Rola oddziałowych organizacji związkowych w rozwoju i doskonaleniu Zakładowych Społecznych Inspektorów Pracy Związek Nauczycielstwa Polskiego Zarząd Główny Warszawa, październik 2007 r.

Rozmiar zagrożeń z tytułu zatrudnienia Globalna liczba osób zawodowo czynnych w skali świata 2,8 mld Wypadki przy pracy w ciągu roku na świecie dotknęły 270 mln osób z tego 350 tys. stanowiły wypadki śmiertelne. Dziennie na świecie umiera z tytułu zatrudnienia 5000 osób - czyli co 15 sekund ginie 1 osoba Globalny PKB na świecie( przychód): 30 000 mld USD Strata PKB w wyniku wypadków/chorób: 4%, W Polsce w 2006 r. ( wg. GUS) zostało poszkodowanych 95 465 osób tj. o 11 063 czyli o 13% więcej niż rok wcześniej. Dziennie ulegało wypadkom około 265 osób, Według informacji ZUS w Polsce w 2005 r. uległo wypadkom 270 tys. uczniów, W oparciu o dane GUS w 2006 r. na przebadanych 61,1 tys. zakładów pracy, które zatrudniały ponad 5 mln osób w warunkach zagrożenia pracowało ponad 590 tys. osób.

Zewnętrzne instytucje uprawnione do kontroli warunków pracy Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) - ustawa z 13 kwietnia 2007r. ( Dz. U. Nr 89poz. 589), Państwowa Inspekcja Sanitarna- ustawa 14 marca 1985 r. (Dz. U. z 2006r. Nr 122poz. 851 ze zm.), Urząd Dozoru Technicznego- ustawa z 21 grudnia 2000 r. (Dz.U. Nr 122 poz.1321), Państwowa Straż Pożarna- ustawa z 24 sierpnia 1991 r., (Dz.U. z 2002 Nr 147 poz. 1230),

Podstawa prawna- wewnętrznej kontroli warunków pracy Związkowy nadzór warunków pracy- ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 2001 Nr 79 poz. 854 z póź. zm.), Społeczna inspekcja pracy- ustawa z 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy (Dz.U. Nr 35 poz.163 z póź. zm.), Służba bezpieczeństwa i higieny pracy - Kodeks pracy art.23711, (tworzona jest w zakładzie zatr. powyżej 100 osób), Komisja bezpieczeństwa i higieny pracy - Kodeks pracy art.23711 (tworzona jest w zakładzie pracy powyżej 250 osób),

Rola oddziałowych organizacji związkowych w realizacji zadań ustawowych przez Społeczną Inspekcję Pracy Społeczna Inspekcja Pracy jest jednym z instrumentów wykonawczych oddziałowych organizacji związkowych w zakresie nadzorowania warunków pracy i przestrzegania praw pracowniczych. Zadania oddziałowej organizacji związkowej na rzecz poprawy warunków pracy w szkołach: dokonywanie analizy szkół i placówek oświatowych na terenie działania oddziału pod kątem - czy w placówkach, w których funkcjonują ogniska ZNP zostali wybrani na okres 4 lat zakładowi społeczni inspektorzy pracy, prowadzenie rozpoznania, czy nowo powołani zakładowi społeczni inspektorzy pracy mają ukończone minimum podstawowe przeszkolenie, lub inne z zakresu ochrony pracy, sprawdzanie czy zsip mają w danej placówce zapewnione przez pracodawcę warunki uregulowane w przepisach art. 14 ust. 1 i 2 ww. ustawy, kontrolowanie czy zsip mają opracowaną dokumentację zatwierdzoną przez oddział.

Rola oddziałowych organizacji związkowych w realizacji zadań ustawowych przez Społeczną Inspekcję Pracy- c/d Oddział ZNP powinien: informować zsip o zmianach w przepisach prawa i wydawnictwach ułatwiających realizację ustawowych zadań, inspirować i organizować (na wysokim poziomie merytorycznym) szkolenia dla zsip, wspierać merytorycznie i organizacyjnie zsip w przypadku trudności występujących w realizacji zadań ustawowych lub występowania zagrożeń mogących spowodować wypadek przy pracy, występować do pracodawcy ( w razie znacznego obciążenia zadaniami wynikającymi z pełnionej funkcji) zgodnie z art. 15 ust.3 ustawy o SIP o miesięczne wynagrodzenie dla zsip, prowadzić na zasadach partnerskich stałą współpracę z Państwową Inspekcją Pracy, akceptować wnioski kierowane przez zsip do PIP na niewykonywanie przez pracodawcę zaleceń dotyczących zagrożenia zdrowia i życia pracowników, inspirować do pracy i okresowo oceniać działania zsip , prowadzić rejestr legitymacji dla zsip ( jako druków ścisłego zarachowania), przeprowadzać wybory zsip na podstawie opracowanych przez oddział ZNP regulaminów. Oddziałowa organizacja związkowa organizująca szkolenia dla zsip powinna wyposażyć (na koszt pracodawcy) uczestników szkolenia w podstawowe przepisy prawa takie jak – Kodeks pracy, ustawę o społecznej inspekcji pracy, ustawę o związkach zawodowych i znowelizowaną w 2007r ustawę o Państwowej Inspekcji Pracy oraz podstawowych aktów prawnych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

