Instalacja systemu Linux Łukasz Szulczewski

1. Włóż nagraną płytę do napędu optycznego (CD/DVD). Jeśli obraz systemu został nagrany na płytę nadszedł czas na pierwsze uruchomienie Linuksa niezależnie od tego czy jest to wersja LiveCD czy też instalacyjna. 1. Włóż nagraną płytę do napędu optycznego (CD/DVD). 2. Wyłącz komputer. 3. Następnie włącz go zwracając uwagę na informację o sposobie wejścia do BIOS ukazującą się w lewym dolnym rogu ekranu. W zależności od wersji BIOS może to być klawisz „F2″, „F10″ lub inny (w moim przypadku „F2″) – wciśnij ten klawisz. 4. Następnie klawiszem „->” (prawy kursor) przejdź do sekcji „Boot” – dysk twardy jest ustawiony jako pierwsza opcja startowa, napęd DVD jako druga. 5. Klawiszem „dolny kursor” podświetl swój wpis dotyczący napędu „CD” lub „DVD”. 6. Następnie klawiszem „F6″ przesuń napęd „CD/DVD” na pierwszą pozycję startową (klawisz „F5″ przesunie wpis na dół listy). 7. Aby zmiany zostały wprowadzone, trzeba je zapisać klawiszem „F10″ i potwierdzić klawiszem „Enter” co spowoduje zamknięcie BIOS i uruchomienie komputera z nośnika optycznego. Możesz teraz przetestować i/lub zainstalować wybraną dystrybucję Linuksa na dysku twardym komputera lub pamięci przenośnej (PenDrive) lub po prostu zakończyć testowanie i powrócić do poprzednich ustawień.

Instalacja na przykładzie Fedory 1. Po uruchomieniu Fedory z płyty CD wybierz opcję „Boot” aby uruchomić system Live.

3. Z listy wybierz język „polski”. 2. Z dolnego panelu wybierz opcję „Language-> Other” aby zmienić domyślny język. 3. Z listy wybierz język „polski”. 4. W opcji „Keyboard-> Other” wybierz również „polski”. 5. Po załadowaniu środowiska graficznego wybierz z pulpitu „Instalacja na dysku twardym” co spowoduje uruchomienie się instalatora „Anakonda”. 6. Wybierz układ klawiatury (pierwszym razem wybierałeś/aś dla systemu Live).

8. Zaznacz dysk, na którym zainstalujesz system. 7. Jeśli instalujesz Fedorę na komputerze domowym wybierz pierwszą opcję. 8. Zaznacz dysk, na którym zainstalujesz system. 9. Wpisz nazwę swojego komputera, po której będzie identyfikowany w sieci. 10. Teraz wybierz swoją strefę czasową. 11. Wpisz hasło administratora (root).

12. Teraz musisz zdecydować czy chcesz : - użyć całego dysku usuwając wszystkie partycje i dane - użyć tylko dostępnych partycji linuksowych usuwając wszystkie dane - zmniejszyć partycję, na której masz dane i wolne miejsce - użyć miejsca nieprzydzielonego na żadne partycje tworząc nowe - zmienić układ partycji samodzielnie

13. Utwórz minimum 3-4 partycje wybierając dostępną przestrzeń lub partycję, którą chcesz podzielić klikając na „Utwórz” a następnie wybierając rodzaj partycji.

14. Utwórz partycję „/boot” o rozmiarze nie mniejszym niż 300MB na jądro systemu.

15. Utwórz drugą partycją głównego systemu plików „/” (root) o rozmiarze minimum 5GB.

16. Teraz utwórz partycję wymiany, która powinna mieć rozmiar : - dwukrotnie większy niż pamięć RAM jeśli RAM jest mniejszy niż 1Gb - taki sam lub mniejszy niż RAM jeśli RAM posiada minimum 1GB.

18. Nowy obraz partycji dysku został utworzony, kliknij na „Dalej”. 17. Jeśli posiadasz jeszcze wolną przestrzeń to utwórz partycję „/home” na Twoje pliki. 18. Nowy obraz partycji dysku został utworzony, kliknij na „Dalej”. 19. Kliknij na „Sformatuj” aby nowe partycje zostały przygotowane do instalacji. 20. Potwierdź formatowanie partycji klikając na „Zapisz zmiany na dysku”. 21. Teraz wszystkie nowo utworzone partycje zostaną sformatowane.

22. Potwierdź instalację programu rozruchowego GRUB w głównym rekordzie dysku „/dev/sda”. Możesz również ustalić hasło blokujące dostęp do GRUB.

22a. Jeśli używasz płyty instalacyjnej DVD to masz możliwość wyboru środowiska graficznego oraz zmiany domyślnych pakietów oprogramowania klikając na „Dostosowanie teraz”.

22b. Teraz możesz wybrać środowisko graficzne. 22c. Oraz wykluczyć z instalacji grupę z domyślnym oprogramowaniem.

23. Po kliknięciu „Dalej” poczekaj aż instalator zakończy kopiowanie systemu na dysk, oraz wszystkich zmian systemowych. 24. Instalacja została zakończona pomyślnie, zamknij okno instalatora, wyjmij płytę i uruchom komputer z dysku twardego. 26. Podczas pierwszego uruchomienia musisz dokończyć konfigurację, wpisać nazwę użytkownika i jego hasło, ustawić czas i datę i to wszystko. Fedora została pomyślnie zainstalowana

Instalacja Linuxa na przykładzie Ubuntu 1. Po uruchomieniu Ubuntu z płyty CD system zostanie załadowany. 2. Teraz możesz wybrać czy chcesz wypróbować Ubuntu przed instalacją i skonfigurować połączenie sieci bezprzewodowej Wi-Fi lub przejść bezpośrednio do instalacji.

