Dawne zwyczaje Wielkanocne Według naszych babci i dziadków

Wielka Środa Wieka Środa jest to dzień, w którym Judasz zobowiązał się przed starszyzną żydowską do wydania Chrystusa. Z oczywistych powodów w sposób szczególny nie celebruje się tego wydarzenia. W Kościołach obowiązuje powszedni porządek Mszy św.

Zwyczaj 1. Dawniej gdzieniegdzie wygaszano świece przed ołtarzem i milkły kościelne dzwony aż do Rezurekcji. Zakonnicy po Jutrzni mięli zwyczaj uderzać kilkakrotnie brewiarzem w pulpit na znak – jak pisał ks. Kitowicz – tego zamieszania, które się stało w naturze przy męce Chrystusowej.

Zwyczaj 2. Na wsiach młodzi chłopcy sporządzali ze słomy kukłę Judasza ubraną w stare łachmany. Judasz dzierżył pudełko wypełnione potłuczonym szkłem, które brzęczało niczym trzydzieści srebrniki. Kukłę włóczono między opłotkami, bito kijami a na końcu topiono w pobliskiej rzece lub palono.

Wielki Czwartek Wielki Czwartek to Ostatnia Wieczerza Pańska, dzień ustanowienia Eucharystii Świętej i Sakramentu Kapłaństwa Służebnego. Ostatnia Wieczerza rozpoczyna się o zachodzie słońca a wszystkie jej momenty ukazują majestat Jezusa i Jego wielką miłość do ludzi.

Zwyczaj 1. Powszechnym zwyczajem jest spożywanie w wielkoczwartkowy wieczór tajni. Tajnia to uroczysta, obfita, ale postna kolacja, tak scharakteryzowana przez A. Pługa: do Wilii z wystawy podobna (?) i chociaż suta uczta, lecz żałobna. Dla nie jednego, gorliwie przestrzegającego postu chrześcijanina, jest to ostatni posiłek przed wielkanocnym śniadaniem. Przez następne dwa dni ograniczano się tylko do spożywania płynów.

Zwyczaj 2. Ostatnim, dość powszechnym, rytuałem przynależnym do tego dnia jest palenie ognisk z wonnego drewna (np. jałowiec, jabłoń). Do dziś wierzono, że dusze zmarłych domowników przebywające w czyśćcu odwiedzają swe domostwa, aby się “ogrzać” u płomieni i “posilić” przy rodzinnym stole. Dlatego resztki po tajni pozostawiano na noc nie uprzątnięte ze stołu.

Wielki Piątek Wielki Piątek to dzień krwawej ofiary złożonej przez Jezusa Chrystusa na krzyżu. Oto Pan wisi przybity do krzyża. ?Czekał na to wiele lat i tego dnia miało się spełnić jego pragnienie odkupienia ludzi (?). To, co przed Nim stanowiło haniebne narzędzie, zamieniło się w drzewo życia i drabinę chwały.

Zwyczaj 1. Do najpopularniejszy zwyczajów tego dnia należy wieczorne nawiedzanie Grobów w sąsiednich parafiach (co najmniej siedmiu). Nawiedzanie Grobów połączone z modlitwą i jałmużną można również kontynuować w sobotnie przedpołudnie.

Zwyczaj 2. Wielki Piątek starano się spędzić pracowicie wierząc, że praca przyniesie zwielokrotniony pożytek. Wszystkie zajęcia jednak należy zakończyć przed godziną trzecią po południu – godziną skonania Chrystusa na krzyżu. W miastach wybicie tej godziny oznajmiały syreny fabryczne i klaksony samochód. Ludzie przyklękali w skupieniu i odmawiali Któryś za nas cierpiał rany.

Wielka Sobota W Wielką Sobotę uroczyście święci się wodę i ogień. Poświęcona woda wykorzystywana jest przy udzielaniu chrztu św. Od ognia zapalny jest Paschał – świeca wielkanocna symbolizująca zmartwychwstałego Chrystusa

Zwyczaj 1. Bez wątpienia najpopularniejszym i najbarwniejszym zwyczajem tego dnia jest święcenie pokarmów, czyli tradycyjna święconka. Poświęcenie pokarmów odbywa się w kościołach przed południem. Święconkę przygotowuje się w koszyczku wiklinowym wyściełanym ręcznie haftowaną białą serwetką, a przystrojonym bukszpanem i barwinkiem.

