Siedliska przyrodnicze Europy i Polski Część 6 – Murawy

6 – Murawy, łąki i ziołorośla W części tej wymieniono 5 poddziałów oraz 31 typów siedlisk przyrodniczych, w tym 12 z nich występuje na terenie Polski 61 – naturalne murawy naskalne i wysokogórskie 62 – półnaturalne murawy kserotermiczne i ciepłolubne 63 – twardolistne, wypasane lasy 64 – półnaturalne, wilgotne i zmiennowilgotne łąki oraz ziołorośla z dużych udziałem bylin 65 – półnaturalne łąki świeże

6 – Murawy Siedliska z dominacją traw, rozwijające się na glebach inicjalnych, zarówno oligotroficznych jak i bogatych w składniki pokarmowe (pararędziny, podozole, rankery, gleby inicjalne) Naturalne (na siedliskach gdzie warunki siedliskowe są skrajnie niekorzystne dla krzewów i siewek drzew Półnaturalne (utrzymywane przez wypas, ewentualnie wypalanie)

6110 - Skały wapienne i neutrofilne z roślinnością pionierską (Alysso - Sedion) Naskalne, pionierskie murawy na podłożu wapiennym lub na bogatych podłożach pochodzenia wulkanicznego Gatunki: Alyssum alyssoides, Arabis recta, Cerastium spp., Hornungia petraea, Jovibarba spp., Poa badensis, Saxifraga tridactylites, Sedum spp., Sempervivum spp., Teucrium botrys. Wprowadzone do podręcznika w ostatniej chwili

6120 - Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae)* Pionierskie murawy na podłożu piaszczystym, zwykle z udziałem węglanu wapnia, o subkontynentalnym typie zasięgu. Gatunki: Allium schoenoprasum, Alyssum montanum ssp. gemelinii, Astragalus arenarius, Cardaminopsis arenosa, Carex ligerica, Carex praecox, Dianthus deltoides, Euphorbia seguieriana, Festuca psammophila, Gypsophila fastigiata, Helichrysum arenarium, Herniaria glabra, Koeleria glauca, Petrorhagia prolifera, Sedum reflexum, Silene chlorantha.

6130 Murawy galmanowe (Violetalia calaminariae) Naturalne i półnaturalne murawy na podłożu z dużą ilością metali ciężkich, rozwijające się na naturalnych wychodniach skalnych lub na opuszczonych hałdach dawnych kopalni. Gatunki: Viola calaminaria oraz wyspecjalizowane ekotypy Thlaspi caerulescens, Armeria maritima, Minuartia verna, Silene vulgaris, Festuca ophioliticola, Cochleria alpina W Polsce tylko koło Olkusza i Miedzianki (Góry Kaczawskie) oraz w Górach Złotych (hałdy arsenowe) BRAK W PODRĘCZNIKACH SIEDLISK

6150 - wysokogórskie murawy acidofilne (Juncion trifidi) i bezwapienne wyleżyska śnieżne (Salicion herbaceae) Borealno-alpejskie formacje wyższych położeń górskich Alp, Skandynawii i Karpat. Obejmują także wysokogórskie zbiorowiska wyleżysk śnieżnych (ver. 27). Rozwijają się na podłożach krzemianowych. Gatunki: Juncus trifidus, Carex bigelowii, Cassiope tetragona.

6170 - nawapienne murawy wysokogórskie (Seslerion tatrae) i wyleżyska śnieżne (Arabidion coeruleae) Alpejskie formacje wyższych położeń górskich Alp, Pirenejów, Skandynawii, Karpat, Korsyki i Apeninów. Obejmują także wysokogórskie zbiorowiska wyleżysk śnieżnych. Rozwijają się na podłożach wapiennych, są więc znacznie bogatsze gatunkowo od muraw typu 6150. Skład gatunkowy silnie zróżnicowany (6 podtypów) W Polsce tylko w Tatrach.

