Święta Bożego Narodzenia w Szwecji Wykonała Monika Danielewicz

Boże Narodzenie w Szwecji W Szwecji - podobnie jak w Polsce - święta Bożego Narodzenia to święta bardzo ciepłe i rodzinne. Zaczynają się jednak już w końcu listopada, razem z dekorowaniem sklepów i choinek stojących na dworze. Niewielu wie, że szwedzkie zwyczaje świąteczne przywędrowały z Niemiec m.in. np.: choinki. Wprowadzone zostały w połowie XVIII wieku, początkowo dekorowały jedynie domy Szwedów z wyższych sfer, ale szybko stały już w domach wszystkich Szwedów.

Wystrój domu Szwedzi mają zwyczaj przystrajać na święta swoje domy ozdobami – świecami, krasnalami, aniołami, domkami z pierników. Na drzwiach wejściowych wiesza się zielone wianuszki świąteczne z sosnowych czy borówkowych gałązek.

Szwedzki Stół Tradycyjny szwedzki stół wigilijny to głównie wieprzowina. Kiełbasy, nóżki w galarecie, salcesony, klopsiki, żeberka i jako główne danie specjalna, bożonarodzeniowa szynka. Gotowana lub pieczona, przyprawiona cukrem i solą. Podawana na stół w całości.

Tradycyjne potrawy Wspomnieniem dawnych czasów jest tzw. lutfisk. Suszona ryba moczona na parę dni przed świętami w wodzie z ługiem. Najczęściej jest to molwa lub czerniak. Obecnie można ją kupić gotową, już nasiąkniętą wodą. Lutfisk podaje się z beszamelem lub roztopionym masłem, dużą ilością soli oraz różnych rodzajów pieprzu. Innym tradycyjnym daniem jest tzw. pokusa Jonsona. Gorąca zapiekanka ziemniaków z anchois. Obok niej na stole świątecznym musi się też znaleźć kilka rodzajów marynowanych śledzi. Desery to najczęściej pudding ryżowy z ciepłym mlekiem i cynamonem, który zastąpił dawniejsze kasze. Pudding należy jeść z całym ceremoniałem wygłaszając krótkie dowcipne wierszyki podczas nakładania dania na talerz albo gdy trafi się na wrzucony do potrawy migdał.

Św. Mikołaj W Szwecji nazywają go Jul Tamte. Kiedyś był ponoć brzydkim trollem. I dopiero w XIX wieku przybrał wygląd taki jaki dziś oglądamy. Zaczął rozdawać prezenty. Do skarpet zawieszonych przy kominku przyczepia również karteczki z wierszykiem - zagadką.

Dawniej Przed Jul Tamte prezenty w wieczór wigilijny roznosił koziołek. To on stukał do drzwi i szybciutko uciekał, zanim został przez kogokolwiek dostrzeżony. Koziołek do dziś jest typowo szwedzką ozdobą świąteczną. W Szwecji o gwiazdkowych prezentach  mówi się julklappar, co w dosłownym znaczeniu znaczy tyle, co „bożonarodzeniowe pukania”.

Julbord Boże Narodzenie traktowane jest w Szwecji jako święta rodzinne, spędzane w gronie najbliższych. Odwiedziny u przyjaciół są raczej rzadkie. Popularne jest natomiast zapraszanie w tygodniach poprzedzających święta przez instytucje i firmy pracowników na tzw. julbord czyli do stołów z daniami świątecznymi. Organizuje się je w restauracjach, na promach, w hotelach lub w siedzibach firm.

Ciekawostki Punkt kulminacyjny świąt przypada w Wigilię, 24 grudnia. Je się wówczas wigilijny obiad i rozdaje prezenty, ale dopiero po obejrzeniu w TV niezwykle popularnego programu prezentującego klasyczne filmy Walta Disneya. Pasterka jest poranną mszą w pierwszy dzień świąt Bożego Narodzenia. Kiedyś odprawiano ją bardzo wcześnie, obecnie odbywa się o siódmej godz. Dawniej jeżdżono na nią saniami z zapalonymi pochodniami

Święto Łucji Najbardziej znaną szwedzką tradycją związaną z okresem Bożego Narodzenia jest „Święta Łucja”, obchodzona 13 grudnia, kiedy przypada najdłuższa noc w roku. Szwedzka „Święta Łucja” nawiązuje do źródłosłowu imienia Lucia – lux lucis – oznaczającego światło i do pogańskiej tradycji przezwyciężania sił ciemności. W tę najdłuższą w roku noc świętuje się nadzieję na powrót światła na ziemię. Zwyczaj pochodzi z XVI/XVII w. z rejonu Västergötland, w całej Szwecji rozpowszechnił się w wieku XIX. Tego szczególnego dnia dziewczynka (kiedyś była to najstarsza córka) ubrana w białą suknię i z wieńcem na głowie, w który wplecione są świece, rozdaje domownikom tradycyjne szwedzkie przysmaki: bułeczki z rodzynkami (lussekatts), pierniczki (pepparkakor), inne ciasta i oczywiście glögg. Towarzyszy temu śpiew tradycyjnej pieśni Santa Lucia, santa Lucia. "Święta Łucja", jako niemal narodowe święto w Szwecji, obchodzona jest wszędzie: od przedszkoli po poważne instytucje i firmy. Organizowane są też parady i wybory miejscowej Łucji. 

Dziękuję za obejrzenie mojej prezentacji.