Ochrona własności intelektualnej Wykład 1

Pojęcie własności intelektualnej Pojęcie to nie jest zdefiniowane normatywnie Obejmuje własność przemysłową oraz własność literacką i artystyczną Używane jest w stosunku do praw podmiotowych dotyczących niematerialnych przedmiotów stosunków prawnych

Prawo własności intelektualnej Odnosi się do całego zespołu przepisów prawnych dotyczących stosunków prawnych związanych z tworzeniem i wykorzystywaniem dóbr niematerialnych Prawa własności intelektualnej rozumiane są jako przysługujące uprawnionemu prawa podmiotowe do dóbr intelektualnych Porównywane jest często z terminem praw na dobrach niematerialnych

Katalog praw własności intelektualnej Do praw własności intelektualnej w prawie polskim należy zaliczyć: Prawa autorskie i prawa pokrewne Prawa z patentu Prawa ze wzoru użytkowego Prawa ze wzoru przemysłowego Prawa do znaku towarowego

Katalog praw własności intelektualnej Oznaczenia geograficzne Prawa twórcy topografii produktów półprzewodnikowych ( układów scalonych) Prawo sui generis twórców baz danych Prawa wynikające z systemu ochrony odmian roślin

Źródła prawa polskiego Ustawa z 30.06.2003 r. Prawo własności przemysłowej Ustawa z 4.02.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych Ustawa z 26.06.2003 r. o ochronie baz danych Ustawa z 18.07.2002 r. o ochronie prawnej odmian roślin

Dyrektywa UE 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 29.04.2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej Ma zastosowanie do jakiegokolwiek rodzaju naruszenia praw własności intelektualnej przewidzianego w prawie wspólnotowym i/lub prawie krajowym właściwego Państwa Członkowskiego

Następujące prawa własności intelektualnej są objęte zakresem przedmiotowym Dyrektywy: Prawo autorskie i pokrewne Prawo sui generis do baz danych Prawa twórców produktów półprzewodnikowych Prawa do znaków towarowych Prawa do wzorów przemysłowych Prawa do oznaczeń geograficznych

Następujące prawa własności intelektualnej są objęte zakresem przedmiotowym Dyrektywy: Prawa z patentu, włącznie z prawami wynikającymi z dodatkowych świadectw ochronnych Prawa ze wzoru użytkowego Prawa wynikające z systemu ochrony odmian roślin Prawa do nazw handlowych, jeżeli są chronione jako prawa wyłączne w danym prawie krajowym

Prawa autorskie i prawa pokrewne

Źródła prawa UE Dyrektywa Rady nr 93/83/EWG z dnia 27 września 1993 r. w sprawie koordynacji niektórych zasad dotyczących prawa autorskiego oraz praw pokrewnych stosowanych w odniesieniu do przekazu satelitarnego oraz retransmisji drogą kablową

Źródła prawa UE Dyrektywa 2006/116/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie czasu ochrony prawa autorskiego i niektórych praw pokrewnych Dyrektywa 2006/115/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie prawa najmu i użyczenia oraz niektórych praw pokrewnych prawu autorskiemu w zakresie własności intelektualnej

Źródła prawa UE Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/24/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 96/9/WE z dnia 11marca 1996 r. w sprawie ochrony prawnej baz danych

Pojęcie prawa autorskiego w znaczeniu przedmiotowym zespół przepisów regulujących stosunki prawne związane z powstaniem, korzystaniem i ochroną utworów (stanowiących „własność” artystyczną, literacką i naukową). Prawo autorskie stanowi, obok prawa własności przemysłowej podstawowy element działu prawa cywilnego określanego jako prawo własności intelektualnej. Podstawą wyodrębnienia tego działu jest specyficzny przedmiot tej regulacji – dobro niematerialne, które nadaje się do alienacji ze świadomości człowieka i odtworzenia w świadomości innych ludzi.

