Prezentacja o Tsunami

Tsunami fala oceaniczna, wywołana podwodnym trzęsieniem ziemi, wybuchem wulkanu bądź osuwiskiem ziemi (lub cieleniem się lodowców), rzadko w wyniku upadku meteorytu. Fale rozchodzą się pierścieniowo od miejsca jej wzbudzenia. Na pełnym morzu przejście fali tsunami, poruszającej się z wielką prędkością (do 900 km/h), może być nawet niezauważone, ponieważ długość tych fal dochodzi do kilkuset kilometrów, ale ich wysokość nie przekracza kilkudziesięciu centymetrów. Dopiero w strefie brzegowej może ona osiągnąć wysokość kilkudziesięciu metrów niszcząc nadbrzeżne miejscowości. Najczęściej występuje w basenie Oceanu Spokojnego. Może osiągać brzeg jako: łamiąca się fala, ściana wody, zalanie podobne do przypływu.

Rodzaje Tsunami Wyróżnia się trzy rodzaje tsunami: lokalne – miejsce wzbudzenia fali znajduje się blisko wybrzeża, a czas jej przybycia wynosi do pół godziny; regionalne – fale mogą zagrozić większemu obszarowi przybrzeżnemu. Czas przybycia do 5 godzin od wzbudzenia; ponadregionalne (pacyficzne) – mogą objąć wiele obszarów po obu stronach Pacyfiku. Czas przybycia fali od kilku do kilkunastu godzin w zależności od odległości wzbudzenia.

Co odróznia tsunami od zwykłej fali powodowanej przez wiatr Zwykłe fale są wywoływane przez wiatr, który wiejąc na wodą powoduje zaburzenia jest wierzchniej warstwy. Wysokość takiej fali zależy od siły wiejącego wiatru i innych warunków np. głębokości wody. Na otwartym oceanie fale wywołane silnym wiatrem mogą mieć nawet 30 metrów! Bliżej brzegu można spotykać fale o bardzo zróżnicowanych wysokościach, dochodzących w rzadkich, ekstremalnych przypadkach do kilkunastu metrów. Pomimo tych, wydawałoby się, dużych wysokości, fale wywołane wiatrem tworzą jedynie dość płytkie prądy na powierzchni wody, podczas gdy kilkanaście metrów pod nią panuję względny spokój. Dodatkowo, zwykłe fale stosunkowo często uderzają o brzeg, co wynika właśnie z tego, że są krótkie. O krótkich falach mówimy, że mają mały okres. Np. przybrzeżna fala może mieć długość 150 metrów i uderzać o brzeg, co 10 sekund (czyli jej okres wynosi 10 sekund). W odróżnieniu od niej, tsunami może mieć długość nawet 200 kilometrów, czyli 1300 razy więcej od fali przybrzeżnej! Większa długość powoduje też zwiększenie okresu fali, który w przypadku tsunami może wynosić godziny. Oznacza to, że dwie, nadciągające po sobie, tsunami mogą uderzyć o brzeg w odstępach mierzonych w godzinach. Inna jest także prędkość fali, która w przypadku tsunami może dochodzić do 700km/h!

Czy tsunami widać na pełnym morzu? Ponieważ tsunami jest tak długie, to na pełnym morzu jest prawie niezauważalne. Kłóci się to z filmowymi wyobrażeniami, które przedstawiają, gigantyczne, załamujące się fale, które przykrywają sobą tankowce płynące po oceanie, na którym nie widać żadnego stałego lądu. W rzeczywistości, tsunami mają na pełnym morzu wysokość dochodzącą do kilku metrów. Wypiętrzają się dopiero przy podwyższaniu poziomu dna, czyli podczas zbliżania się do brzegu.

Jakie zjawiska mogą wywołać tsunami? Najczęściej tsunami powstaje w wyniku trzęsienia ziemi występującego pod dnem morskim, na skutek podwodnego wybuchu wulkanu lub eksplozji wulkanu na morzu (np. Karakatau w 1883r), albo obsunięcia mas gruntu do morza (Zatoka Lituya na Alasce 1958r) lub też wskutek upadku dużego meteorytu do oceanu.

Jakie regiony zagrożone są tsunami? Najwięcej tsunami występuje wewnątrz tzw. „ognistego pierścienia Pacyfiku” - rejonu na kuli ziemskiej szczególnie aktywnego sejsmicznie. Jego granice wyznaczone są przez wybrzeża Azji, Ameryki Północnej i Południowej oraz Australii. W tym rejonie kuli ziemskiej występuje duża ilość wulkanów, co związane jest z granicami tektonicznej Płyty Pacyficznej. Tsunami mogą jednak wystąpić dosłownie wszędzie, jeżeli tylko zadziała czynnik wywołujący owe mordercze fale i jeżeli znajdą one dosyć miejsca, aby nabrać rozpędu.

Historyczne tsunami 11 marca 2011 – po silnym trzęsieniu ziemi u wybrzeży Japonii 26 grudnia 2004 – trzęsienie ziemi na Oceanie Indyjskim. Zniszczyło wybrzeża kilku krajów Azji i Afryki, ok. 294 tys. Zabitych 9 lipca 1958 – największe zarejestrowane w historii tsunami (megatsunami, iminami) zanotowano w Lituya Bay na Alasce, fala powstała w wyniku trzęsienia ziemi, rozprysnęła się na wysokości 524m, zdzierając grunt wraz z roślinnością. Naoczni świadkowie ocenili wysokość fali na 15-30m. Bezpośrednią przyczyną uzyskania przez falę gigantycznych rozmiarów było osunięcie się gruntu wywołane trzęsieniem 1946 – trzęsienie ziemi na Aleutach, tsunami zaatakowało Hawaje i Alaskę, 196 ofiar, po tej katastrofie powstał system ostrzegania przed tsunami na Pacyfiku, gdyż Hawajczycy uznali doniesienie o tsunami za żart primaaprilisowy

Prezentacja została wykonana przez Marcina Bartłomiejaka