Konflikt społeczny - przyczyny, dynamika rozwoju, metody rozwiązywania AKADEMIA EKONOMICZNA IM. KAROLA ADAMIECKIEGO W KATOWICACH Konflikt społeczny - przyczyny, dynamika rozwoju, metody rozwiązywania Anna Adamus-Matuszyńska Katowice 05. 05. 2010

Co to jest konflikt społeczny? Konflikt społeczny to konflikt występujący w społeczeństwie pomiędzy przynajmniej dwoma jednostkami lub/i zbiorowościami, oparty na rzeczywistych różnicach między tymi grupami w kategoriach potrzeb i interesów, władzy społecznej, dostępu do zasobów oraz ważnych wartości społecznych. Katowice 05. 05. 2010

Cechy konfliktu Każdy konflikt ma przyczyny; Słaba przewidywalność wybuchu, gdyż strony często się wzbraniają przed nim; Konflikt ma swoją dynamikę, która zależy od wielu czynników: podmiotowych, przedmiotowych i sytuacyjnych; Każdy konflikt charakteryzują trzy aspekty: negatywny, neutralny, pozytywny; Każdy konflikt można rozwiązać!

Przyczyny konfliktów A B Interesy Potrzeby Wartości Katowice 05. 05. 2010

Przyczyny sporów zbiorowych Postulat zwiększenia wynagrodzeń; Domaganie się właściwych warunków pracy; Świadczenia socjalne; Wolność związkowa. Katowice 05. 05. 2010

Sytuacje konfliktowe w przedsiębiorstwach uwarunkowane są: rodzajem i zakresem władzy posiadanej przez dane grupy interesu doświadczeniem zawodowym i politycznym poziomem kompetencji zawodowych presją struktury organizacyjnej stopniem wewnętrznej konkurencji kulturą organizacyjną Katowice 05. 05. 2010

Sytuacyjne uwarunkowania sytuacji konfliktowych Nieustępliwość stron konfliktu; Subiektywna interpretacja wydarzeń; Stereotypy; Polaryzacja stanowisk – dystans pomiędzy stronami konfliktu; Niechęć stron konflikt jako wynik przeszłych kontaktów; Obawy przed niewłaściwym rozwiązaniem, „co powiedzą inni”, itp. Katowice 05. 05. 2010

Proces eskalacji konfliktu Faza 1: Zdenerwowanie Poziom 1: dyskusja – zapobieganie wybuchowi konfliktu Poziom 2: debata – powstrzymywanie konfliktu Poziom 3: czyny – sterowanie konfliktem Faza 2: Nerwica Poziom 4: utrwalenie negatywnych wpływów Poziom 5: utrata twarzy – rozpoczęcie procesu zarządzania konfliktem Poziom 6: wybór strategii zarządzania konfliktu Faza 3: Zachowania patologiczne (lub rozwiązanie konfliktu) Poziom 7: brak kontroli poziomu negatywnych emocji Poziom 8: bodźce oddziałujące na system nerwowy Poziom 9: brak odwrotu Faza 4: Eskalacja konfliktu lub zerwanie stosunków lub rozwiązanie konfliktu Katowice 05. 05. 2010

Pięć sposobów rozwiązywania konfliktów Adaptacja Współpraca R E L A C J poddanie się/wygrana wygrana/wygrana Kompromis połowiczna wgrana/połowiczna wygrana Unikanie Rywalizacja Zezwolenie na przegraną /wygrana Wygrana/przegrana Katowice 05. 05. 2010 CELE

Inne formy rozwiązywania konfliktów Negocjacje to proces, podczas którego strony dyskutują bezpośrednio jedna z drugą możliwe rozwiązania konfliktu. Każda strona występuje w swojej sprawie Pojednanie to proces podczas, którego trzecia strona pomaga by dwie strony konfliktu mogły się spotkać, ale sama nie bierze aktywnego udziału w rozwiązywaniu zagadnienia. Arbitraż to proces, podczas którego neutralna trzecia strona spotyka się ze stronami konfliktu, aby usłyszeć stanowiska obu stron i podjąć decyzję. Katowice 05. 05. 2010

Negocjujemy, gdy: strony są skłonne do zawarcia umowy (wspólny obszar zainteresowań), mają przychylne nastawienie do szukania porozumienia, nie mają psychicznych barier); istnieje obszar wspólnych interesów, jak i obszar różnic pomiędzy stronami; strony są upoważnione do podejmowania wiążących decyzji; partnerzy są przygotowani do prowadzenia negocjacji. Katowice 05. 05. 2010

Idea mediacji Mediacja to dobrowolny proces, podczas którego strony spotykają się razem i oddzielnie, poufnie z neutralną, niezależną trzecią partią, żeby znaleźć i zadecydować, jak konflikt pomiędzy nimi może być rozwiązany. Mediacja jest często mylona z pojednaniem i arbitrażem, niektórzy ludzie uważają, iż mediowanie to negocjowanie. Katowice 05. 05. 2010

Zasadnicze cechy mediacji: dobrowolność: każda ze stron może w każdej chwili się wycofać; bezstronność: mediator i proces mediacji jest bezstronny poufność: zarówno proces, jak i rezultat są określane jako prywatne dla każdej strony. Kiedy mediator spotyka się „prywatnie” z każdą stroną oddzielnie to, są to spotkania poufne, tajne; mediator, ani żadna ze stron nie może ujawnić ich treści; Katowice 05. 05. 2010

Zasadnicze cechy mediacji: samookreślenie: strony mają prawo do definiowania swoich potrzeb, interesów, rozwiązań oraz mogą wypowiedzieć ostatnie słowo bez względu na wynik rozmów. Mediatorzy nie mają prawa wpływać na decyzje stron, są wyszkoleni, by nie podsuwać żadnego z pomysłów oraz niczego nowego doradzać. Katowice 05. 05. 2010

Dialog społeczny i konflikt Dialog społeczny toczy się między grupami społecznymi. Jest to jeden z najbardziej konstruktywnych sposobów rozwiązywania konfliktów interesów między różnymi grupami społecznymi. Dialog społeczny: Rozwiązuje konflikty. Przyczynia się do ładu społecznego. Jest narzędziem postępu społecznego Buduje kapitał społeczny. Katowice 05. 05. 2010

W jaki sposób dialog społeczny rozwiązuje konflikty? Jest to forma rozwiązania problemu, gdyż: ma miejsce artykulacja interesów i potrzeb; sprawdzenie czy sprzeczność jest rzeczywista; poszukuje się rozwiązania możliwego do zaakceptowania przez wszystkie strony. Katowice 05. 05. 2010

Porozumienie społeczne To umowa społeczna lub pakt społeczny jest dokumentem negocjowanym przez partnerów społecznych i rząd. Ten szczególny przejaw dialogu społecznego najczęściej towarzyszy zmianom w krajowej, europejskiej lub światowej gospodarce, które w różnym stopniu wpływają na sytuację społeczną. Pozwala na uzyskanie szerokiej akceptacji społecznej proponowanych działań i sposobów osiągnięcia założonego celu. Katowice 05. 05. 2010

Dziękuję za uwagę. Anna Adamus-Matuszyńska adamus@ae.katowice.pl Demokracja jest narzędziem, które kanalizuje konflikty międzyludzkie i umożliwia ich rozwiązywanie - czasem nawet usuwanie, czasem osłabianie - bez użycia przemocy. Leszek Kołakowski Dziękuję za uwagę. Anna Adamus-Matuszyńska adamus@ae.katowice.pl Katowice 05. 05. 2010