4. Teraz uruchom instalator i wybierz język polski. 5. Wybierz swoją strefę czasową. 6. Wybierz układ klawiatury.

7. Następnie wybierz partycje na nowy system lub utwórz je jeśli nie są gotowe. Jeśli masz problem przeczytaj rozdział Podział na partycje.

8. Jeśli Ubuntu będzie dzielił dysk z innym systemem operacyjnym to podziel jedną wolną partycję na minimum 3-4 partycje dla Ubuntu wybierając opcję „Ręczne określenie partycji (zaawansowane)” – tutaj: „/dev/sda3″. Zmień rozmiar wybranej partycji na około 100Mb z przeznaczeniem na jądro systemu – katalog „/boot” zsystemem plików w/g uznania.

b. Na dostępnej przestrzeni utwórz partycję o rozmiarze minimum 5Gb z przeznaczeniem na główny katalog root „/” z systemem plików w/g uznania.

c. Kolejną partycją jest „swap” czyli partycja wymiany i powinna mieć rozmiar :    – dwukrotnie większą niż pamięć RAM jeśli RAM jest mniejszy niż 1Gb    – taki sam lub mnieszy niż RAM jeśli RAM posiada minimum 1GB.

d. Jeśli wciąż dysponujesz wolną przestrzenią możesz utworzyć partycję domową „/home” dla Twoich osobistych plików i ustawień. 9. Zapisz nową tablicę partycji klikając na „Dalej”. 10. Następnie podaj nazwę użytkownika jaką będziesz używać oraz dwukrotnie hasło. 11. Jeśli posiadasz inne systemy operacyjne zainstalowane na tym samym dysku to instalator może zaimportować ustawienia osobiste tych systemów

12. Aby rozpocząć instalację kliknij na „Zainstaluj”. 13. Teraz cierpliwie poczekaj aż system Live zostanie skopiowany na dysk. 14. Po zakończeniu instalacji możesz kontynuować sesję Live lub zresetować komputer uruchamiając Ubuntu z dysku.

Wielodostępny system operacyjny Wielodostępność Linux jest systemem wielodostępnym. Oznacza to, że wielu użytkowników może jednocześnie z niego korzystać. Każdy użytkownik ma przydzielone zasoby: • pamięć • czas procesora • miejsce na dysku Do jego zasobów nie ma nikt dostępu chyba, że sam je udostępni. Wyjątkiem jest administrator. Użytkownik jest : niezależny i odizolowany od innych. Aby zalogować się do systemu możemy skorzystać z klawiatury podłączonej do komputera, lub sieci komputerowej. Po zalogowaniu się uzyskujemy dostęp do konsoli. W linuxie zdefiniowanych jest wiele konsoli tekstowych, na których mogą logować się różni użytkownicy.

tworzenie i usuwanie procesów, wstrzymywanie i wznawianie procesów, W wielozadaniowym systemie operacyjnym może działać jednocześnie wiele procesów. Podstawowe zadania związane z zarządzaniem tymi procesami obejmują: tworzenie i usuwanie procesów, wstrzymywanie i wznawianie procesów, planowanie kolejności wykonania procesów, dostarczanie mechanizmów synchronizacji i komunikacji procesów. System Linux oferuje szereg narzędzie do monitorowania procesów i wszystkiego co z tym związane. Poleceniem służącym do monitorowania systemu jest uptime . Komenda ta pokazuje aktualny czas, czas pracy systemu, ilość zalogowanych użytkowników oraz średnie obciążenie systemu z ostatnich: minuty, pięciu i piętnastu minut (Średnie obciążenie systemu jest średnią liczbą procesów gotowych do działania w danym czasie).

Bardzo ciekawym poleceniem służącym do monitorowania aktywnych procesów, jest polecenie top. Uruchomiony program monitoruje procesy w pewnych odstępach czasu. Program uruchamiany komendą top, możemy modyfikować podczas jego działania. Oto użycie kilku przykładowych klawiszy: s- zmienia częstotliwość odświeżania, aby ją zmienić wystarczy wpisać częstotliwość odświeżania w sekundach i wcisnąć Enter i -ukrywa bezczynne procesy k -zabija proces, aby zapić proces należy odnaleźć i wpisać jego PID, a następnie nacisnąć Enter q - kończy pracę polecenia Aby dowiedzieć się więcej na temat dostępnych funkcji polecenia top, należy wcisnąć hpodczas pracy tego polecenia. Aby poczytać więcej na temat polecenia tom, należy przeczytać jego manual. Wpisujemy w konsole man top. Aby zakończyć pracę manuala należy wcisnąć literę Q.

System plików Linuxa metoda przechowywania plików, zarządzania plikami, informacjami o tych plikach, tak by dostęp do plików i danych w nich zgromadzonych był łatwy dla użytkownika systemu. Systemy plików stosuje się dla różnych nośników danych, takich jak dyski, dyskietki, a także w strumieniach danych, sieciach komputerowych, pamięciach. We współczesnych systemach operacyjnych bezpośrednie operowanie na danych w plikach zarezerwowane jest tylko dla systemu operacyjnego, aplikacje mają zabroniony bezpośredni dostęp do nośnika danych.  Popularne systemy plików linuxa: Minix, xia, Ext, Ext2, Ext3, Ext4, umsdos, msdos, ReiserFS, vfat, XFS, proc, JFS, smb, NFS, ncp, Swap, iso9660, Sysv, hpfs, Affs, ufs