, Prusy) III rozbiór Polski - 1795 (Rosja, Prusy, Austria) Turcja jako jedyne państwo nie zaakceptowało żadnego z trzech rozbiorów.

W 1807 roku Polska uzyskała namiastkę niepodległości w formie utworzonego Księstwa Warszawskiego, w roku 1815 przekształcono je w całkowicie niesuwerenne Królestwo Polskie, formalnie związane unią personalną z Rosją. W 1916 Austro-Węgry i Niemcy utworzyły zależne od nich regencyjne Królestwo Polskie. Po 1918 r. na większości polskich terenów przedrozbiorowych powstały nowe państwa: odrodzona II Rzeczpospolita Polska, a dodatkowo Litwa, Białoruś, Ukraina oraz Wolne Miasto Gdańsk, skrawki terytorium ziem znalazły się w granicach Łotwy, Czechosłowacji i Rumunii, a część ziem pozostała w granicach Niemiec oraz Rosji Radzieckiej (później - ZSRR).

Jan Matejko „Rejtan – Upadek Polski”

Głównym inicjatorem i wykonawca rozbiorów miał być August II Mocny Sas postawiony bardzo wysoko w hierarchii masońskiej i przygotowywany do odegrania tej roli juz od dziecka. Jak pisze historyk Kazimierz Marian Morawski: "Jak nam wiadomo od młodu wtajemniczał się przyszły król Polski - przy pomocy najpewniej Paulego w kunszty magii, alchemii, astrologii, geomancji i kabalistyki" . Masoni długo i staranie przygotowywali objecie przez niego tronu polskiego. Pisze o tym jeden z nich, niejaki Manteuffel, szef centrali wywiadowczej Bruhla (sprawującego potem niepodzielna władze w Polsce w imieniu masonerii) w wydrukowanym wówczas

"Liście przyjaciele Prusaka do przyjaciela Holendra o zbliżającej się elekcji polskiej": "Sprowadziłem do Berlina z Polski wyborowa sforę psów swoich wywiadowczych, naradziłem się z nimi poufale ,...wyposażyłem ich na własny swój rachunek kilku tysiącami guldenów i odesłałem jak najszybciej się dało, do ich prowincji". Akcja, która potem została znacznie rozszerzona, akcja przekupstwa, szantażu, gróźb dala, jak wiemy, rezultaty."

W tym samym czasie zaczęto rozpowszechniać proroctwo, które głosiło: "Dzielne, wojownicze ...nasienie Ruty saskiej za pomocą konfederacji i konspiracji wyżeniesz papieża, cesarza i pozostałych dynastów papistycznych z ich siedzib" . W proroctwie tym była mowa również o rozbiorach Polski. Obok niego krążył również słynny dokument rózokrzyżowców pt. "Confesio Fraternitatis", w którym było napisane: "Mamy za zadanie ustanowić w Europie nowy porządek rzeczy. Juz zaatakowana została tyrania papieża (zrazu tajnie), stracono go w Niemczech, następnie rozdrapiemy go pazurami, a jego ośle ryki zagłuszone zostaną rykiem lwa".

W tym samym czasie zapowiadał to również potępiony nawet przez protestantów za czczenia „świętego diabła" niejaki Petersen, który pisał "Sas zostaje królem polskim i pod cesarzem rzymskim z plemienia Ruty papież zupełnej doznaje zagłady". August Mocny zaczął prowadzić rozmowy na temat rozbiorów Polski w 1703 r. z królami Fryderykiem i Karolem . Gotowy juz projekt rozbiorów powstał w 1709 r. W 1710 r. pisał król pruski do swego posła w Warszawie, ze punkt piaty podpisanej z królem polskim "pertraktacji" dotyczy rozbioru.

