Departament Badań Demograficznych Główny Urząd Statystyczny WSPÓŁCZESNE MIGRACJE ZAGRANICZNE POLAKÓW W KONTEKŚCIE SYSTEMÓW EMERYTALNYCH III cykl seminariów w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Lucyna Nowak Departament Badań Demograficznych Główny Urząd Statystyczny 2011-12-07

FORMY MIGRACJI ZAGRANICZNYCH migracje definitywne (stałe) migracje długookresowe migracje krótkookresowe migracje sezonowe 2011-12-07

RODZAJE MIGRACJI ZAGRANICZNYCH migracje dobrowolne migracje wymuszone (niedobrowolne) migracje legalne migracje nielegalne migracje zarobkowe migracje związane z nauką 2011-12-07

CZYNNIKI WYPYCHAJĄCE I PRZYCIĄGAJĄCE MIGRANTÓW (1/1) różnice w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego krajów brak równowagi popytu i podaży siły roboczej na rynku pracy sytuacja na rynku pracy w kraju docelowej emigracji otwartość rynków pracy preferencje zawodowe wobec imigrantów relacja kursów walut w kraju pochodzenia oraz docelowej emigracji 2011-12-07

CZYNNIKI WYPYCHAJĄCE I PRZYCIĄGAJĄCE MIGRANTÓW (1/2) istnienie powiązań generacyjnych pomiędzy migrantami (migracje wielopokoleniowe) położenie geograficzne kraju docelowej emigracji 2011-12-07

ODDZIAŁYWANIE MIGRACJI ZAGRANICZNYCH NA ROZWÓJ DEMOGRAFICZNY (1/1) W kraju docelowej emigracji: - zwiększenie stanu ludności - odmłodzenie struktury wieku - szansa na zwiększenie dzietności - możliwy korzystny wpływ na rozwój procesów demograficznych 2011-12-07

ODDZIAŁYWANIE MIGRACJI ZAGRANICZNYCH NA ROZWÓJ DEMOGRAFICZNY (1/2) W kraju pochodzenia: - zmniejszenie stanu ludności - deformacja struktury demograficznej powodowana nadmiernym odpływem osób w wieku intensywnej prokreacji - zmiany w modelu rodziny i wzorcach dzietności - przyśpieszenie procesu starzenia się ludności - zakłócenia w procesach demograficznych i rozwoju ludności w perspektywie czasu 2011-12-07

KATEGORIE LUDNOŚCI 1) Ludność stała (zameldowani na stałe) 3) Ludność zamieszkała (tożsama z ludnością faktyczną), uwzględnia tylko migracje zagraniczne definitywne; przewiduje się stopniowe odchodzenie od tej kategorii ludności 4) Ludność rezydująca, mieszkańcy kraju przebywający w Polsce oraz osoby za granicą krócej niż 12 m-cy oraz imigranci, przebywający w Polsce co najmniej 12 m-cy; kategoria ludności będzie wyprowadzana zgodnie z wymogami Eurostatu począwszy od 2011r. 2011-12-07

W latach 2000-2007 - wyjechało z Polski na stałe za granicę. ok W latach 2000-2007 - wyjechało z Polski na stałe za granicę ok. 220 tys. osób oraz przybyło lub powróciło do kraju 72 tys. W latach 2008 – 2010 - wyjechało na stałe za granicę 66 tys. osób oraz powróciło prawie 48 tys. Ludność Polski zmniejszyła się w ostatniej dekadzie o ok. 63 tys. osób. 2011-12-07 9

Migracje zagraniczne na pobyt stały w latach 2000-2007 (1) 2011-12-07 10

Migracje zagraniczne na pobyt stały w latach 2000-2007 (2) 2011-12-07 11

Migracje zagraniczne definitywne według płci migrantów w 2007 r. 2011-12-07 12 12

Migracje zagraniczne definitywne według płci i wieku migrantów w 2007 r. 2011-12-07 13

w tym z Wielkiej Brytanii 16 15 Emigracja z Polski 42 41 Migracje długookresowe (co najmniej 12 m–cy) strumienie migracji w latach 2009-2010 (w tys. osób) Lata 2009 2010 Imigracja do Polski 56 55 w tym z krajów UE 41 37 w tym z Wielkiej Brytanii 16 15 Emigracja z Polski 42 41 w tym do krajów UE 31 30 w tym do Niemiec 11 10 2011-12-07

