Model realizacji usług o określonym standardzie w powiecie Przygotowała: Katarzyna Misiuna Warszawa 29 listopada 2011 r.

Rola Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie Kluczowe założenia z punktu widzenia określenia roli i miejsca powiatowych centrów pomocy rodzinie w systemie pomocy społecznej Pcpr pełni funkcję koordynatora i realizatora zadań z zakresu szeroko rozumianej pomocy społecznej powiatu (zadania wynikające z obowiązujących ustaw, programów MPiPS i innych, projektów z EFS, itd.). Pcpr dysponuje pakietami usług pomocy i integracji społecznej, do których jednakowe prawo i dostęp powinien mieć każdy mieszkaniec powiatu, który takiego wsparcia potrzebuje. Pcpr pełni rolę doradczą (dotyczącą np. metodyki pracy, edukacji, implementacji dobrych praktyk i rozwiązań) oraz wspierającą (poprzez udostępnienie np. poradnictwa specjalistycznego) dla powiatowych i gminnych, publicznych a także niepublicznych jednostek organizacyjnych pomocy społecznej. Pcpr jest inkubatorem i kreatorem inicjatyw społecznych, m.in. poprzez inspirowanie powstawania, rozwoju, wzmocnienia organizacji pozarządowych (w zależności od potrzeb poszczególnych powiatów), tak aby mogły być partnerem w realizacji usług pomocy społecznej. Pcpr jest instytucją otwartą na współpracę z innymi partnerami i aktywizującą grupy o jednorodnych problemach społecznych, współpracującą z instytucjami publicznymi i niepublicznymi zapewniającymi usługi społeczne, w tym: z gminami na rzecz reintegracji rodziny, wzmocnienia kompetencji wychowawczych etc.; z pup-ami w zakresie osób bezrobotnych, m.in. poprzez stworzenie na szczeblu powiatu zespołów aktywizacji zawodowej (w zależności od potrzeb stałych lub doraźnych) złożonych z przedstawicieli tych instytucji.

Konsekwencje ustawy o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej Nowa ustawa ma szereg konsekwencji: Zdecydowana większość świadczeń wypłacanych dotychczas w pcpr-ach na mocy ustawy o pomocy społecznej, tj. świadczenia dla rodzin zastępczych oraz usamodzielnianych wychowanków rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo-wychowawczych, przechodzi do systemu pieczy zastępczej. Nie jest przewidziane zadanie: praca socjalna. Inną rolę i pozycję przypisuje się rodzinom zastępczym. Nowa ustawa jasno wskazuje rodziny zastępcze jako partnerów działających wspólnie z organizatorem pieczy zastępczej na rzecz dzieci potrzebujących czasowej pomocy i wsparcia oraz na rzecz rodzin biologicznych tych dzieci, przy jasno określonej pomocy i działaniu ops-ów. Jasno zostały określone formy wspierania rodzin zastępczych, dające organizatorowi ogromne możliwości kreowania i aktywizowania tego środowiska poprzez nowe instrumenty, np. szkolenia i dokształcanie rodzin, wsparcie finansowe itp.

Konsekwencje ustawy o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej Zatem ustawa wprowadza jeszcze jedną ważną zmianę: Wprowadza dwóch pracowników udzielających pomocy rodzinom zastępczym i usamodzielnionym wychowankom: koordynatora pieczy zastępczej i pracownika przyznającego świadczenia materialne (nazywanego dalej pracownikiem ds. świadczeń), podczas gdy pod rządami ustawy o pomocy społecznej zadania te wykonywał jeden pracownik – pracownik socjalny. Wprowadza też obligatoryjnie innych pracowników świadczących usługi rodzinom zastępczym i usamodzielnionym wychowankom, np. psycholog, prawnik.

