Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Strengthening the anti-corruption activities within 9 voivod offices Prelegenci: Pan Arndt Pan dr Wurm

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Wstęp (1): Prezentacja projektu Einstieg (1): Vorstellung des Projekts Prezentacja projektu bliźniaczego Vorstellung des Twinning-Projekts Zadanie szkoleń w projekcie Stellung der Schulungen im Gesamtprojekt

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Wstęp (2): Program seminarium Einstieg (2) Seminarprogramm 1. Rozpoznać korupcję 1. Korruption erkennen 2. Rodzaje oraz rozmiar korupcji? 2. Korruptionsarten und -aufkommen 3. Działania prewencyjne 3. Präventionsmaßnahmen 4. Problemy prewencji korupcyjnej w organie władzy 4. Probleme der Korruptionsprävention in der Behörde 5. Ustalenie wewnętrznej instrukcji postępowania 5. Erstellung einer internen Handlunsganweisung 6. Rozwój organizacji i zasobów ludzkich jako podstaw walki z korupcja 6. Organisations- und Personalentwicklung als Basis der Korruptionsprävention

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Wstęp (3) Organizacja seminarium Dzień pierwszy: przerwa obiadowa: 12: Dzień drugi: przerwa obiadowa: 12: Przerwy na kawę i na papierosa do ustalenia!

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Wstęp (4): Runda prezentacyjna Jak się Pani/Pan nazywa? Wie heißen Sie ? Jaką komórkę Pani/Pan reprezentuje ? Aus welcher Dienststelle kommen Sie ? Jakie są Pani/Pana doświadczenia zawodowe? Über welche Berufserfahrung verfügen Sie ? Jaką funkcję Pani/Pan pełni? Was ist Ihre Funktion ?.....

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Wstęp (5): Państwa oczekiwania Jakie są Państwa oczekiwania wobec tego seminarium? Was sind Ihre Erwartungen an dieses Seminar ? Czy w swoim otoczeniu mieli już Państwo kiedyś do czynienia z zachowaniem korupcyjnym? Hatten Sie in Ihrem Umfeld schon einmal mit nicht integrem Verhalten zu tun ? Czy na swoim stanowisku pracy mieliby Państwo możliwość postarania się onieuczciwe korzyści? Hätten Sie auf Ihrem Arbeitsplatz die Möglichkeit, sich unehrliche Vorteile zu verschaffen ?

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Walka z korupcją Walka poprzez zapobieganie poprzez rozpoznanie Bekämpfen durch Vorbeugen durch Erkennen

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 1: Rozpoznać korupcję - aktualny przypadek Przypadek Laurenza Mayera Pan Mayer, zanim przeszedł do polityki, zatrudniony był w koncernie energetycznym RWE. W trakcie swojej działalności parlamentarnej otrzymywał jeszcze wynagrodzenie od wcześniejszego pracodawcy, choć w tym czasie tam nie pracował. Przypadek Ottona Wiesheua Bawarski minister gospodarki odchodzi od polityki i bezpośrednio po tym obejmuje posadę w zarządzie kolei federalnej Bahn AG. Czy Państwa zdaniem przypadki te wiążą się z korupcją?

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 1: Rozpoznać korupcję - definicja (według UE) Nadużywanie funkcji (urzędowej) Missbrauch einer (amtlichen) Funktion Z inicjatywy osoby trzeciej lub z inicjatywy własnej Auf Veranlassung oder Eigeninitiative Uzyskanie / dążenie do osobistej korzyści Erlangung / Anstreben eines persönlichen Vorteils Wystąpienie bezpośrednich lub pośrednich skutków negatywnych dla ogółu lub dla przedsiębiorstwa Eintritt eines unmittelbaren oder mittelbaren Nachteils für die Allgemeinheit oder ein Unternehmen Utrzymywanie w tajemnicy lub zakamuflowanie tych machinacji Geheimhaltung bzw. Verschleierung dieser Machenschaften

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 1: Rozpoznać korupcję - jakie są instrukcje służbowe? Jakie ustawy z Państwa punktu widzenia są właściwe? Czy w Państwa urzędzie istnieją (konkretne) wytyczne, regulacje czy działania organizacyjne w celu unikania korupcji?

