OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ

W skład szkieletu klatki piersiowej wchodzi: 12 kręgów piersiowych, 12 par żeber i mostek. trzon mostka

ŻEBRO Jest kością długą w kształcie łuku wypukłością zwróconą na zewnątrz. Składa się z części środkowej – trzonu i dwóch końców: tylnego – kręgosłupowego i przedniego – mostkowego. Żebro kostne (kość żebrowa) przechodzi końcem przednim w chrząstkę żebrową. Każde żebro składa się z większej części kostnej i przymostkowej mniejszej części chrzęstnej.

ŻEBRO c.d. 7 par górnych żeber określa się jako żebra prawdziwe, które łączą się bezpośrednio chrząstką żebrową z mostkiem. 5 par dolnych żeber nazywa się żebrami rzekomymi. Chrząstki żebrowe VIII, IX i X żebra łączą się z mostkiem za pośrednictwem chrząstki żebrowej żebra położonego wyżej i razem z chrząstką VIII żebra tworzą łuk żebrowy prawy i lewy. Chrząstki żebrowe XI i XII żebra kończą się swobodnie między mięśniami brzucha (nazywane są żebrami wolnymi).

MOSTEK (sternum) wcięcie szyjne Jest kością płaską, nieparzystą, położoną z przodu ciała. Łączy się z żebrami i razem z kręgosłupem odcinka piersiowego tworzy szkielet klatki piersiowej. Składa się z rękojeści, trzonu i wyrostka mieczykowatego. Rękojeść łączy się z trzonem za pomocą chrząstkozrostu. Trzon łączy się z wyrostkiem mieczykowatym również za pomocą chrząstkozrostu, ale w wieku starczym najczęściej ulega on skostnieniu tworząc kościozrost. wcięcie obojczykowe wcięcie żebrowe I rękojeść chrząstkozrost wcięcie żebrowe II trzon wcięcie żebrowe VII wyrostek mieczykowaty

POŁĄCZENIA ŻEBER Z MOSTKIEM Końce przednie żeber zakończone chrząstką żebrową łączą się z mostkiem. Żebro I łączy się z rękojeścią mostka chrząstkozrostem (prawie nieruchomo). Żebra od II do VII łączą się z mostkiem stawami mostkowo – żebrowymi. Żebra VIII i IX nie łączą się z mostkiem bezpośrednio. Każde z nich tworzy z leżącym wyżej żebrem staw międzychrząstkowy.

ROLA CHRZĄSTKI ŻEBROWEJ Stanowi ona bierny element mechanizmu oddychania i jest najważniejszym czynnikiem warunkującym rozszerzalność klatki piersiowej. Chrząstki żebrowe zwiększają elastyczność ścian klatki piersiowej i umożliwiają intensywniejsze wychylenia żeber.

POŁĄCZENIA ŻEBER Z MOSTKIEM c.d. obojczyk żebro I więzadło żebrowo - obojczykowe więzadło mostkowo – żebrowe promieniste chrząstka żebra II więzadło mostkowo – żebrowe śródstawowe

POŁĄCZENIA ŻEBER Z KRĘGAMI W obrębie odcinka piersiowego kręgosłupa występują stawy żebrowo – kręgowe łączące głowy i guzki żeber z kręgami. Staw głowy żebra łączy głowę żebra z dołkami żebrowymi kręgów znajdującymi się na trzonach kręgów. Na głowie żeber II-X znajduje się grzebień, od którego do krążka międzykręgowego biegnie więzadło śródstawowe głowy żebra. Dzieli ono jamę stawową na 2 piętra. Staw posiada torebkę stawową, wzmocnioną na powierzchni przedniej przez więzadło promieniste głowy żebra. Staw żebrowo – poprzeczny łączy guzek żebra z dołkiem żebrowym wyrostka poprzecznego. Stawy te występują przy żebrach I-X. Są wzmocnione przez więzadła żebrowo – poprzeczne łączące żebro z wyrostkiem poprzecznym kręgu tworzącego staw i kręgu położonego wyżej. więzadło promieniste głowy żebra więzadło żebrowo - poprzeczne

STAWY ŻEBROWO - KRĘGOWE staw żebrowo - poprzeczny żebro staw głowy żebra

MECHANIKA ODDYCHANIA Dotyczy: ruchów żeber, ruchów mostka, ruchów kręgosłupa, czynności mm oddechowych, zmian ciśnienia w jamie opłucnej, zmian ciśnienia w całej klatce piersiowej

RUCHY ŻEBER I MOSTKA Pierwsza para żeber razem z rękojeścią mostka (wieczko klatki piersiowej) i częściowo dalsze 3 pary żeber, podczas wdechu poruszają się ku górze i przodowi (1-160). Kolejne żebra poruszają się na zasadzie „rączki od wiadra”, co powoduje zwiększanie czołowego wymiaru klatki piersiowej. Towarzyszy im także unoszenie mostka – ku górze i ku przodowi, co powoduje również powiększanie wymiaru strzałkowego. Dwie ostatnie pary żeber związane są funkcjonalnie z pracą przepony i mm brzucha. Podczas wdechu dolna część klatki piersiowej unosi się ku górze i przodowi, podczas wydechu jest ściągana w dół.

RUCHY KRĘGOSŁUPA W trakcie spokojnego oddychania w zasadzie nie zachodzą żadne ruchy w obrębie kręgosłupa. Głęboki wdech łączy się z prostowaniem kręgosłupa. Czynny, długi wydech – ze zginaniem.

CZYNNOŚĆ MIĘŚNI ODDECHOWYCH Mięśnie stanowią napęd dla ruchów żeber, mostka i kręgosłupa. Udział mięśni wdechowych i wydechowych – właściwych i pomocniczych jest różny w zależności od sposobu oddychania. Wdech jest aktem czynnym, angażującym właściwe mięśnie wdechowe tylko podczas spokojnego oddychania. Przy nasilonym oddychaniu wdech wymaga udziału mięśni pomocniczych. Spokojny wydech jest aktem biernym. Po ustąpieniu skurczu mięśni wdechowych odkształcone elementy elastyczne wracają do początkowego ułożenia. Nasilony wydech wymaga udziału mięśni wydechowych. W zależności od stopnia tego nasilenia, w wydechu biorą udział albo tylko zasadnicze mięśnie wydechowe, albo włączane są mięśnie pomocnicze.

ZESPÓŁ MIĘŚNI ODDECHOWYCH Mięśnie działające na mechanizm kostno – stawowy klatki piersiowej dzieli się na trzy grupy: synchronizatory ruchów 56 stawów sprzężonych, mięśnie oddechowe - wdechowe - wydechowe mięśnie oddechowe pomocnicze

ZESPÓŁ MIĘŚNI ODDECHOWYCH Synchronizatory ruchów 56 stawów sprzężonych: mm międzyżebrowe zewnętrzne i wewnętrzne oraz dźwigacze żeber. 2. Mięśnie oddechowe - wdechowe: przepona, mm zębate tylne górne i mm pochyłe, - wydechowe: mm skośne brzucha, m. poprzeczny brzucha, m. prosty brzucha i m. czworoboczny lędźwi. 3. Mięśnie pomocnicze: m. piersiowy większy, m. piersiowy mniejszy i m. zębaty przedni.

PRACA POMOCNICZYCH MM WDECHOWYCH W celu pełnego wykorzystania mm pomocniczych podczas nasilonego oddychania należy ustabilizować obręcz barkową, kręgosłup szyjny i głowę (unieruchomić przyczep położony na kości ramiennej i łopatce).