Organizacja i funkcjonowanie Społecznej Inspekcji Pracy w oddziałach ZNP oraz w szkołach i placówkach oświatowych w świetle badań ankietowych w latach 2003 i 2007 ROK 2003 Nadesłano ankiety z 12 okręgów ZNP, w których funkcjonowało 1573 oddziałów ZNP, W wymienionych oddziałach zostało powołanych 420 koordynatorów zsip, stanowiło to 26,7 % obsady tych stanowisk w oddziałach, W szkołach funkcjonowało 10 588 ognisk ZNP, powołano w tych placówkach 3599 zakładowych społecznych inspektorów pracy co stanowiło 34% w stosunku do liczby ognisk ZNP,

Liczba placówek na terenie okręgów ZNP - 21497 Organizacja i funkcjonowanie Społecznej Inspekcji Pracy w oddziałach ZNP oraz w szkołach i placówkach oświatowych w świetle badań ankietowych w latach 2003 i 2007 ROK 2007 Nadesłano ankiety z 15 okręgów ZNP, których wyniki przedstawiają się następująco: Liczba placówek na terenie okręgów ZNP - 21497 Liczba placówek na terenie okręgów, (działa ZNP) - 12497 Liczba powł. zsip w placówkach, w których dział. ZNP - 6507 Liczba powł. zsip , którzy nie mają przeszkolenia - 1570 Liczba powł. zsip , którzy są członkami ZNP- 4311 Liczba oddziałów ZNP w okręgach- 1611 Liczba oddziałów, które udzieliły odpowiedzi - 718 Liczba powołanych koordynatorów zsip w oddziałach - 366 Wyniki uzyskane w oparciu o nadesłane ankiety w 2007r. są korzystniejsze w stosunku do wyników roku 2003 w zakresie organizacji społecznej inspekcji pracy w placówkach oświatowych, jednak nadal nie są zadawalające.

Organizacja i funkcjonowanie Społecznej Inspekcji Pracy w oddziałach ZNP oraz w szkołach i placówkach oświatowych w świetle badań ankietowych w latach 2003 i 2007 Na 12497 placówek, w których działa ZNP powołano 6057 zsip, co stanowi 52% w stosunku do liczby placówek, Na 1611 badanych oddziałów ZNP powołano 366 koordynatorów zsip, stanowi to około 23% (stan gorszy w stosunku 2003 r. o 3,7%), Na 6507 zsip nie ma przeszkolenia podstawowego 1570 osób, stanowi to 24%, Na 1611 oddziałów ZNP w badanych okręgach udzieliło odpowiedzi 718, stanowi to zaledwie 44,5%, Na 6507 zsip członkami ZNP jest 4311 zsip, stanowi to 66%.

Organizacja i funkcjonowanie Społecznej Inspekcji Pracy w oddziałach ZNP oraz w szkołach i placówkach oświatowych w świetle badań ankietowych w latach 2003 i 2007 W świetle przeprowadzonych badań ankietowych nasuwają się następujące zadania dla organizacji związkowych : 1. Okręgi ZNP powinny dokonać analizy dotychczasowego stanu funkcjonowania społecznej inspekcji pracy na terenie działania oddziałów, jak również zbadać, co jest przyczyną niepowołania wielu koordynatorów zakładowych społecznych inspektorów pracy i zsip w placówkach oświatowych 2. Okręgi ZNP powinny podjąć działania w celu wyegzekwowania od oddziałów organizacji szkoleń dla już funkcjonujących koordynatorów zakładowych społecznych inspektorów pracy, którzy do tej pory nie mają ukończonego szkolenia podstawowego oraz przeprowadzenia szkoleń dla kandydatów na zsip 3. Kontynuowanie i aktywizowanie partnerskiej współpracy z Państwową Inspekcji Pracy na szczeblu okręgów i oddziałów.