Jak podaje Konopczyński w 1721 r Jak podaje Konopczyński w 1721 r. z planem rozbiorów zapoznawano poszczególne europejskie dwory królewskie .  Odwiedzając Warszawę w 1733 r. August Mocny powiedział publicznie: "trzeba Polaków nauczyć rozumu, a ze nic ku temu nie posłuży lepiej niż rozbiór".  Rozbiory Polski opóźniła znacznie śmierć króla, która nastąpiła w tym samym roku. W początkach XVIII w. masoni powołali w Dreznie do życia specjalna loże masońską, która miała zajmować się tworzeniem i realizacja planów mających doprowadzić do rozbioru Polski. Loża ta nazywała się "Okrągły stół". Kształt stołu, przy którym zasiadali masoni miał być symbolem hasła "Wolność, Równość, Braterstwo". Fundament ideowy tej organizacji stanowiły, jak pisze Morawski, alchemia i satanizm. Na jej czele stal początkowo August Mocny. 

Podstawowe plany, których realizacja miała ułatwić rozbiory mówiły o osłabieniu gospodarczym Polski (Sasi konsekwentnie realizowali to zadanie), zmniejszeniu liczby wojska i osłabieniu go, demoralizacji i skorumpowaniu szlachty (co udało się w znacznej mierze), demoralizacji szlachcianek, (co również było skuteczne w znacznej mierze), rozbiciu i demoralizacji Kościoła polskiego (co także się powiodło).

Tak pisze o tym Morawski: "Naród okazuje się zazwyczaj tyle wart, ile wart jest jego episkopat, którego przecie starożytna nazwa grecka mówi o zadaniach czuwania, nadzorowania nad społeczeństwem.  A jakże rzecz ta się miała z naszym społeczeństwem polsko-saskim, jakich tuzów ascezy - jeżeli tak paradoksalnie wyrazić się wolno - liczył Kościół polski w dobie Augusta konwertyty?" Morawski wymienia długa listę znanych z nieprawości, niemoralności i zdrady narodowej dostojników Kościoła.  Wiele miejsca poświęca prymasowi Lipskiemu cytując obficie Askenazego, który pisał miedzy innymi:

"Lipski. człowiek małego serca, równie malej świątobliwości infulat "Lipski ...człowiek małego serca, równie malej świątobliwości infulat ...intrygant,... bez żadnych podstaw moralnych ...karciarz i smakosz, który bawiąc się, robiąc politykę, robiąc przede wszystkim własna karierę... dawał gorszący przykład nieposzanowania dla wysokiej godności Księcia Kościoła i podniosłych obowiązków duszpasterza"

Wiele pisał tez Morawski o innym prymasie Polski Gabrielu Podoskim określając go jako "ucznia Bruhla" i jako "zmorę następnego panowania" i ujawniając, że był pod pełna kontrola swojej utrzymanki, luteranki z Gdańska. Jeden z dzisiejszych masonów polskich poświecił w "Wolnomularzu Polskim" artykuł Prymasowi Podoskiemu jako wybitnemu masonowi. W następnym artykule w tym samym masońskim piśmie przyznaje, ze Podomski był zdrajca, ale broni go pisząc, ze przecież był "do śmierci wierny swej kochance", "miał szerokie europejskie horyzonty" był człowiekiem "myślącym, postępowym, liberalnym choć błądzącym" ("Wolnomularz Polski" bez daty wydania). 

Morawski charakteryzując przedstawicieli polskich elit politycznych tamtych lat przedrozbiorowych podaje za ich przykład niejakiego Przebendowskiego, który zwykł mawiać: "Niech diabli wezmą Rzeczpospolita, skoro mnie w niej źle". Oczywiście Kościół miał wtedy swoich wielkich i świętych biskupów i księży. Zdrowy tez w znacznej mierze był naród polski. Tak pisze Morawski: "Ten naród, który instynktownie bal się Niemca, który zdradę pierwszego Sasa przeczul, jak ten młody Potocki, co w obozie królewskim naszedł z towarzyszami namioty wielkiego hetmana koronnego Jabłonowskiego, wołając "Tyś dal nam Niemca Króla, tyś nas Szkotom zaprzedał" czy warszawiacy, co grozili Niemcom "nieszporami sycylijskimi" i strzelali do karocy królewskiej na Krakowskim Przedmieściu".