Sposób załatwiania spraw przez rodziny zastępcze i usamodzielnianych Osoby usamodzielniane Usamodzielniane STANOWISKO INFORMACYJNE Zgłoszenie problemu Koordynator pieczy zastępczej Pracownik ds. świadczeń Zgłoszenie potrzeby świadczeń Psycholog Prawnik Inni specjaliści (np. pedagog, mediator)

Przebieg postępowania administracyjnego w sprawach o przyznanie świadczeń dla rodzin zastępczych i usamodzielnianych wychowanków Pracownik ds. świadczeń bada sytuację, aby ustalić czy są spełnione wszystkie warunki konieczne do przyznania świadczenia. W tym celu pracownik ds. świadczeń: Bada spełnienie warunków do przyznania świadczeń, o których mowa w art. 80‒84 dla rodzin zastępczych oraz dla osób usamodzielnianych w art. 140‒143, 145‒149. Ustala okoliczności, których zbadanie jest niezbędne do określenia rozmiaru świadczenia (art. 81; art. 83; art. 84; art. 146 ust 7; 149 ust. 3, ) – zasada uznaniowości. Bada, czy wychowanek pieczy zastępczej realizuje proces usamodzielniania – zasada aktywizacyjnej formuły świadczeń. Ustala, czy nie były lub nie są marnotrawione przyznane środki (art. 88 ust. 6; art. 151 ust. 3)– zasada prawidłowego wykorzystania świadczeń.

Koordynator pieczy zastępczej Pracownik ds. świadczeń Rodzaje informacji przekazywanych przez koordynatora pieczy zastępczej pracownikowi ds. świadczeń: Koordynator pieczy zastępczej Pracownik ds. świadczeń Informacja o faktach mogących świadczyć o marnotrawieniu Opinia koordynatora o zasadności przyznania pomocy informowanie o rodzaju i formie przyznanych świadczeń Informacja o realizacji lub nie IPU Informacja o istotnych dla postępowania faktach Opinia o IPU

Postępowanie w sprawie przyznania świadczeń dla rodzin zastępczych i osób usamodzielnianych. Rodziny zastępcze Osoby Usamodzielniane Ustalanie warunków koniecznych do przyznania świadczenia Wydanie decyzji administracyjnej Konieczna informacja koordynatora Złożenie wniosku Skierowanie do koordynatora pieczy zastępczej zastępczej czynności ustalone w ustawie Pracownik ds. Świadczeń Koordynator pieczy zastępczej Czynności pracownika ds. świadczeń w prowadzeniu postępowania administracyjnego Czynności koordynatora w przygotowywaniu dowodów w postępowaniu administracyjnym

Przykładowy schemat organizacyjny dla małego pcpr-u, uwzględniający stanowiska kluczowe z punktu widzenia wdrażania modelu realizacji usług koordynatorzy pieczy zastępczej pracownik ds. świadczeń zespół specjalistów Organizator pieczy zastępczej Powiatowe centrum pomocy rodzinie Zespół ds. pieczy zastępczej Zespół ds. świadczeń Organizator usług pomocy społecznej Zespół ds. usług pomocy społecznej koordynator ds. usług, w tym poradnictwa specjalistycznego i interwencji kryzysowej

Przykładowy schemat organizacyjny dla dużego pcpr-u, uwzględniający stanowiska kluczowe z punktu widzenia wdrażania modelu realizacji usług. zespół specjalistów Organizator pieczy zastępczej Powiatowe centrum pomocy rodzinie Zespół ds. pieczy zastępczej Zespół ds. świadczeń Organizator usług pomocy społecznej Zespół ds. osób niepełnosprawnych Zespół ds. interwencji kryzysowej i rodzin z dziećmi Zespół ds. innych usług pomocy społecznej Zespół ds. rodziny z dziećmi koordynatorzy pieczy zastępczej pracownik ds. świadczeń Koordynator ds. poradnictwa specjalistycznego dlarodzin z dziećmi koordynator ds. interwencji kryzysowej koordynator ds. poradnictwa specjalistycznego dla osób niepełnosprawnych