Program prewencyjny PIP dot Program prewencyjny PIP dot. przeciwdziałania negatywnym skutkom przeciążenia psychicznego i stresu w miejscu pracy

Zakres działania PIP nadzór i kontrola przestrzegania przez pracodawców prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (...) analizowanie przyczyn wypadków przy pracy i chorób zawodowych (...) udzielanie porad i informacji technicznych w zakresie eliminowania zagrożeń dla życia i zdrowia pracowników (...).

Czynniki ryzyka zawodowego w przyszłości brak aktywności fizycznej w pracy dolegliwości mięśniowo-szkieletowe psychospołeczne warunki pracy (stres w miejscach pracy) nowe technologie i interfejsy w układach człowiek – maszyna (Risk Observatory, European Agency for Safety and Health at Work, 2006)

Stan psychofizyczny pracownika jako przyczyna wypadku przy pracy (dane PIP za 2005 r. - 2007 r.) Stan psychofizyczny: nagłe zachorowanie, niedyspozycja fizyczna, zmęczenie, zdenerwowanie Dotyczy: wyłącznie wypadków ciężkich i śmiertelnych Liczba poszkodowanych: 767 osób (!)

Program Prewencyjny Państwowej Inspekcji Pracy

Program PIP Grupa docelowa: pracodawcy i pracownicy Miejsce: cały kraj Czas trwania: kwiecień 2006 r. – grudzień 2008 r. 2 cele: Informacyjny - dostarczenie wiedzy Prewencyjny - identyfikacja przyczyn stresu w zakładzie i zastosowanie właściwych metod przeciwdziałania.

Sposób realizacji: ►1. Szkolenie dla pracodawców i pracowników z jednego zakładu Przyczyny stresu Skutki zdrowotne Skutki organizacyjne Koszty finansowe Wpływ na wypadki przy pracy Sposoby przeciwdziałania. Prelegenci z: Państwowej Inspekcji Pracy Wojewódzkich Ośrodków Medycyny Pracy Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi Uniwersytetu Jeleniogórskiego Kliniki Psychiatrii i Psychoterapii Śląskiej Akademii Medycznej Krajowego Stowarzyszenia Psychologów Transportu Regionalnych Oddziałów ZUS Związków Zawodowych Zakładów pracy wdrażających systemy zarządzania Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych.

Sposób realizacji: ► 2. Dostarczenie materiałów informacyjnych Zasady zarządzania stresem 61 „dobrych praktyk” dla pracodawców 23 antystresowe Standardy Zarządzania 44 Rady dla pracowników 83 sposoby usuwania przyczyn stresu.

Sposób realizacji: ► 3. Wizyta inspektora pracy w zakładzie Badanie ankietowe poziomu wiedzy pracodawcy nt stresu zawodowego Pomiar i ocena psychospołecznych warunków pracy w zakładzie Dostarczenie sprawozdania z wynikami Poradnictwo i pomoc w ustaleniu środków profilaktycznych.

Dotychczasowe wyniki programu

Konferencje, seminaria, szkolenia Badanie ankietowe dla 4.400 osób Badanie ankietowe wśród 1.390 pracodawców Poradnictwo i doradztwo 1.300 porad Ocena stresogenności cech pracy w 300 zakładach pracy na 1.068 różnego rodzaju stanowiskach pracy 35 % pracodawcy 30 % pracownicy Struktura uczestników 12% służba bhp i SIP 16 % członkowie organizacji zw. 7 % pracownicy młodociani.

Rodzaje badań prowadzonych przez PIP w ramach programu

2 rodzaje badań: Badanie poziomu wiedzy pracodawców uczestniczących w programie 2. Ocena stresogenności cech pracy bezpośrednio na stanowiskach pracy w wybranych zakładach.

Badanie 1: Badanie poziomu wiedzy pracodawców Dwukrotne badanie ankietowe tej samej grupy pracodawców Sposób realizacji: na początku i na zakończenie programu (po udziale w szkoleniach, przeprowadzeniu oceny stresogenności cech pracy w zakładzie i dostarczeniu pracodawcom materiałów edukacyjnych) Cel: poznanie zmian poziomu wiedzy pracodawców nt. stresu zawodowego - ocena skuteczności programu; poznanie oczekiwań pracodawców odnośnie stresu zawodowego i programu PIP.

Badanie 2: Ocena stresogenności cech pracy w zakładzie Ocena stresogenności cech pracy bezpośrednio na stanowiskach pracy w zainteresowanych zakładach Sposób realizacji: zaproponowanie udziału zakładom (udział dobrowolny) oraz ustalenie składu ekspertów dokonujących oceny (zawsze przedstawiciel pracodawcy i przedstawiciel pracowników, np.: kierownik zmiany, pracownik zatrudniony na stanowisku, inspektor bhp) Wykorzystywane narzędzie badawcze: Kwestionariusz Do Oceny Cech Pracy Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi Cel: wskazanie najbardziej stresujących stanowisk pracy (cech pracy); zaproponowanie środków profilaktycznych; uzupełnienie zakładowej oceny ryzyka zawodowego.