Współczesna publicystyka historyczna a rozbiory Polski Pojęcie rozbiór państwa (określenia zabór lub zabory używa się wymiennie) oznacza rozdzielenie terytorium suwerennego państwa pomiędzy inne na drodze wyłącznie dyplomatycznej. Zazwyczaj rozdzielenie takie odbywa się wbrew woli mieszkańców terytorium podlegającego rozbiorom, ale mimo to nie dochodzi przy tym do użycia siły zbrojnej.

I rozbiór Polski Pierwszy z trzech rozbiorów Polski, jakie miały miejsce pod koniec XVIII wieku. Trwająca przez cztery lata konfederacja barska, którą stłumiła interwencja wojsk rosyjskich, powstanie chłopskie na Ukrainie, wydatnie osłabiły pozycję króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego, który w oczach Rosjan przestał być mocnym i wiarygodnym gwarantem rosyjskiego protektoratu nad Rzeczpospolitą.

Właśnie to sprawiło, że Katarzyna II odeszła od poprzedniej polityki utrzymania w swych rękach całej Polski i zgodziła się na podział jej ziem przez w wszystkie trzy ościenne mocarstwa – Prusy, Austrię i Rosję. Głównym wnioskodawcą rozbioru był król pruski Fryderyk II Wielki, który dążył do połączenia Księstwa Brandenburskiego z Prusami Książęcymi, rozdzielonymi polskim Pomorzem Przy czym bezpośrednim, wygodnym, uzasadnieniem dokonania rozbioru stał się zamach i porwanie 3 listopada 1771 r. króla Stanisława Augusta Poniatowskiego przez spiskowców, związanych z konfederatami barskimi. Podpisanie traktatów, dotyczących pierwszego rozbioru Rzeczypospolitej nastąpiło w Petersburgu 5 sierpnia 1772 r. Zaś w dniu 30 września 1773 r. zatwierdził je Sejm Rozbiorowy, zwołany w Warszawie przez zaborców (przy proteście trzech posłów, w tym Tadeusza Rejtana).

Austria otrzymała całą południową Polskę po Zbrucz ze Lwowem, ale bez Krakowa (83 tys. km²). Przy czym już w 1770 r. Austria samorzutnie przejęła Spisz i powiaty nowotarski, nowosądecki i czorsztyński Prusy anektowały Warmię i Prus Królewskie (Pomorze Gdańskie), lecz bez Gdańska i Torunia (36 tys. km²). W ten sposób król Prus Fryderyk II Wielki zrealizował swe wieloletnie marzenia o państwie na jednolitym obszarze od Niemna do Łaby. Rosja zagarnęła Inflanty Polskie oraz wschodnie, peryferyjne krańce Rzeczypospolitej za Dnieprem i Dźwiną (92 tys. km²), utrzymując poza tym swój protektorat nad resztą okrojonego kraju. Polska z ogólnego obszaru 13300 mil kwadratowych straciła 3360 mil i 4,5 miliona ludności.

II rozbiór Polski Drugi z trzech rozbiorów Polski, jakie miały miejsce pod koniec XVIII w. Wykorzystując kapitulację Stanisława Augusta Poniatowskiego wobec Rosji, i przejęcia rządów w kraju przez targowiczan – 25 października 1792 król Prus Fryderyk Wilhelm II zażądał wcielenia Wielkopolski do Królestwa Prus. Miała być ona ekwiwalentem za niepowodzenia armii pruskich w wojnie przeciwko rewolucyjnej Francji, prowadzonej w koalicji absolutystycznych monarchii europejskich. Żądanie to warunkował groźbą wycofania się Prus z koalicji antyfrancuskiej, ale wnet przekształciło się ono w propozycję II rozbioru części ziem Rzeczypospolitej pomiędzy Rosję i Prusy. 23 stycznia 1793 doszło do podpisania traktatu podziałowego między Katarzyną Wielką a Fryderykiem Wilhelmem II, po podpisaniu którego wojska pruskie weszły do Wielkopolski, a rosyjskie do wschodniej Polski.

