„Jak uchronić dziecko przed uzależnieniami” Warsztaty dla rodziców Opracowały: mgr Bożena Owczarzak - doradca zawodowy mgr Grażyna Barańska - psycholog Zabrze 07.11.2012 1

ROLA WYCHOWANIA W RODZINIE NAJWAŻNIEJSZE, CO MOGĄ PAŃSTWO ZROBIĆ, BY UCHRONIĆ SWOJE DZIECKO PRZED ZGUBNYMI SKUTKAMI SIĘGANIA PO UŻYWKI W TAK MŁODYM WIEKU, TO STWORZYĆ ODPOWIEDNI MODEL WYCHOWANIA W RODZINIE.   W niedawno zrealizowanym w Wielkiej Brytanii badaniu nt. Keralacji między różnymi modelami wychowania w rodzinie, a zagrożeniem młodego i dorosłego człowieka uzależnieniem od alkoholu wyróżniono 4 takie modele: 2

MODEL AUTORYTARNY Tacy rodzice kontrolują i oceniają dzieci według surowych i bezwzględnych standardów czy kryteriów. Na pierwszym miejscu stawiają ciężką pracę i respektowanie swojego autorytetu. Są krytyczni i mają tendencję do wymuszania karnej dyscypliny. Posłuszeństwo jest stawiane ponad poczucie wolności dziecka i jego naturalne dążenie poznawcze. 3

MODEL POZWALAJĄCY To przeciwieństwo rodziców autorytarnych. Są emocjonalnie związani z dziećmi, unikają egzekwowania od nich odpowiedzialności, nie stawiają granic i reguł zachowania. Uważają, że dziecko powinno być wychowywane "beztrosko" i pozwalają mu na zdecydowanie zbyt wiele.   4

MODEL NIEZAANGAŻOWANY Podobnie jak rodzice "przyzwalający" nie ustanawiają reguł postępowania i zachowania dzieci, nie egzekwują odpowiedzialności. W odróżnieniu od "przyzwalających", nie są z dziećmi związani emocjonalnie. W skrajnych przypadkach bywają nieprzewidywalni, brutalni, zaniedbujący i lekceważący swoje dzieci. 5

MODEL WYMAGAJĄCA MIŁOŚĆ Tacy rodzice spodziewaja się, iż dziecko będzie przestrzegać norm i reguł ustanowionych w rodzinie i egzekwują to. Jednak w ustanawianie tych standardów angażują same dzieci na zasadzie negocjacji i poszanowania ich autonomii oraz zdolności do podejmowania decyzji. Są wymagający, ale wspierają dzieci ciepłem i zaangażowaniem. Są asertywni, ale nie agresywni.   6

Najlepiej chroni dziecko przed uzależnieniem model wymagającej miłości Najbardziej niekorzystny jest model niezaangażowany 7

WARTO ZATEM ZADAĆ SOBIE PYTANIE JAKIMI RODZICAMI JESTEŚMY? W KTÓRYM MIEJSCU PONIŻSZEGO DIAGRAMU MOGLIBYŚMY SIĘ UPLASOWAĆ? 8

9

Wpływ środków uzależniających na mózg młodego człowieka Kora mózgowa – odbiera informacje od zmysłów Ośrodkowy układ nerwowy (mózg i rdzeń kręgowy) – wysyła sygnał do danej części ciała, gdy myślimy o czymś, co ma ono zrobić Płaty czołowe – planowanie, formułowanie idei, podejmowanie decyzji, samokontrola Hipokamp – pamięć Móżdżek - koordynacja ruchowa Podwzgóże - porządkuje działanie wielu części organizmu Rdzeń przedłużony - automatyczny pilot, dzięki któremu bije serce, oddychasz, masz właściwą temperaturę ciała

JAK ROZMAWIAĆ Z DZIECKIEM? RODZICE I MODEL WYCHOWANIA W RODZINIE MAJĄ DECYDUJĄCY WPŁYW NA TO, CZY NIELETNI SIĘGAJĄ PO ALKOHOL. NIEZWYKLE WAŻNE JEST ZATEM ZBUDOWANIE BLISKIEJ RELACJI Z DZIECKIEM, OPARTEJ NA ZAUFANIU ORAZ OTWARTEJ DWUKIERUNKOWEJ KOMUNIKACJI. WARTO ROZMAWIAĆ Z DZIECKIEM REGULARNIE O JEGO ZAINTERESOWANIACH, SZKOLE, KOLEGACH, ZBUDOWANA W TEN SPOSÓB BLISKOŚĆ Z PEWNOŚCIĄ UŁATWI ROZMOWY NA POWAŻNIEJSZE TEMATY.   12