Różne utrwalenia twórczości stanowią ważne w kategoriach kulturowych i ekonomicznych dobro prawne (np. programy komputerowe, wydawnictwa książkowe, filmy itp.) stanowiące przedmiot obrotu cywilnoprawnego. Ponadto przedmiotem regulacji prawa autorskiego od wejścia w życie PrAut są prawa pokrewne (dawniej określane także jako „prawa sąsiednie”), tj.: prawa do artystycznych wykonań, prawa do fonogramów i wideogramów i prawa do nadań do pierwszych wydań oraz wydań naukowych i krytycznych), a także niektóre dobra osobiste (wizerunek, osobiste interesy adresata korespondencji oraz tajemnica źródła informacji wykorzystanej w utworze).

Pojęcie prawa autorskiego w znaczeniu przedmiotowym Prawo autorskie stanowi tzw. „kompleksowy” dział prawa, zawierający regulację pochodzącą z różnych jego gałęzi, przy czym dominuje regulacja prawa cywilnego; podstawowym aktem prawnym, jest PrAut. Natomiast w stosunkach z udziałem podmiotów zagranicznych podstawowe znaczenie ma regulacja wielostronnych porozumień międzynarodowych, które obecnie obejmują nieomal wszystkie kraje świata – dotyczy to zwłaszcza: konwencji berneńskiej z 1886 r., konwencji powszechnej z 1952 r.,

konwencji rzymskiej z 1961 r konwencji rzymskiej z 1961 r. (o ochronie wykonawców, producentów fonogramów i organizacji nadawczych; weszła w życie w stosunku do Polski 13.6.1997 r.), porozumieniu w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (tzw. „TRIPS”) – jest to Załącznik 1C do Porozumienia Ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO), traktatów Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) z 1996 r. – o prawie autorskim (WCT) oraz o artystycznych wykonaniach i fonogramach (WPPT).

Pojęcie prawa autorskiego w znaczeniu przedmiotowym Polskie prawo autorskie przewiduje prymat postanowień umów międzynarodowych, których stroną jest Polska, nad PrAut na wypadek, gdyby przewidywały one dalej idącą ochronę niż regulacja wewnętrzna, także w stosunku do polskich utworów objętych ochroną PrAut (art. 7); rozwiązanie to ma na celu wyłączenie sytuacji, w której utwory obce chronione byłyby szerzej niż utwory rodzime;

Pojęcie prawa autorskiego w znaczeniu podmiotowym podmiotowe prawa o charakterze bezwzględnym, które chronią majątkowe i osobiste interesy uprawnionych do utworów Zespół osobistych i majątkowych uprawnień związanych z utworem

W znaczeniu przedmiotowym Prawo autorskie W znaczeniu przedmiotowym To zespół norm prawnych regulujących stosunki związane z Dokonywaniem, eksploatacją i ochroną utworów Prawami pokrewnymi W znaczeniu podmiotowym To zespół uprawnień związanych z utworem o charakterze Osobistym majątkowycm

Uzasadnienie ustanowienia praw autorskich Przyznanie twórcy praw do stworzonego utworu Wyłączenie określonego dobra z powszechnej dostępności, o ile nie narusza to interesu powszechnego Podkreślenie, że dzieło jest uzewnętrznieniem indywidualnej osobowości twórcy

Modele prawa autorskiego monistyczny Jednoczy w sobie uprawnienia o charakterze osobistym i majątkowym, niemające cech samodzielnych praw dualistyczny Autorskie prawa osobiste Autorskie prawa majątkowe Koncepcja mieszana Uprawnienia osobiste Uprawnienia majątkowe Uprawnienia majatkowo-osobiste

Obecnie obowiązująca ustawa przyjęła dualistyczną koncepcję prawa autorskiego, wyraźnie wprowadzając w art. 16 i 17 dwie grupy praw autorskich: autorskie prawa osobiste i majątkowe, poddając je osobnym reżimom w obrocie autorskim.

Autorskie prawa osobiste (art. 16 PrAut) Prawo do autorstwa utworu Prawa autorskie Autorskie prawa osobiste (art. 16 PrAut) Prawo do autorstwa utworu Prawo do oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo Prawo do nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykonania Prawo do decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności Prawo do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu Autorskie prawa majątkowe (art. 17 PrAut) Prawo do korzystania z utworu Prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu Prawo do rozporządzania utworem na wszystkich polach eksploatacji