Jedni do Sasa, drudzy do Lasa Autorzy : Maciej Sikora, Maciej Nowak

Stanisław Leszczyński Wojewoda poznański, w czasie wojny północnej stronnik króla szwedzkiego Karola XII. Dzięki jego protekcji Leszczyński został królem Polski.Niestety, nie miał poparcia ani u skłóconych, samolubnych magnatów, ani u ciemnej, obojętnej na dobro publiczne szlachty. Gdy Karol XII został pokonany, a August II powrócił do Polski i ogłosił swoje zrzeczenie się tronu za nieważne, Stanisław Leszczyński musiał emigrować.

Po śmierci Augusta Leszczyński zyskał poparcie znacznej większości i został ponownie wybrany królem. Ale objęciu przez niego rządów sprzeciwiły się państwa sąsiednie, które wolały utrzymywać w Polsce stan anarchii. Wojska rosyjskie i saskie wprowadziły na tron polski Augusta III Sasa, syna Augusta II, a Leszczyński musiał schronić się na wygnaniu. Zmarł w 1766 r. we Francji, gdzie z ramienia króla francuskiego zarządzał Lotaryngią.

August II Sas Urodzony 12 maja 1670 r. w Dreźnie, August był pierwszym przedstawicielem - rządzącej w  Saksonii - dynastii Wettinów na tronie polskim. Mimo niezgodnej elekcji, 15 września 1697 r. August został koronowany na króla polskiego. Determinację uzyskania tronu w tym kraju pokazuje fakt, że August - wyznający wiarę luterańską - w drodze do Polski przeszedł na katolicyzm.

Wettin nie najlepiej rozumiał swoich poddanych Wettin nie najlepiej rozumiał swoich poddanych. Był on przyzwyczajony do zachodniego modelu rządów absolutnych, w polskich warunkach taki model był zaś niemożliwy.Dążenia Augusta do wzmocnienia swojej władzy doprowadzić miały do znacznego rozdźwięku między tronem a szlacheckimi poddanymi.

NOWA UNIA PERSONALNA Po śmierci Jana III Sobieskiego kandydatami do tronu polskiego byli: syn zmarłego króla, Jakub Sobieski, książę francuski Conti oraz władca Saksonii Fryderyk August z dynastii Wettinów. Ostatecznie wolna elekcja z 1697 roku zakończyła się sukcesem Sasa, który przyjął imię Augusta II.

SZYBKI WYBÓR NOWEGO KRÓLA O sukcesie Wettina zdecydowały: szybkie wkroczenie do Rzeczypospolitej, jego wcześniejsze przejście na katolicyzm, przekupienie części szlachty na sejmie elekcyjnym i sprzeciw cara Rosji Piotra I przeciwko kandydaturze francuskiego księcia Conti. W 1698 August II odbył tajną konferencję z Piotrem I w Rawie Ruskiej, gdzie omówiono plan wspólnej wojny zaczepnej przeciwko Szwecji.

Car Piotr I Car Piotr I Wielki. Żył w latach 1689-1721.

UNIA PERSONALNA MIĘDZY SAKSONIĄ I RZECZPOSPOLITĄ OBOJGA NARODÓW Władca, mimo różnic dzielących oba kraje, próbował na wzór europejski doprowadzić do wzmocnienia władzy królewskiej. W Polsce napotkał jednak na zdecydowany sprzeciw szlachty, obawiającej się wprowadzenia absolutyzmu

WIELKA WOJNA PÓŁNOCNA W 1700 roku wybuchła wojna północna. Przeciw Szwecji wystąpiły razem Rosja i Saksonia. Działania wojenne toczyły się jednak głownie na terenie Rzeczpospolitej, mimo iż ta nie brała udziału w wojnie. Przemarsze obcych wojsk, dziesiątkujące ludność zarazy pustoszyły wsie i miasta. Wielką inicjatywą Augusta II było wznowienie w 1700 r., w przymierzu Saksonii z Rosją, wojny ze Szwecją o Inflanty.

. NIEZADOWOLENIE Z RZĄDÓW Opozycyjne w stosunku do króla Augusta II kręgi szlachty zawiązały wówczas zbrojną konfederację w Warszawie, zaś na zjeździe w styczniu 1704 ogłoszono detronizację Augusta II. Wykorzystał to niezwłocznie Karol XII…

INTERWENCJA SZWEDÓW NA TRONIE RZECZPOSPOLITEJ Szwedzi, chcą usunąć z polskiego tronu Augusta II, przeprowadzili w 1704 roku elekcję nowego króla. Pod ich naciskiem władcą wybrany został wojewoda poznański Stanisław Leszczyński.

RZĄDY STANISŁAWA LESZCZYŃSKIEGO Przez cały 5-letni okres panowania Leszczyńskiego trwała w Polsce wojna przeciwko szwedzkiej okupacji, przy czym August II Mocny dopiero w 1706 r. zrzekł się swej polskiej korony na rzecz nowego króla (Pokój w Altranstädt). Co ciekawe znalezione zostały listy pomiędzy Leszczyńskim a Karolem XII dotyczącego rozbioru polski przez armie Szwedzką przy oddzieleniu dla Leszczyńskiego księstwa Wielkopolski!

