Jadwiga Dudzińska Głaz Mała księgowość Jadwiga Dudzińska Głaz

Zagadnienia Spółdzielnia socjalna jako przedsiębiorca, pracodawca i podatnik; Podstawowe zagadnienia związane z prowadzeniem ewidencji działalności spółdzielni (zasady, dowody księgowe, sposoby ewidencji); Polityka rachunkowości w spółdzielni socjalnej z omówieniem zasad tworzenia Zakładowego Planu Kont (w tym omówienie roli kont zespołu: 2,4,5,7,8); Praktyczne aspekty prowadzenia ewidencji księgowej: Rozliczanie dotacji; Fundusze spółdzielni (z omówieniem zasad tworzenia ZFŚS i funduszu udziałowego – zasady deklarowania, potrącania, ewidencjonowania); Jak czytać bilans spółdzielni;

Spółdzielnia socjalna Spółdzielnia socjalna nie jest typową spółdzielnią. Ten rodzaj podmiotu został w Polsce wprowadzony Ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 99, poz. 1001), odpowiednio nowelizującą ustawę z 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zmianami). Obecnie podstawa prawną do działalności spółdzielni socjalnych jest obowiązująca od 6 lipca 2009 roku ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 94, poz. 651)

Spółdzielnia socjalna Obecnie spółdzielnie socjalne muszą prowadzić księgi rachunkowe na zasadach pełnej księgowości. Sejm wraz z senackimi poprawkami przyjął ustawę, pozwalającą na prowadzenie przez spółdzielnie rachunkowości na uproszczonych zasadach

Spółdzielnia socjalna Nowelizacja ustawy o spółdzielniach socjalnych oraz niektórych innych ustaw wprowadza zmianę w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r., nr 76, poz. 694 z późn. zm.). Rozszerza ona na spółdzielnie socjalne katalog podmiotów, które muszą wprowadzić księgi rachunkowe dopiero po przekroczeniu określonego limitu.

Spółdzielnia socjalna Oznacza to, że spółdzielnie socjalne będą musiały stosować ustawę o rachunkowości dopiero po przekroczeniu ustawowego limitu, na takich samych zasadach jak osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie. Nowelizacja nie precyzuje jednak, jakie ewidencje miałyby prowadzić spółdzielnie socjalne nieprzekraczające limitu

Spółdzielnia socjalna Spółdzielnie socjalne nieprzekraczające 1,2 mln euro przychodu nie będą musiały prowadzić pełnej ksiegowości

Spółdzielnia socjalna Spółdzielnie socjalne mogą do końca roku, w którym limit przychodów został przekroczony, prowadzić inną ewidencję księgową niż księgi rachunkowe. Jaka będzie forma tej ewidencji - spółdzielnia musi ustalić we własnym zakresie. Prowadzenie przez te spółdzielnie statutowej działalności odpłatnej wymaga rachunkowego wyodrębnienia tych działalności w stopniu umożliwiającym określenie przychodów, kosztów i wyników. Wynika to z art. 9 ustawy o spółdzielniach socjalnych. Nadmieńmy w tym miejscu, że ewidencja ta nie może przybrać postaci księgi podatkowej. Przepisy ustawy o pdof nie mają zastosowania do spółdzielni socjalnych.

Spółdzielnia socjalna Ustalając obowiązek zaprowadzenia ksiąg rachunkowych w 2010 r., kwotę 1.200.000 euro przeliczyć należy według średniego kursu NBP obowiązującego w dniu 30 września 2009 r.

Spółdzielnia socjalna Kurs ten wyniósł 4,2226 zł/euro - według tabeli kursów NBP nr 191/A/NBP/2009 Stąd limit przychodów wynosi: 1.200.000 euro × 4,2226 zł/euro = 5.067.120 zł

Polityka rachunkowości Politykę rachunkowości muszą posiadać jednostki, które zgodnie z ustawą mają obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych. Stworzenie polityki rachunkowości w jednostce jest obowiązkiem i wynika wprost z przepisów. Za jej brak odpowiada kierownik jednostki. W polityce rachunkowości zawarte są informacje dotyczące: określenia roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych, metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego, sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz systemu służącego ochronie danych i ich zbiorów, w tym dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych i innych dokumentów stanowiących podstawę dokonanych w nich zapisów.