Zwyczaj 2. W koszyczku powinny być: Baranek Wielkanocny (z czerwoną chorągiewką z białym krzyżem na niej), gotowane i obrane jaja, pisanki, chleb, sól, osełka masła, korzeń chrzanu, kawałek kiełbasy i kołacz lub mała drożdżowa babeczka.

Porady Sobotni wieczór należy poświęcić na nakrycie stołu wielkanocnego. Według dawnych podań stół ten powinien wyglądać następujące: centralne miejsce zajmuje Baranek Wielkanocny (ten sam ze święconki) umieszczony wśród murawy, czyli “trawy” wyhodowanej z owca lub rzeżuchy; wokół Baranka ustawia się potrawy: pisanki, wędzona kiełbasa, parzona kiełbasa, wędzony lub gotowany boczek, szynka, i inne wędliny, tarty chrzan biały i czerwony z buraczkami; i na końcu ciasta.

Wielkanoc Wielkanocne jaja zdobi się czterema technikami, które dają tzw: pisanki, kraszanki, rysowanki lub klejanki. Pisanki powstają, gdy woskiem wypisuje się wzory na skorupce, a następnie gotuje się je w farbie. Najpopularniejsze dekoracje to gwiazdki, wiatraczki, słoneczka, gałązki, rózgi i jodełki.

Kraszanki Kraszanki to jednokolorowe jaja barwione naturalnymi barwnikami: na żółto – z młodej kory jabłoni, na purpurowo – z kory dębu, na pomarańczowo i brązowo – z łupin cebuli, na zielono – z oziminy, na czarno – z kory olchowej. Rysowanki powstają poprzez wydrapanie igłą wzoru na pomalowanym jaju, a wyklejanki poprzez oklejenie jaja kolorowymi kawałkami papieru lub tkanin.

Niedziela Wielkanocna Niedziela Wielkanocna czyli dzień Zmartwychwstania Pańskiego. Centralnym punktem uroczystości jest Rezurekcja, czyli procesja z Paschałem i figurą Chrystusa Zmartwychwstałego przy dźwiękach prastarej pieśni Wesoły nam dziś dzień nastał. W wielu parafiach procesja ta, podobnie jak onegdaj, odbywa się już w sobotę wieczorem.

Zwyczaj 1. Po powrocie z Rezurekcji wszyscy domownicy zasiadają do uroczystego śniadania wielkanocnego. Rozpoczyna je wspólna modlitwa, po której następuje dzielenie się jajem wielkanocnym (ze święconki) i składanie życzeń. Co do zasady spożywa się tylko potrawy zastawione na stole wielkanocnym

Zwyczaj 2. Przez cały dzień kosztuje się tych specjałów, gdyż nie wypada pracować w Największe Święto. Zatem gotowanie posiłków też nie wchodzi w grę. Choć w niektórych regionach kraju trudno wyobrazić sobie śniadanie wielkanocne bez białego barszczu z obfitą zawartością jaj i wędlin.

Zwyczaj 3. Ten dzień spędza się w gronie rodzinnym na biesiadowaniu. Gdyby jadła ze stołu wielkanocnego nie mogli przejść domownicy i zaproszeni goście obyczaj nakazywał podzielić się nim z biednymi.

Poniedziałek Wielkanocny Świętowanie cudu Wielkiej Nocy przeciągało się na następne dni tygodnia. Pierwszy poniedziałek Oktawy Wielkanocy to tradycyjny “śmigus-dyngus”. Jego nazwa wywodzi się od dwóch obyczajów pierwotnie nie mających ze sobą nic wspólnego.

Śmigus-Dyngus Śmigus” polegał na smaganiu dziewczyn po łydkach rózgami. “Dyngwać” to zbierać datki lub napraszać się o nie. Od “śmigusa” kawaler mógł odstąpić za “dyng”. I stąd nazwa obyczaju. Z czasem rózgi zastąpiła woda, ale nazwa przetrwała. Polowanie z wodą na panny kończyło się za zwyczaj w południe.

Zwyczaj 1. W Krakowie do dziś żywa jest pamięć o zwyczaju zwanym Emaus. Początkowo był to uroczysty spacer krakowian na Zwierzyniec, upamiętniający ukazanie się zmartwychwstałego Jezusa uczniom w drodze do Emaus

Wielkanoc Najstarsze i najważniejsze święto chrześcijańskie upamiętniające zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa

Źródła: Wikipedia.pl Wywiad ze Starszymi Ludźmi Gify.com Google grafika

Wykonały Martyna Kamińska Izabela Kiszczak Vb

Dziękujemy za uwagę!!