Uwarunkowania i instrumentarium realizacji Strategii Lizbońskiej przez szkoły wyższe Jerzy M Langer Zadania polskich szkół wyższych w realizacji Strategii Lizbońskiej Fundacja Rektorów Polskich, Warszawa, 9 maja 2005

CELE STRATEGII LIZBOŃSKIEJ uczynienie z Europy bardziej atrakcyjnego miejsca dla inwestycji i pracy, tworzenie większej liczby lepszych miejsc pracy, wsparcie dla wiedzy oraz innowacji dla wzrostu gospodarczego.

DLACZEGO DZISIAJ? 1.Polska jest ekonomicznie stabilna 2.Polska ma nadal relatywnie niezłą kadrę 3.Polska jest w Unii 4.Polska ma i może mieć środki na B+R (budżet i fundusze europejskie) 5.Ustawa – decyzyjność i partnerstwo 6.MNiI – (to nie KNiT i już nie KBN!)

CELE NA 2005 Zagospodarować Ustawę o finansowaniu nauki Doprowadzić do zwiększenia finansowania budżetowego Zagwarantować odpowiednie instrumenty PR Zagwarantować istotną obecność nauki w funduszach strukturalnych (uwaga na lekcję b. NRD!) Stworzyć dobry Krajowy Program Ramowy

CELE DŁUGOFALOWE Odwrócić długofalowy trend spadkowy finansowaniu nauki (budżet i firmy) Zagwarantować stabilny rozwój polskiej IVY LEAGUE Odbudować środowisko naukowe Zagwarantować zrównoważony rozwój dyscyplin Doprowadzić do realnego powiązania B i R Określić i realizować priorytety państwa

NAUKA –NAKŁADY BUDŻETOWE

NAUKA NAKŁADY ( )

Projekty badawcze23.16 Dotacja statutowa68.66 Inwestycje 6.01 Środki wspomagające 1.74 Inne 0.43 Dzisiaj budżet to ca. 3 mld PLN (przeżycie!) cel 4 mld (+ >1 mld) Wydawanie inaczej - ROZWÓJ Po wyrównaniu dysproporcji wydatki ukierunkowane ( projekty 50% nakładów lub więcej) % STRUKTURA BUDŻETU DZIŚ i JUTRO

Kadra naukowa: - Starzenie kadry i luka pokoleniowa - Bardzo długa droga do samodzielności naukowej - Emigracja Relatywnie niskie płace i spłaszczona ich struktura Stan niewiary i zniechęcenia Patologie (atomizacja powodująca destrukcje środowiska) Infrastruktura badawcza - Brak dużych instalacji - Dekapitalizacja aparatury (PAN ca 80%, Uniwersytety lepiej) BRAK PRAWDZIWEGO ZWIĄZKU B I R, A ZWŁASZCZA Z D SŁABOŚCI POLSKIEGO SEKTORA R&D

Nakłady na badacza w Polsce 7.4 razy mniejsze niż w EU15 PERCENT OF TOP HIGHLY CITED PAPERS, Wzrost wysoko cytowanych publikacji lata ( ) w porównaniu do ( ) - Polska – wzrost 1.25 ; EU Wśród najbardziej cytowanych publikacji Polska na 21 miejscu w świecie POLSKA NAUKA A ŚWIAT (USA - 63)

NAUKA A GOSPODARKA Citation intensity GDP PER PERSON IN THOUSANDS US DOLLARS King D.A. (2004) Nature 430, CITATION INTENSITY

RANKING DYSCYPLIN NAUKOWYCH Citation intensity A. K. Wróblewski, Nauka, 2005

RANKING DYSCYPLIN NAUKOWYCH Citation intensity A. K. Wróblewski, Nauka, 2005

Source – EC Key Figures STRUKTURA ZATRUDNIENIA BADACZY

Strongest Physics, Mathematics, Chemistry, Astrophysics Medium Biology, Earth Sciences, Medicine, some Engineering Sciences. Lagging most Engineering Sciences, Ecology. Strong nationally Archaeology, Literature studies Sociology, History STRONG AND WEAK RESEARCH AREAS IN POLAND

WHY BASIC RESEARCH IS A CHANCE IN NMS? There we are strongest. There we are strongest. It is fairly inexpensive. It is fairly inexpensive. It is a landmark of Polish ivy league of higher education and thus helps to train open minds. It is a landmark of Polish ivy league of higher education and thus helps to train open minds. A distance from science-driven research to applied is much smaller if a first step is at the highest level. A distance from science-driven research to applied is much smaller if a first step is at the highest level. There will be a lot of resources in Europe, so we must get prepared to compete, and quickly. There will be a lot of resources in Europe, so we must get prepared to compete, and quickly. But uncompromised quality is absolute must

niewystarczająca liczba zespołów polskich składająca wnioski o projekty, niski współczynnik sukcesu (22% w 5 PR oraz 12% w 6 PR), brak polskich koordynatorów projektów, szczególnie mały udział polskich zespołów w sieciach doskonałości (NoE), dysproporcja między liczbą naukowców wyjeżdżających z Polski a liczbą naukowców przyjeżdżających, znikomy transfer technologii powstałych w PR Problem długofalowy – jakie należy podjąć kroki aby Polska odzyskiwała budżetowy wkład do PR7, który obecnie wynosi ca. 100 mln Euro/rok (ca 5% - wydatki budżetu UE na naukę x 2 mld Euro – polski wkład do budżetu UE). PROBLEMY Z PR

duże, europejskie inwestycje w infrastrukturę badawczą z budżetu 7 PR; siedzibę Europejskiej Rady ds. Badań (ERC); siedzibę jednego z głównych członów Europejskiego Instytutu Technologicznego; siedzibę jednego ze Wspólnotowych Centrów Badawczych (JRC) lub jego filii. O CO SIĘ DOBIJAMY W UE?

ZDUMIEWAJĄCY OPTYMISTYCZNY RANKING Business Week, Nr 9, Maj 2005 str 60