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok: Rozpoznać korupcję - jakie zachowanie należy potępić? Szpital, prezenty (małe, duże) Krankenhaus, Präsente (klein, groß) Defekt w samochodzie rejestrowanym po raz pierwszy (państwowy punkt kontrolny) Defekt bei neu anzumeldendem Auto (staatliche Kontroll-Stelle)....

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok: Rozpoznać korupcję Czy w Państwa obszarze są również takie przykłady, które uważają Państwo za krytyczne i / lub wymagające uregulowania? Gibt es in Ihrem Bereich ebenfalls Beispiele, die Sie für kritisch und/oder regelungsbedürftig halten ?

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 1: Rozpoznać korupcję - oznaki (1) Intensywne kontakty (osobiste) Intensive (persönliche) Kontakte Koncentracja kompetencji Kompetenzkonzentration Pełna obecność Keine Fehlzeiten Częste udzielanie zamówień jednemu wykonawcy Häufige Auftragsvergabe an einen Bieter Naruszenia przepisów (o zamówieniach publicznych) Verstöße gegen (Vergabe-) Vorschriften Szczególne oznaki / fakty rzucające się w oczy Besonderheiten / Auffälligkeiten Zwracający uwagę styl życia Auffälliger Lebensstil

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 1: Rozpoznać korupcję - oznaki (2) Niewystarczający nadzór fachowy i służbowy Unzureichende Dienst- und Fachaufsicht Przewidywalny system kontroli Durchschaubares Kontrollsystem Duża doza zaufania Große Vertrauensbasis Stosunek zatrudnienia członków rodziny Beschäftigungsverhältnis von Familienangehörigen Zatrudnienie dodatkowe Nebentätigkeiten Brak świadomości bezprawnego działania Fehlendes Unrechtsbewusstsein

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 2: Rodzaje i rozmiar korupcji - rodzaje korupcji Korupcja sytuacyjna Situative Korruption Korupcja strukturalna Strukturelle Korruption Korupcja systematyczna Systematische Korruption

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Częstość Rozmiar? Szara strefa i przypadki wykryte »(anonimowe) szacunki własne »wykresy Ausmaß ? Hell- und Dunkelfelder »(anonyme) Selbsteinschätzungen »Grafiken

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Czy zna Pan/i/ osobiście kogoś, kto bierze łapówki? Kennen Sie persönlich jemanden, der Schmiergelder annimmt?

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Źrodło: Kubiak, Korupcja w doświadczeniu codziennym Frage: Mussten Się in den letzten 4 Jahren Schmiergeld zahlen, um eine Angelegenheit zu erledigen? Antwortmöglichkeiten Ja, Nein, Ich möchte lieber nicht darüber reden, Tak=Ja Nie =Nein Bemerkung: Im Schnitt behaupten 14% der Befragten, dass sie Schmiergelder überreicht haben! Data badania CBOS Odpowiedzi respondentów w % i treść pytania TakNieWolał/a/bym o tym nie mówić Październik 1993 Czy w ciągu ostatnich czterech lat miała miejsce taka sytuacja, że musiał/a/ Pan/i/ dać łapówkę? Kwiecień 1997 Czy w ciągu ostatnich 4 lat miała miejsce taka sytuacja, że musiał/a/ Pan/i/ dać komuś jakiś prezent lub pieniądze, żeby załatwić lub przyspieszyć załatwienie jakiejś sprawy? Lipiec 1999 Czy w ciągu ostatnich 4 lat miała miejsce taka sytuacja, że musiał/a/ Pan/i/ dać komuś jakiś prezent lub pieniądze, żeby załatwić lub przyspieszyć załatwienie jakiejś sprawy?