Rozmiary emigracji Polaków za granicę (szacunek) na okres pow Rozmiary emigracji Polaków za granicę (szacunek) na okres pow. 3 m-cy w latach 2002-2010 (w tys. osób) Ogółem Europa Unia Europejska 2002 786 461 451 2004 1000 770 750 2005 1450 1200 1170 2006 1950 1610 1550 2007 2270 1925 1860 2008 2210 1887 1820 2009 1870 1635 1570 2010a) 1990 1690 1615 a) szacunek wstępny 2011-12-07

Ludność nieobecna w związku z wyjazdem za granicę na pobyt czasowy w latach 2004 -2007 - dane szacunkowe Stan w końcu roku 2011-12-07 16

Liczba rodzin z osobami przebywającymi za granicą czasowo powyżej 2 miesięcy według typu rodziny w 2002 r. (wyniki NSP 2002) 2011-12-07 17

Ludność nieobecna w związku z wyjazdem za granicę na pobyt czasowy według wieku w końcu 2007r. Struktura wieku osób, które zgłosiły swój wyjazd za granicę w jednostkach ewidencji ludności (ok. 73 tys.) 2011-12-07 18

Kierunki emigracji Polaków za granicę w 2010 r. (w tys. osób) Kraje UE (wybrane): Francja 55 Hiszpania 50 Irlandia 125 Niderlandy 108 Niemcy 455 Wielka Brytania 560 Włochy 92 2011-12-07

Wpływ emigracji czasowych na strukturę ludności Polski według wieku w 2006 r. 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85+ w tys. Ludność Ludność bez emigrantów 2011-12-07 20

Liczba ludności Polski w latach 2008-2035 – prognoza GUS 2011-12-07 21

Struktura ludności Polski według wieku w latach 2007 i 2035 2007 (dane rzeczywiste) w tys. 2035 (prognoza GUS) 2011-12-07 22

- ludność według ekonomicznych grup wieku Prognoza ludności - ludność według ekonomicznych grup wieku 2011-12-07 23

WSPÓŁCZESNA EMIGRACJA CZASOWA Z POLSKI to emigracja zarobkowa -80-85% osób wyjechało za granicę w związku z pracą emigracja długookresowa – ok. 80% osób przebywa za granicą co najmniej rok powroty Polaków z zagranicy w okresie od 2008 roku nie były znaczace polscy emigranci za granicą w latach kryzysu przemieszczali się pomiędzy krajami członkowskimi UE 2011-12-07

ODDZIAŁYWANIE MIGRACJI ZAGRANICZNYCH W KRAJU DOCELOWEJ EMIGRACJI na rozwój gospodarczy (zwiększenie dochodu narodowego, tworzenie wartości dodanej, transfery finansowe do krajów pochodzenia imigrantów zmniejszające dochód narodowy) na rozwój społeczny (problem integracji społecznej cudzoziemców, bariery tej integracji, wykluczenie społeczne, konflikty powodowane nadmiarem tańszej siły roboczej na rynku pracy, zwiększenie świadczeń na opiekę społeczną) 2011-12-07

KONSEKWENCJE MIGRACJI ZAGRANICZNYCH DLA KRAJU POCHODZENIA (1/1) dla rozwoju gospodarczego (transfery finansowe do kraju pochodzenia zwiększające dochód narodowy, zwiększenie popytu krajowego, równoważenie rynku pracy ale także powstawanie niedoborów w określonych zawodach, generalnie zmniejszenie bezrobocia) dla rozwoju społecznego (osłabienie więzi rodzinnych, rozpad rodzin, zwiększone zapotrzebowanie na usługi opiekuńcze dla osób starszych, zakłócenia w transferach międzypokoleniowych 2011-12-07

KONSEKWENCJE MIGRACJI ZAGRANICZNYCH DLA KRAJU POCHODZENIA (1/2) poprawa warunków materialnych ludności dla systemu ubezpieczeń społecznych (mniejsze wpływy do systemu powodowane krótszym pozostawaniem w ubezpieczeniu, ograniczanie środków na świadczenia emerytalne) 2011-12-07

Dziękuję za uwagę 2011-12-07