Wyniki

Wyniki badania ankietowego pracodawców

Badanie ankietowe poziomu wiedzy pracodawców - wyniki Dwukrotne badanie 1.390 pracodawców Wzrost poziomu wiedzy pracodawców od 2,5% do 10,5% (M= 8,15%) Źródło: dane PIP

Wyniki oceny stresogenności cech pracy

Ocena stresogenności cech pracy w zakładach- wyniki Źródło: dane PIP 60 % ocenionych stanowisk wymaga wprowadzenia działań profilaktycznych Liczba zakładów w których opracowano wnioski profilaktyczne: 32 (12%)

Co przeszkadza pracownikom w badanych zakładach? Źródło: dane PIP

Wnioski z dwuletniej realizacji programu

Wnioski Na 20% ocenionych stanowisk pracy panują ewidentnie niekorzystne psychospołeczne warunki pracy Na 40% ocenionych stanowisk pracy panują potencjalnie niekorzystne psychospołeczne warunki pracy Pracujemy coraz więcej i w coraz większym tempie Treść wykonywanej pracy jest coraz trudniejsza Coraz trudniejsze i bardziej wymagające są kontakty z innymi ludźmi w pracy Sposób zarządzania i organizacji pracy w zakładzie często utrudnia zamiast ułatwiać jej wykonywanie W dalszym ciągu istnieją zakłady i stanowiska pracy, w których praca wykonywana jest w niebezpiecznych, niehigienicznych oraz nieestetycznych warunkach pracy.

Wnioski c.d. Pracodawcy najlepiej rozpoznają negatywny wpływ stresu zawodowego na funkcjonowanie przedsiębiorstwa Nieco słabiej rozpoznają negatywny wpływ stresu zawodowego na funkcjonowanie pracowników Najgorzej rozpoznają przyczyny stresu Tylko nieliczni pracodawcy opracowują i wdrażają we własnych zakładach środki profilaktyczne.

Dlaczego działania profilaktyczne nie są wdrażane w zakładach? Brak środków finansowych, w szczególności w małych i średnich zakładach pracy, na działania zmniejszające stres (przyczyny obiektywne); Koncentracja zakładów pracy na bieżącej działalności i związany z tym brak analiz oraz planów dot. dalszego rozwoju (brak motywacji do podjęcia wysiłku i wprowadzania zmian); Stosunek niektórych pracodawców (również z dużych zakładów, dysponujących środkami finansowymi, w tym z kapitałem zagranicznym) wykazujących brak zainteresowania działaniami poprawiającymi warunki pracy własnych pracowników lub traktujących takie działania jedynie w kategoriach zbędnego wydatku finansowego (niedostrzeganie korzyści).

Jakie powinny to być działania (wg PIP)? Zmniejszanie obciążenia psychicznego pracowników i członków kadry kierowniczej (usprawnienia w organizacji pracy; wcześniejsze planowanie zadań/produkcji; właściwy podział obowiązków i odpowiedni dobór pracowników do stanowisk; zwiększenie liczby zatrudnionych; ustawiczne szkolenia zawodowe, przestrzeganie prawa pracy); Zwiększanie umiejętności kadry kierowniczej w zakresie zarządzania pracownikami oraz rozwiązywania konfliktów (odpowiedni dobór osób do stanowisk kierowniczych; szkolenia ze sposobów zarządzania i motywowania pracowników oraz metod negocjacji i mediacji); Zwiększanie umiejętności pracowników w radzeniu sobie z niepewnością, pośpiechem oraz trudnymi kontaktami z innymi ludźmi (treningi asertywności, zarządzania czasem, obsługi klienta, relaksacyjne) Inwestycje finansowe w poprawę bezpieczeństwa, higieny i estetyki pracy w zakładach (usuwanie hałasu, ciasnoty, niedostatecznego oświetlenia, nieprzyjemnych woni na stanowiskach pracy).

Uwagi: Powyższe wyniki zostały uzyskane w konkretnych zakładach pracy na podstawie odpowiedzi udzielonych przez konkretnych pracodawców, członków kadry kierowniczej i pracowników Wyniki te stanowią szczególną wartość dla załóg które zdecydowały się wziąć udział w programie Jednak odnoszą się jedynie do zakładów pracy biorących udział w programie PIP oraz ocenionych w jego ramach stanowisk pracy Pod żadnym pozorem nie mogą być ekstrapolowane na pozostałe zakłady pracy lub branże Prezentowane wyniki i rodzaje działań profilaktycznych mogą jedynie stanowić wskazówkę dla pozostałych zakładów pracy, do czasu przeprowadzenia własnych ocen i podjęcia na ich podstawie indywidualnych działań profilaktycznych.

Podsumowanie

Co można zyskać zmniejszając stres?

Podsumowanie Nadmierny stres jest i będzie obecny w pracy (dotyczy 24-40% pracujących) Powoduje natychmiastowe oraz odległe w czasie skutki zdrowotne, organizacyjne, ekonomiczne i społeczne Jeśli występuje, jest wynikiem niedopasowania wymagań pracy do możliwości i potrzeb człowieka Dysponujemy narzędziami do jego pomiaru Znamy sposoby jego redukcji Zapobieganie mu jest możliwe i może się opłacać Zmniejszanie stresu w miejscu pracy wymaga współdziałania pracodawcy i pracowników.

Zmniejszenie fluktuacji kadr Zwiększenie gotowości załóg do nowych wyzwań Zwiększenie konkurencyjności Umocnienie pozycji polskich firm na rynku Większe poczucie bezpieczeństwa pracodawców i pracowników Przyjazne miejsce pracy. Nowoczesny sposób zarządzania firmą Poprawę zdrowia pracowników Zwiększenie efektywności i jakości ich pracy Zmniejszenie liczby błędów i pomyłek Zmniejszenie liczby wypadków Zmniejszenie strat Zmniejszenie liczby skarg

Firma, w której 40% załogi doświadcza stresu, uznawana jest za niezdolną do prawidłowego funkcjonowania na rynku

Dziękuję za uwagę www.pip.gov.pl

Powrót