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 2: Rodzaje / rozmiar korupcji: Zagrożone są obszary, w których … udziela się zamówień, Aufträge vergeben werden, przyznaje się subwencje, środki finansowe albo dotacje, Subventionen, Fördermittel oder Zuwendungen bewilligt werden, podejmuje się decyzje w sprawie koncesji, zezwoleń, nakazów lub zakazów albo inne über Konzessionen, Genehmigungen, Gebote oder Verbote entschieden wird oder andere wydaje się akty administracyjne, Verwaltungsakte erlassen werden,

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 2: Rodzaje / rozmiar korupcji: Zagrożone są obszary, w których … ustala się lub pobiera podatki, opłaty itp…, Abgaben, Gebühren etc. festgesetzt oder erhoben werden, wykonuje się czynności kontrolne, Kontrolltätigkeiten ausgeübt werden, zbywa się lub nabywa składniki majątku (np. nieruchomości ), Vermögensgegenstände (z.B. Immobilien) veräußert oder erworben werden, odbywają się częste kontrole zewnętrzne. häufige Außenkontakte stattfinden.

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 2: Rodzaje korupcji, jej rozmiar i przyczyny: przyczyny w skali makro Czy istnieje związek między rozmiarem korupcji a …. Gibt es einen Zusammenhang zwischen dem Aufkommen von Korruption und …. systemem politycznym? Politischem System ? systemem ekonomicznym? Ökonomischem System ? społeczeństwem? Gesellschaft ?

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 2: Rodzaje korupcji, jej rozmiar i przyczyny: przyczyny w skali mezo Niewystarczająca kontrola Unzureichende Kontrolle Niejasna odpowiedzialność Unklare Verantwortlichkeiten Brak szans na awans Fehlende Aufstiegschancen Zbyt niskie wynagrodzenie Unzureichende Entlohnung Brak funkcji wzorca do naśladowania ze strony kierownictwa i polityków Fehlende Vorbildfunktion von Führungskräften und Politik Brak przejrzystości Fehlende Transparenz

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 2: Rodzaje korupcji, jej rozmiar i przyczyny: przyczyny w skali mikro Pozbawienie iluzji w miejscu pracy / zaprzepaszczona szansa awansu Desillusionierung am Arbeitsplatz / verpasste Aufstiegschance Upadek wartości / brak świadomości bezprawnego działania Werteverfall / fehlendes Unrechtsbewusstsein Potrzeba zaistnienia Geltungsbedürfnis Zbyt wysoki standard życia Zu hoher Lebensstandard

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 2: Rodzaje korupcji, jej rozmiar i przyczyny: oszacowanie skutków Szkody finansowe Finanzielle Schäden Utrata zaufania społeczeństwa Vertrauensverlust der Öffentlichkeit Szkody dla demokracji Schaden für die Demokratie Generalne podejrzenie wobec pracowników Mitarbeiter unter Generalverdacht

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 2: Rodzaje korupcji, jej rozmiar i przyczyny: przeszkody w walce z korupcją Brak bezpośredniego poszkodowanego Kein unmittelbar Geschädigter Niskie prawdopodobieństwo wykrycia Geringe Aufdeckungswahrscheinlichkeit Brak etycznego standardu zasad Kein ethischer Grundstandard

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 3: Działania prewencyjne (1) – organizacyjne Organisationsbezogen Analiza ryzyka Risikoanalyse Zasada wielu par oczu Mehraugenprinzip Rotacja personelu Personalrotation Pełnomocnik ds. antykorypcyjnych Anti-Korruptionsbeauftragter Audyt wewnętrzny Innenrevision Rozdzielenie fazy planowania, udzielania zamówień i rozliczania Trennung von Planung, Vergabe und Abrechnung Konsekwentny nadzór służbowy i fachowy Konsequente Dienst- und Fachaufsicht Instrukcje służbowe Dienstanweisungen Przekazywanie dalej informacji o podejrzeniach Verdachtsweitergabe Traktowanie informatorów Umgang mit Hinweisgebern