Polityka rachunkowości W sposobie prowadzenia ksiąg rachunkowych powinien się znaleźć co najmniej wykaz ksiąg rachunkowych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera - wykaz zbiorów danych tworzących księgi rachunkowe na komputerowych nośnikach danych z określeniem ich struktury, wzajemnych powiązań oraz ich funkcji w organizacji całości ksiąg rachunkowych i w procesach przetwarzania danych.

Polityka rachunkowości Dodatkowo, przy zakładowym planie kont powinien się znaleźć wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej. Sposób prowadzenia ksiąg musi też zawierać opis systemu przetwarzania danych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera - opisu systemu informatycznego, zawierającego wykaz programów, procedur lub funkcji.

Polityka rachunkowości AKTYWA TRWAŁE Do aktywów trwałych zalicza się te aktywa jednostki, które nie mają charakteru aktywów obrotowych, co oznacza, że są wykorzystywane w działalności przez okres dłuższy niż 12 miesięcy od dnia bilansowego. Do aktywów trwałych zaliczamy: środki trwałe, wartości niematerialne i prawne, długoterminowe aktywa finansowe, środki trwałe w budowie. Zadaniem kont zespołu „0” jest odzwierciedlenie wartości początkowej i korygujących ją odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych oraz odpisów aktualizujących wartości poszczególnych grup składników aktywów trwałych, ich stanów, przychodów i rozchodów.

Konta zespołu „0” przeznaczone są do ewidencji: środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, długoterminowych aktywów finansowych, środków trwałych w budowie, umorzenia środków trwałych, umorzenia wartości niematerialnych i prawnych, odpisów aktualizujących wartość środków trwałych, odpisów aktualizujących wartość wartości niematerialnych i prawnych, odpisów aktualizujących wartość długoterminowych aktywów finansowych, pozabilansowych składników majątku trwałego.

Środki trwałe dzielą się na 10 grup: 0) grunty, w tym prawo wieczystego użytkowania gruntów, 1) budynki i lokale, w tym spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub użytkowego, 2) obiekty inżynierii lądowej i wodnej, 3) kotły i maszyny energetyczne, 4) maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania, 5) specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty, 6) urządzenia techniczne, 7) środki transportu, 8) narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, 9) inwentarz żywy.

Wartości niematerialne i prawne 1 – inne prawa majątkowe, 2 – wartość firmy, 3 – koszty prac rozwojowych, 4 – oprogramowanie komputerowe, 5 – licencje.

Zespół „1” Konta zespołu „1” Środki pieniężne, rachunki bankowe oraz inne krótkoterminowe aktywa finansowe służą do ewidencji: aktywów pieniężnych w formie krajowych i zagranicznych środków płatniczych przechowywanych w kasie jednostki, aktywów pieniężnych w formie krajowych i zagranicznych środków pieniężnych lokowanych na rachunkach bankowych, kredytów udzielonych przez banki w krajowych i zagranicznych środkach płatniczych, środków pieniężnych w drodze, aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu, w tym aktywów pieniężnych mających postać weksli obcych, czeków i innych aktywów finansowych, instrumentów kapitałowych, a w szczególności udziałów i akcji, udziałów i akcji własnych przeznaczonych do zbycia lub umorzenia.

Konta zespołu „2” Rozrachunki i roszczenia służą: do ewidencji wszelkich krajowych i zagranicznych rozrachunków i roszczeń, do ewidencji rozliczeń wynagrodzeń, do rozliczeń niedoborów, szkód i nadwyżek do rozliczeń związanych z rozrachunkami i roszczeniami spornymi, do rozliczeń rozrachunków z urzędem skarbowym z tytułu podatków oraz ZUS.

Zespół „3” MATERIAŁY I TOWARY Konta zespołu „3” przeznaczone są do ewidencji materiałów nabytych w celu zużycia na własne potrzeby oraz towarów nabytych w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym.

