Przedmioty codziennego użytku wsi polskiej XIX – XX wieku

12 CHATA Dom był najważniejszą przestrzenią, gdzie realizowały się wszystkie funkcje rodziny chłopskiej. W tradycyjnym wnętrzu obowiązywał ustalony porządek w rozmieszczeniu mebli, sprzętów,.przedmiotów. Zasadą było ustawienie mebli pod ścianami, pozostawienie wolnego środka oraz grupowanie przedmiotów o podobnym przeznaczeniu. się wszystkie funkcje rodziny chłopskiej:

urządzenie, dzięki któremu można było wypiekać opłatki masę na opłatek robiło się wyłącznie z wody i mąki dobrze ze sobą wymieszanych w dawnych czasach opłatek wypiekano w piecach chlebowych, niekiedy wkładano formę do żaru na kilkanaście sekund FORMA DO WYPIEKANIA OPŁATKÓW

miał wiele zastosowań; służył do przechowywania owoców, warzyw (szczególnie ziemniaków) były kosze 'wysiadówki' dla kur zastępowały dzisiejsze reklamówki przy przenoszeniu produktów; odznacza się lekkością, wytrzymałością i elastycznością rzemiosło zajmujące się ich wyrobem to plecionkarstwo lub koszykarstwo WIKLINOWY KOSZ (OPAŁKA)

duży, żeliwny garnek z uszami przypominający kocioł, posiadający jajowate dno, które ogrzewało się przez włożenie do ognia SAGAN

był powszechnie używany ze względu na jego dostępność (surowiec) i cenę (glina była tańsza od żeliwa) ; p rzetrzymywano w nim wodę, kwaszono mleko, ale także gotowano jego wyrób był czasochłonny i wymagał dużych umiejętności. Wypalano go w specjalnych piecach a następnie suszono GARNEK GLINIANY

urządzenie mechaniczne służące do przędzenia włókien. powstał najprawdopodobniej w Indiach i dotarł do Polski. przędzono nim wełnę, len i konopie. najważniejsze części kołowrotka to trójnożna, ukośna podstawa, koło napędowe, wrzeciono oraz wspornik kądzieli. aby uzyskać przędze należy pobrać pasemka włókien, delikatnie wyciągając je z kądzieli, stworzyć tasiemkę i naciskając pedał wprawić kołowrotek w ruch. KOŁOWROTEK

Służy do wyrobu masła. Maselnic ę możemy nazwać inaczej – masłobójką Masło wyrabia się z maślanej śmietany przez ubijanie i spienianie. MASELNICA

Była to ręczna pralka do bielizny w postaci falistej blachy, służącej do tarcia odzieży przy praniu. Pierwsza tara pochodziła z drewna była długa lecz wąska ; p óźniej pojawiły się też tary szklane oraz blaszane. Tary używano powszechnie do pierwszej połowy XX w. TARA

służyła do pozbawiania ubrań wody składała się z dwóch gładkich wałków przymocowanych do metalowego stelaża z pokrętłem pokręcając pokrętło wałki kręciły się i ściskając przeciągały materiały WYŻYMACZKA

drewniane urządzenie do rozdrabniania kapusty w grubej drewnianej belce umocowane dwa, trzy ostrza, którym ścina się warzywo. SZATKOWNICA

tradycyjne drewniane beczki powszechnie stos owane były do kwaszenia kapusty jest to cylindryczne, wyoblone po środku naczynie, tradycyjne wykonywane z klepek drewnianych, najczęściej dębowych, spiętych metalowymi obręczami z taśmy zwanej bednarką. rzemieślnik wytwarzający beczki nazywany jest bednarzem. DREWNIANA BECZKA

duże naczynie do noszenia wody i trunków wykonane było z drewnianych klepek z obręczami rzemieślnikiem wykonującym cebry był bednarz CEBER

pierwsze żelazka zrobione były z grubego na cm kawałka metalu oraz rączki ze skręconego pręta, a nagrzewane były po prostu przez włożenie do ognia. Ich wadą było to, że szybko stygły nowocześniejsze modele rozgrzewano przy pomocy rozżarzonego węgla drzewnego później stosowano tzw. duszę czyli rozgrzaną sztabkę żelaza wkładaną do środka żelazka. ŻELAZKO

była to lampa typu płomieniowego, stanowiąca źródło światła emitowanego przez rozżarzone cząstki sadzy występujące w płomieniu, który powstaje przy spalaniu nafty. została skonstruowana przez Ignacego Łukasiewicza w 1853 r. lampy naftowe były stosowane jako lampy stojące, wiszące, kinkiety oraz lampy techniczne LAMPA NAFTOWA

Bibliografia Informacje zebrane od mieszkańców wsi Słownik współczesnego języka polskiego W. Reymont, Chłopi E. Orzeszkowa, Nad Niemnem M. Dąbrowska, Noce i dnie

Informacje w ramach projektu gromadziły -Martyna Jakubiak -Anna Jankowska -Ewa Gołaszewska -Monika Radzio -Karolina Bartosiewicz -Klaudia Kruk -Żaneta Kobylińska -Marika Szymusiak -Katarzyna Gosiąrowska -Karolina Kamińska