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 3: Działania prewencyjne (2) - pracownicze Mitarbeiterbezogen Kodeks zachowania Verhaltenskodex Uwrażliwienie pracowników, doskonalenie Sensibilisierung der Beschäftigten, Fortbildung Prawo do dodatkowego zatrudnienia Nebentätigkeitsrecht Przyjmowanie prezentów Annahme von Geschenken Przekazywanie dalej informacji o podejrzeniach Verdachts-Weitergabe

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 3: Działania prewencyjne (3) - zorientowane na klientów Präventive Maßnahmen (3)- kundenbezogen Prawo wglądu w akta przysługujące petentom Akteneinsichtsrecht des Bürgers Zamówienia publiczne Öffentliche Auftragsvergabe Czarna lista Schwarze Liste Klauzula antykorupcyjna (kara umowna) Antikorruptionsklausel (Vertragsstrafe) Sponsoring Sponsoring

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 3: Działania prewencyjne (4) – problem szczególny: sponsoring Ze względu na wręczanie świadczenia istnieje potencjalne niebezpieczeństwo wywierania wpływu względnie utraty obiektywności/neutralności Wegen Leistungsgewährung besteht potentielle Gefahr der Einflussnahme, bzw. des Verlustes von Objektivität/Neutralität Stworzyć przejrzystość! Transparenz schaffen Ustalenie świadczenia i świadczenia wzajemnego (odpowiednie relacje) Festlegung von Leistung und Gegenleistung (angemessenes Verhältnis) Równe traktowanie potencjalnych sponsorów Gleichbehandlung möglicher Sponsoren Brak innych konfliktów interesów Keine sonstigen Interessenkonflikte

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 3: Działania prewencyjne (5) - prawne uwarunkowania ramowe Konwencja ONZ UN-Konvention Konwencja ONZ wymierzona przeciw korupcji Europejskie wytyczne prawne Europarechtliche Vorgaben Konwencja o ochronie interesów finansowych UE Konwencja o zwalczaniu łapownictwa wśród urzędników UE lub zaangażowanych krajów członkowskich

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 3: Działania prewencyjne (6) - prawne % Przepisy OECD OECD Vorschriften Konwencja o zwalczaniu łapownictwa wśród zagranicznych funkcjonariuszy w służbie publicznej w międzynarodowym obrocie gospodarczym % Ustawy polskie Polnische Gesetze Polski kk Polskie prawo zamówień publicznych Ustawa o służbie cywilnej Kodeksy zachowań Ustawa o lobbyingu Ustawa o dostępie do informacji publicznej

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 4: Matryca problemowa Jakie aspekty wystąpiły w Państwa przypadku? Jakie aspekty są szczególnie ważne, abstrahując od kazusów? Zatrudnienie dodatkowe Sponsoring

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 5: Tworzenie instrukcji służbowej Proszę sporządzić wewnętrzne regulacje dla Pani/Pana organu władzy odnośnie następujących aspektów … (patrz matryca problemowa) Erstellen Sie interne Regelungen für Ihre Behörde zu den Aspekten… (siehe Problem-Matrix)

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 6 (a): Tworzenie działań zapobiegających korupcji odnoszących się do personelu

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Blok 6 (a): Tworzenie organizacyjnych działań zapobiegających korupcji

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Załącznik Działania represyjne (1) Kroki dyscyplinarne wobec urzędników Upomnienie, wypowiedzenie wobec pracowników bez statusu urzędnika Roszczenia odszkodowawcze

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Działania represyjne (prawo karne) Skorumpowany: przyjęcie korzyści (§ 331), sprzedajność (§ 332), usiłowanie zawsze podlega karze Korumpujący: wręczenie korzyści (§ 333), łapownictwo (§ 334)

Twinning Project Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities Transition Facility 2004 Problemy (karno)procesowe Problemy wydajnościowe organów ścigania Brak specjalnych zdolności Brak sieci organów ścigania Ograniczenie zakonspirowanych metod dochodzeniowych np. możliwości podsłuchu Regulacje dotyczące świadka koronnego Zbyt niskie prawdopodobieństwo wykrycia