Zespół „4” Konta zespołu „4” służą do ewidencji kosztów prostych z podziałem według ich rodzajów. Za koszty proste uważa się ogół poniesionych w danym okresie sprawozdawczym kosztów materialnych i niematerialnych nie dających się rozłożyć na elementy składowe z punktu widzenia jednostki, bez względu na to, jakiego okresu dotyczą.

Konta zespołu 5 służą do ewidencji kosztów wg miejsc ich powstania

Zespół „6” Konta zespołu „6” przeznaczone są do ewidencji rozliczeń międzyokresowych kosztów, a także aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego.

PRZYCHODY I KOSZTY ZWIĄZANE Z ICH OSIĄGNIĘCIEM Zespół „7” PRZYCHODY I KOSZTY ZWIĄZANE Z ICH OSIĄGNIĘCIEM Konta zespołu „7” służą do ewidencji: przychodów i kosztów ich osiągnięcia z tytułu sprzedaży: wyrobów gotowych, usług, towarów, materiałów, składników majątkowych, kosztów i przychodów z operacji finansowych, pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych, strat i zysków nadzwyczajnych, kosztów wytworzenia świadczeń na własne potrzeby.

KAPITAŁY (FUNDUSZE), FUNDUSZE SPECJALNE, REZERWY I WYNIK FINANSOWY Konta zespołu „8” przeznaczone są do ewidencji: kapitałów (funduszy) zasadniczych, kapitałów (funduszy) specjalnych, ustalania wyniku finansowego, rozliczenia wyniku finansowego, rezerw, przychodów przyszłych okresów, ewidencji zysków i strat nadzwyczajnych.

Zakładowy Plan Kont dla spółdzielni socjalnych Wybrane konta zespołu „2” Wybrane konta zespołu „4” Wybrane konta zespołu „5” Wybrane konta zespołu „7” Wybrane konta zespołu „8”

Konta analityczne Konta analityczne są uszczegółowieniem kont syntetycznych. Wykorzystuje się je, aby rozdzielić zapisy na koncie syntetycznym na mniejsze grupy, dzięki którym można łatwiej zarządzać zasobami, oraz by wprowadzać dodatkowe informacje dotyczące poszczególnych transakcji.

Zasady księgowania na kontach analitycznych Księgowanie na kontach analitycznych podlega pewnym zasadom, zapewniającym ich spójność z kontami syntetycznymi oraz spójność całego systemu księgowego: Zapis powtarzalny Kompletność kont analitycznych Zapis jednostronny

Księgowanie (Wyciąg Bankowy) Wniesienie wkładów pieniężnych 20.000 zł Wn "Rachunek bieżący" Ma "Pozostałe rozrachunki" - "Rozrachunki ze wspólnikami z tytułu wkładów"

Przykładowe księgowanie

Księgowanie - rozrachunki

Analityczny rachunek zysków i strat – wariant porównawczy Lp. Wyszczególnienie Numer wiersza Okres prognozowany 30-06-2011 30-06-2012 1 2 3 5 6 A. PRZYCHODY NETTO ZE SPRZEDAŻY I ZRÓWNANE Z NIMI 2 698 500,00 2 885 000,00 (w 02+03+04+05)   1. Przychody netto ze sprzedaży produktów 2 650 000,00 2 850 000,00 2. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów 48 500,00 35 000,00 B. KOSZTY DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ (w 07 do 14) 2 592 000,00 2 772 000,00 1. Amortyzacja 7 2. Zużycie materiałów i energii 8 170 000,00 180 000,00 3. Usługi obce 9 220 000,00 230 000,00 4. Podatki i opłaty 10 3 500,00 5. Wynagrodzenie 11 1 750 000,00 1 850 000,00 6. Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia 12 250 000,00 280 000,00 7. Pozostałe koszty rodzajowe 13 150 000,00 8. Wartość sprzedanych towarów i materiałów 14 C. ZYSK (STRATA) ZE SPRZEDAŻY (w 01-06) 15 106 500,00 113 000,00