Polska po II rozbiorze

III rozbiór Polski Ostatni z trzech rozbiorów Polski, jakie miały miejsce pod koniec XVIII w. Niecały rok po upadku insurekcji kościuszkowskiej, 24 października 1795 monarchowie Rosji, Prus i Austrii uzgodnili wzajemnie traktat, zgodnie z którym przeprowadzili ostatni, pełny, III rozbiór Rzeczypospolitej. Trzeci rozbiór był rezultatem m.in. kryzysu wewnętrznego i ekspansywnych działań mocarstw ościennych, bezpośrednio jednak wynikiem nieudanego powstania kościuszkowskiego i przegranej wojny Polski z Rosją i Prusami.

Straty terytorialne Następstwa Rosji przypadły wszystkie ziemie na wschód od Niemna i Bugu (120 tys. km²). Na zabranych terenach utworzono gubernie: wołyńską ze stolicą w Izasławiu, grodzieńską, mińską oraz litewską z siedzibą w Wilnie. Rosjanie mieszkańców na obszarze 129 tys. km². Następstwa Król Stanisław August Poniatowski opuścił Warszawę i w asyście dragonów rosyjskich udał się do Grodna, pod opiekę i nadzór namiestnika rosyjskiego, po czym abdykował 25 listopada na rzecz Rosji. To stało się powodem, iż Rosja de facto stała się depozytariuszką korony polskiej, i bez jej zgody Napoleon nie chciał i nie mógł przywrócić poźniej Królestwa Polskiego. (Uczynił to dopiero powołując w 1812 Konfederację Generalną Królestwa Polskiego i wypowiadając wojnę Rosji). Stanisław August Poniatowski zmarł w Petersburgu 12 lutego 1798

W latach 1807-1815 i w pierwszych latach po kongresie wiedeńskim łudzono się jeszcze nadzieją uzyskania częściowej chociaż autonomii, ale w 1815 r. ostatecznie ustaliły się granice zaborów (z korektą w 1833) – aż do jesieni 1918. Podział Księstwa Warszawskiego dokonany podczas obrad wiedeńskich nazywany bywa błędnie IV rozbiorem Polski (czasem nazwę tę stosuje się jednak również wobec paktu Ribbentrop-Mołotow).

Po utracie niepodległości państwowej, znaczna część Polaków, zwłaszcza wojskowych, wyemigrowała z kraju, głównie do Saksonii, Włoch i Francji. Wielu z nich związało swe losy z gen. Napoleonem I Bonaparte. Z jego przyzwolenia utworzone zostały w Lombardii w styczniu 1797 dwa Legiony Polskie pod dowództwem generałów Henryka Dąbrowskiego i Karola Kniaziewicza, przy czym w ich skład weszli głównie polscy jeńcy z armii austriackiej. Już w maju 1797 legiony polskie wzięły udział w walkach przeciwko wojskom austriackim o Rzym. Zaś w lipcu jeden z jej twórców, Józef Wybicki, skomponował pieśń "Mazurek Dąbrowskiego", która stała się później polskim hymnem państwowym

Ziemie Polski po rozbiorach

Traktaty polsko-austriackie dotyczące I rozbioru zawarte dnia 18 IX 1773 r. i 16 III 1775 r.

Traktat rozbiorowy podpisany dnia 25 IX 1793 r.

Traktat rozbiorowy podpisany dnia 25 IX 1793 r. -

Autorzy: Aleksandra Stańczak Justyna Ujazda Klasa III LO b Zespół Szkół im. Stanisława Staszica w Gąbinie