W trosce o godność starości

Zróżnicowane oblicza starości

„Trzeci wiek” emerytura jako okres rozwoju własnych możliwości i ambicji potrzeba aktywności pozostawanie w stosunkowo dobrym zdrowiu

„Czwarty wiek” pogarszający się stan zdrowia ograniczenie aktywności zagrożenie samotnością i osamotnieniem utrata samodzielności i niezależności

„Trzeci Wiek” - zadania aktywizacja ludzi starszych przeciwdziałanie wykluczeniu walka z dyskryminacją stwarzanie warunków dla wszechstronnego rozwoju integracja międzypokoleniowa zaplanowanie własnej emerytury/ przygotowanie do późnej starości

„czwarty wiek” - zadania zapewnienie optymalnej opieki bezpieczeństwo sprawny system ochrony zdrowia sprawny system pomocy społecznej godność

Wspomaganie starości - priorytety Niezależność Uczestnictwo Samorealizacja Opieka Bezpieczeństwo Godność

„Rozmyślać o starości znaczy skupić uwagę na człowieku, który od poczęcia aż do śmierci jest darem Boga, Jego obrazem i podobieństwem; znaczy też zabiegać o to, aby każda chwila życia ludzkiej egzystencji przeżyta została w pełni i z godnością”. Jan Paweł II

Godność osobowa właściwość przysługująca każdemu człowiekowi, wynikająca z racji bycia osobą. absolutna, wspólna wszystkim ludziom, przyrodzona. człowiek jako osoba zachowuje godność pomimo ograniczeń biologicznych organizmu pojawiających się wraz z wiekiem czy wynikających z niepełnosprawności, czy też ograniczeń społecznych wynikających z niskiego statusu w społeczeństwie.

Godność osobista godność własna, poczucie własnej godności jest indywidualną właściwością jednostki, zależną od właściwości jej przynależnych. może być ograniczana zarówno przez czynniki wewnętrzne, jak i zewnętrzne w zakres godności osobistej wchodzi godność rozpatrywana w aspekcie moralności, tożsamości i zasług.

Godność jako moralna postawa zależy od myśli i czynów jednostki osoba godna respektuje normy moralne Godność posiada ten, kto broni uznawanych przez siebie wartości, w poczuciu własnej wartości i w oczekiwaniu na szacunek ze strony innych.

Godność tożsamości godność związana z tożsamością i integralnością jednostki jako istoty ludzkiej Jest to godność jaką jednostka przypisuje sama sobie, jako integralnej, niezależnej osobie, posiadającej doświadczenie przeszłości, wizję przyszłości i określone relacje z innymi ludźmi.

Godność jako zasługa zależy od statusu społecznego jednostki i zajmowanej przez nią pozycji posiada godność osoba, która zajmuje wysoką pozycję w społeczeństwie, piastuje urząd, dający jej określone prawa (godność formalna) lub może wykazać się osiągnięciami cenionymi społecznie – artystycznymi, naukowymi (godność nieformalna).

Naruszanie godności ludzi starych lekceważenie ludzi starych, ignorowanie ich, okazywanie im obojętności, ośmieszanie, używanie pozbawionego szacunku języka, mówienie o osobie w obecności innych, tak jakby jej nie było,  

Naruszanie godności ludzi starych  okłamywanie i oszukiwanie, brak poszanowania dla śmierci, okazywanie braku szacunku w zachowaniu, przejawianie agresywności werbalnej i fizycznej, traktowanie ludzi przedmiotowo, wprowadzanie zmian w otoczeniu osób bez ich zgody,

Naruszanie godności ludzi starych nieinformowanie ludzi o tym, co się dzieje, niepozwalanie na wyrażanie własnego zdania, niekonsekwentne wypełnianie obowiązków opieki, koncentracja na materialnej stronie opieki, interesowność, brak poszanowania prywatności podczas indywidualnej opieki,

Profesjonalna opieka wspierająca godność ludzi starych dostarczanie indywidualnej opieki i wsparcia, szanowanie indywidualnych wartości i przyzwyczajeń, dostosowywanie opieki do potrzeb i rytmu jednostki, szanowanie granic indywidualnych ograniczeń, wspieranie osób starszych w utrzymywaniu higieny i wyglądu, zapewnienie komfortu i uwagi, dostarczanie wszystkich niezbędnych usług, przewidywanie indywidualnych potrzeb, poznanie osoby przed podjęciem opieki;

Profesjonalna opieka wspierająca godność ludzi starych chronienie społecznej pozycji ludzi starych; potwierdzanie znaczenia pełnionych przez nich ról społecznych, nawet kiedy pogorszeniu ulega sprawność umysłowa czy fizyczna; utwierdzanie w poczuciu własnej wartości, wspieranie i podtrzymywanie niezależności, niestawianie ludzi starych w sytuacjach, które mogą doprowadzić do ich porażki w grupie, niepodkreślanie niedoskonałości ludzi starych w obecności innych;

Profesjonalna opieka wspierająca godność ludzi starych promowanie uczestnictwa w życiu społecznym, niepozwalanie na izolację, dodawanie odwagi do uczestnictwa w codziennym życiu, popieranie indywidualnych wyborów i podejmowanych decyzji, pozwalanie na podejmowanie decyzji

Zadania profesjonalnej opieki w zakresie zachowania godności promowanie osobistego wyglądu i autoprezentacji ludzi starych odpowiednio do ich potrzeb i poczucia własnej wartości. promowanie prywatności i osobistej przestrzeni; dostrzeżenie osobistej przestrzeni ludzi starych oraz jej akceptacja przez opiekunów, zarówno w obszarze opieki zdrowotnej jak i opieki społecznej. zachęcanie i umożliwianie ludziom starym sprawowania kontroli nad własnym życiem. podwyższanie zdolności ludzi starych do przeciwstawiania się środowiskowym i organizacyjnym czynnikom, które naruszają ich godność.

W zakres edukacji promującej godność człowieka starego wchodzi: przekazywanie wiedzy o starzeniu się i starości człowieka; wskazywanie możliwości osób starych sposobów ich uaktywniania; kształtowanie postaw, które przyczyniają się do respektowania godności osoby starej; kształtowanie umiejętności, które przyczynią się do wzrostu godności człowieka starego.

Bariery okazywania godności osobom starym przez profesjonalnych opiekunów nieodpowiednie przygotowanie praktyczne; rozbieżność pomiędzy teorią i praktyką. ograniczona możliwość uczenia się okazywania godności; niska pozycja ludzi starych w społeczeństwie, prowadząca do pomniejszania wartości pracy z ludźmi starymi; stosowanie medycznego modelu starzenia się i opieki nad człowiekiem starym w stosunku do wszystkich ludzi w okresie starości.

„Nasza cywilizacja musi zapewnić ludziom starszym opiekę nacechowaną głębokim człowieczeństwem i przenikniętą prawdziwymi wartościami. Do realizacji tego celu w istotny sposób może się przyczynić rozwój medycyny paliatywnej, współpraca wolontariuszy, zaangażowanie rodzin – którym należy pomagać w wypełnianiu ich powinności – oraz humanizacja instytucji opieki socjalnej i ochrony zdrowia, które zajmują się ludźmi starszymi”. Jan Paweł II