KIEDY ROZMAWIAĆ? wybierz niezobowiazujący moment, np podczas oglądania telewizji, w samochodzie, podczas obiadu – unikniesz wtedy niepotrzebnej presji, czy zakłopotania, rozmowa będzie przebiegała naturalnie zainicjuj kilka krótszych rozmów zamiast jednej długiej nie przestawaj rozmawiać po pierwszej próbie, rozwijaj i uszczegółowiaj różne zagadnienie, dostosowując je do wieku dziecka zachęcaj dziecko do zadawania pytań i zwracania się do Ciebie w przypadku wątpliwości

JAK ROZMAWIAĆ? przedstaw najważniejsze fakty na temat skutków picia alkoholu, palenia papierosów, sięgania po narkotyki w młodym wieku mów jasno o swoich obawach, przedstaw swoje stanowisko dotyczące sięgania po alkohol, narkotyki, papierosy przez nieletnich, ale nie używaj argumentów bazujących na strachu i nie dopuść, aby rozmowa przerodziła się w kłótnię prowadząc rozmowę, spróbuj wybadać opinię i nastawienie dziecka na temat spożywania alkoholu, palenia papierosów, sięgania po narkotyki przez osoby nieletnie, zadawaj mu otwarte pytania, unikaj takich, na które dziecko może odpowiedzieć "tak" lub "nie„

cd. JAK ROZMAWIAĆ? naucz dziecko asertywności, powiedz w jaki sposób może odmówić, gdy ktoś proponuje mu coś na co nie ma ochoty określ reguły panujące w Waszym domu i w rodzinie; uzgodnij je również ze swoim partnerem, bądźcie konsekwentni w egzekwowaniu zachowań i wartości, które są ważne dla Waszej rodziny zapewniaj dziecko, że zawsze może na Ciebie liczyć, że ważne jest dla Ciebie jego bezpieczeństwo, że wesprzesz je nawet w najtrudniejszej sytuacji, że może zwrócić się do Ciebie z każdym problemem

CO DODATKOWO MOŻESZ ZROBIĆ? bądź dobrym przykładem dla dziecka – kultura picia alkoholu, przestrzeganie przepisów prawa przez dorosłych członków rodziny mają ogromny wpływ na kształtowanie się zachowań i postaw młodego człowieka okazuj dziecku zainteresowanie, regularnie poświęcaj mu swój czas zwróć uwagę, gdzie trzymasz w domu alkohol, papierosy – powinny znajdować się w dyskretnym miejscu, a ono powinno być świadome, że nie wolno mu po niego sięgać

poznaj jego kolegów – sprawdź z kim przyjaźni się Twoje dziecko i jaki wpływ mają na niego koledzy; jeśli uznasz, że któryś z nich ma na niego zły wpływ, spróbuj mu o tym delikatnie powiedzieć zachęcaj dziecko do zdrowego stylu życia: uprawiania sportu, niepalenia, zdrowego odżywiania zachęcaj dziecko do aktywności poza szkolnych – jeśli odpowiednio zagospodarujesz jego czas wolny, będzie miało mniej pokus aby sięgnąć po "zakazany owoc” kontroluj, gdzie i z kim przebywa Twoje dziecko – jeśli wybiera się do domu kolegi, upewnij się, że będzie tam dorosły opiekun

DEKALOG wymagającej miłości Poświęcaj dziecku czas Rozmawiaj Ustal reguły gry w rodzinie Stanowczo wymagaj ich przestrzegania Bądź zaangażowany Bądź otwarty Sam dawaj dobry przykład Nie atakuj, nie oskarżaj Dbaj o dobry codzienny kontakt Doceniaj starania dziecka w każdej sferze

ROZMAWIAJ ZANIM Sięgnie…

Bożena owczarzak Grażyna barańska DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ Bożena owczarzak Grażyna barańska