Po zniszczeniu przez Rosjan ekspedycyjnej armii szwedzkiej pod Połtawą 8 lipca 1709, Szwedzi opuścili także ziemie Rzeczypospolitej. W ślad za nimi wrócił August II, znów jako król Polski, a Leszczyński, wraz ze swymi licznymi zwolennikami, udał się na emigrację do Istambułu. Tam zabiegał u sułtana o wojnę Turcji przeciwko Rosji i Rzeczypospolitej, do czego nie doszło.

PODZIAŁ W POLSKIM SPOŁECZEŃSTWIE W wyniku elekcji szlachta podzieliła się na dwa stronnictwa: jedno popierające Sasa, a drugie – Leszczyńskiego. Stąd właśnie pochodzi powiedzenie: „Jedni do Sasa, drudzy do Lasa”.

BITWY… Bitwa pod Kaliszem stoczona w 1706 roku, przyniosła zwycięstwo wojskom Augusta II nad siłami szwedzkimi, ale nie zmieniła losów wojny. Choć Polska formalnie nie brała udziału w wojnie północnej, po obu stronach walczyli Polacy (po jednej – zwolennicy Leszczyńskiego, po drugiej – Sasa).

KONIEC WOJNY PÓŁNOCNEJ W 1709 roku car Piotr I zadał Szwedom ostateczną klęskę pod Połtawą. Wówczas, z pomocą rosyjską, August II powrócił na tron polski.

TARNOGRÓD Szlachta pamiętała jednak o absolutystycznych planach Augusta i fatalnym w skutkach wmieszaniu Polski w wojnę północną. Zebrała się więc pod Tarnogrodem, pod przewodnictwem podkomorzego krzemieckiego, Stanisława Ledóchowskiego i zażądała od króla zagwarantowania swych praw oraz usunięcia z Polski wojsk saskich.

SEJM NIEMY Po kilkuletniej wojnie domowej, w 1717 roku obradujący pod naciskiem Rosji tak zwany „sejm walny” zatwierdził wcześniej ustaloną ugodę oraz kilka ważnych reform. Ograniczono samowolę hetmanów i podskarbich w gospodarowaniu pieniędzmi państwowymi. Ustanowiono też stałe podatki na wojsko, którego liczebność podniesiono do 24 tysięcy. W porównaniu z wojskami naszych sąsiadów wypadaliśmy bardzo słabo. Na przykład: Rosja dysponowała około 300 – tysięczną armią. Dalszym zmianom przeszkodzili hetmani, którzy, nie godząc się na ograniczenie swej pozycji, zrywali kolejne sejmy.

ŚMIERĆ AUGUSTA II W 1733 roku, po śmierci Augusta II, podzielona szlachta wybrała równocześnie dwóch władców Stanisława Leszczyńskiego oraz syna Augusta II – Augusta III. Wojna domowa przyniosła sukces wspartemu przez Rosję Wettinowie i zakończyła się w 1736 roku sejmem pacyfikacyjnym, czyli wprowadzającym pokój.

DALSZE LOSY STANISŁAWA Przez kolejne 22 lata Stanisław Leszczyński przebywał we Francji. W 1725 r. jego córkę Marię poślubił król Francji, 15-letni wówczas Ludwik XV, młodszy od swej wybranki o 6 lat. Ludwik XV angażował się później bezpośrednio, wszak bez powodzenia, w powrót swego teścia na tron Polski, zwolniony przez śmierć Augusta II w 1733 r. Stanisław Leszczyński pojechał wtedy na elekcję do Warszawy, mocno wspierany pieniędzmi przez swego zięcia. 12 września 1733 w Warszawie wybrany został przez 13 tysięcy szlachty królem Polski. Ponowny wybór Leszczyńskiego stał się powodem wojny o sukcesję polską o tron polski.

SKUTKI UNII Z SAKSONIĄ Unia ta przyniosła Rzeczpospolitej wiele niepowodzeń i rozczarowań. .Wojna północna, w którą wciągnięto Polskę, pogłębiła kryzys po zniszczeniach dokonywanych przez XVII wieku. Spustoszone zostały nie tylko szlacheckie folwarki i chłopskie gospodarstwa, ale także miasta. Walka o władze pomiędzy Sasami a Stanisławem Leszczyńskim dodatkowo podzieliła społeczeństwo na dwa wrogie sobie obozy.

DALSZE SKUTKI UNII Dalsze skutki unii to między innymi rozwiązujące się sejmy, mające decydować o reformach. Miały one decydować o reformach, lecz nie uchwalały żadnych ustaw, ponieważ rywalizujące ze sobą rody magnackie Potockich i Czartoryskich skutecznie blokowały wszelkie zmiany proponowane przez obóz przeciwny. Przeciwstawiono się również reformatorskim poczynaniom króla oczywiście z obawy ograniczenia przywilejów szlachty. Dodatkowo walka z protestanckimi najeźdźcami podczas wojny północnej pogłębiła konflikt katolików z zamieszkującymi Polskę innowiercami.

OŻYWIENIE GOSPODARCZE Coraz chętniej wprowadzano nowe metody gospodarowania, zastępując pańszczyznę opłatami czynszowymi. W miastach rzemieślnicy wznowili handel. W miasteczkach organizowano jarmarki. Powstawały manufaktury i banki.

Prace wykonali: MACIEJ SIKORA i MACIEJ NOWAK Dziękujemy za obejrzenie naszej prezentacji.