Analityczny rachunek zysków i strat – wariant porównawczy c.d.   1. Pozostałe przychody operacyjne 16 180 000,00 200 000,00 2. Pozostałe koszty operacyjne 17 40 000,00 45 000,00 D. ZYSK (STRATA) Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ (w 15+16-17) 18 246 500,00 268 000,00 E. Przychody finansowe (w 20+21) 19 100,00 200,00 1. Odsetki 20 2. Pozostałe 21 Koszty finansowe (w 23+24) 22 65 000,00 70 000,00 23 24 G. ZYSK (STRATA) Z DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ (w 18+19-22) 25 181 600,00 198 200,00 Wynik zdarzeń nadzwyczajnych 26 H. ZYSK (STRATA) BRUTTO (w 25+26) 27 Podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia 28 I. ZYSK (STRATA) NETTO (w 27-28) 29

Bilans analityczny – wariant porównawczy AKTYWA Lp. Wyszczególnienie Numer wiersza Okres prognozowany 30-06-2011 30-06-2012   A. AKTYWA TRWAŁE (w 02+03+04+05+10) 1 4 772 000,00 4 694 000,00 I. Wartości niematerialne i prawne 2 112 000,00 88 000,00 II. Rzeczowe aktywa trwałe 3 510 000,00 496 000,00 III. Należności długoterminowe 4 340 000,00 300 000,00 IV. Inwestycje długoterminowe (w 06+07+08+09) 5 3 810 000,00 1. Nieruchomości 6 2. Wartości niematerialne i prawne 7 3. Długoterminowe aktywa finansowe 8 4. Inne inwestycje długoterminowe 9 V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe (w 11+12) 10 0,00 1. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 11 2. Inne rozliczenia międzyokresowe 12

Bilans analityczny – wariant porównawczy AKTYWA c.d. AKTYWA OBROTOWE (w 14+15+21+22) 13 377 600,00 412 000,00 I. Zapasy 14 198 000,00 185 000,00 II. Należności krótkoterminowe (w 16+19+20) 15 39 600,00 35 000,00   1. Z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty (w 17+18): 16 25 600,00 23 000,00 a) do 12 miesięcy 17 b) powyżej 12 miesięcy 18 2. Z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubez. społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń 19 14 000,00 12 000,00 3. Pozostałe 20 III. Inwestycje krótkoterminowe 21 140 000,00 192 000,00 IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe 22 RAZEM AKTYWA (w 01+13) 23 5 149 600,00 5 106 000,00

Bilans analityczny – wariant porównawczy PASYWA Lp. Wyszczególnienie Numer wiersza   30-06-2011 30-06-2012 A. KAPITAŁ (FUNDUSZ) WŁASNY (w 02 do 10) 1 4 447 508,97 4 716 824,65 I. Kapitał (fundusz) podstawowy 2 100 000,00 II. Należne wpłaty na poczet kapitału podstawowego (wielkość ujemna) 3 III. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna) 4 IV. Kapitał (fundusz) zapasowy 5 V. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny 6 VI. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe 7 4 055 424,65 4 237 024,65 VII. Zysk (strata) z lat ubiegłych 8 110 484,32 181 600,00 VIII. Zysk (strata) netto 9 198 200,00 IX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna) 10

Bilans analityczny – wariant porównawczy PASYWA c.d. ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA (w 12+13+14+23) 11 702 091,03 389 175,35 I. Rezerwy na zobowiązania 12   II. Zobowiązania długoterminowe** 13 III. Zobowiązania krótkoterminowe (w 15+16+17+18+21+22) 14 702 050,00 1. Kredyty i pożyczki 15 516 100,00 300 000,00 2. Z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych 16 3. Inne zobowiązania finansowe 17 4. Z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności (w 19+20): 18 23 452,00 5 395,35 a) do 12 miesięcy 19 b) powyżej 12 miesięcy 20 5. Pozostałe 21 162 498,00 83 780,00 6. Fundusze specjalne 22 IV. Rozliczenia międzyokresowe 23 41,03 RAZEM PASYWA (w 01+11) 24 5 149 600,00 5 106 000,00

Podatki Podatek dochodowy CIT Podatek od towarów i usług VAT

Dziękuję za uwagę