6190 Rupicolous pannonic grasslands (Stipo-Festucetalia pallentis) Naturalne, suche murawy naskalne z centrum występowania w regionie pannońskim, sięgające do Europy Środkowej. Występują na wapieniach, dolomitach i bazaltach. Gatunki: Festuca pallens, S. joannis, S. pulcherrima, Carex humilis, Iris pumila, Alyssum montanum, Helianthemum nummularium agg., Anacamptis pyramidalis, Biscutella laevigata agg., Polygala amara, Daphne cneorum, Sesleria sadleriana, Festuca amethystina Skład gatunkowy zróżnicowany (3 podtypy) W Polsce tylko w Tatrach. BRAK TYPU SIEDLISKA W PODRĘCZNIKCH

6210 - murawy kserotermiczne (Festuco - Brometea i ciepłolubne murawy z Asplenion septentrionalis - Festucion pallentis) * - priorytetowe są tylko murawy z istotnymi stanowiskami storczyków Naturalne i półnaturalne murawy kserotermiczne z klasy Festuco-Brometea. Z reguły na podłożach wapiennych, suchych lub umiarkowanie suchych Gatunki: Anthyllis vulneraria, Arabis hirsuta, Brachypodium pinnatum, Bromus inermis, Campanula glomerata, Carex caryophyllea, Carlina vulgaris, Centaurea scabiosa, Dianthus carthusianorum, Eryngium campestre, Koeleria pyramidata, Leontodon hispidus, Medicago sativa ssp. falcata, Ophrys apifera, O. insectifera, Orchis mascula, O. militaris, O. morio, O. purpurea, O. ustulata, O. mascula, Polygala comosa, Primula veris, Sanguisorba minor, Scabiosa columbaria, Veronica prostrata, V. teucrium, Adonis vernalis, Euphorbia seguierana, Festuca valesiaca, Silene otites, Stipa capillata, S. joannis. W PODRĘCZNIKU BRAK POTYPU POŁUDNIOWOEUROPEJSKIEO (Mesobromion), występującego w Sudetach.

6220 * Pseudo-steppe with grasses and annuals of the Thero-Brachypodietea Meso- i termofilne zbiorowiska muraw kserotermicznych o charakterze śródziemnomorskim Wikariant geograficzny siedliska 6210 Duży udział terofitów Gatunki typowe: Brachypodium distachyum, B. retusum.

6240 * Sub-pannonic steppic grasslands Steppic grasslands, dominated by tussock-grasses, chamaephytes and perennials of the alliance Festucion vallesiacae and related syntaxa. These xerotherme communities are developed on southern exposed slopes with AC-soils on rocky substrate and on clay-sandy sedimentation layers enriched with gravels. They are partially of natural, partially of anthropogenic origin. Gatunki: Festuca vallesiaca, Allium flavum, Gagea pusilla, Hesperis tristis, Iris pumila, Ranunculus illyricus, Teucrium chamaedrys, Medicago minima, Globularia cordifolia, Helianthemum canum, Poa badensis, Scorzonera austriaca, Potentilla arenaria, Seseli ippomarathrum, Alyssum alyssoides, Artemisia austriaca, Chrysopogon gryllus, Astragalus austriacus, A. excapus, A. onobrychis, Oxytropis pilosa, Daphne cneorum, Iris humilis ssp. arenaria, Carex humilis, Festuca rupicola, Stipa capillata, S. joannis, Botriochloa ischaemum.

6230 - górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - bogate florystycznie) Półnaturalne murawy regularnie użytkowanych pastwisk o wysokiej różnorodności gatunkowej. Nie należą tu pastwiska wypasane intensywnie, z dominacją traw i bez gatunków bylin. Gatunki: Antennaria dioica, Arnica montana, Campanula barbata, Carex ericetorum, C. pallescens, C. panicea, Festuca ovina, Galium saxatile, Gentiana pneumonanthe, Hypericum maculatum, Hypochoeris maculata, Lathyrus montanus, Leucorchis albida, Meum athamanticum, Nardus stricta, Pedicularis sylvatica, Platanthera bifolia, Polygala vulgaris, Potentilla aurea, P. erecta, Veronica officinalis, Viola canina. (Ver. 2007) – tylko górskie i (CON) podgórskie, płaty nadmierne zgryzane należy wykluczyć z typu siedliska.

6310 Dehesas with evergreen Quercus (Sclerophillous grazed forests) Intensywnie wypasane zimozielone dąbrowy śródziemnomorskie. Gatunki: Quercus suber, Q.ilex, Q.rotundifolia, Q.coccifera Ważne siedlisko wielu gatunków ptaków

Murawy Hiszpanii i Makaronezji 6140 Siliceous Pyrenean Festuca eskia grasslands 6160 Oro-Iberian Festuca indigesta grasslands 6180 Macaronesian mesophile grasslands

Endemiczne murawy Cypru 62B0 * Serpentinophilous grasslands of Cyprus 6460 * Peat grasslands of Troodos

Subendemiczne murawy pannońskie 6250 * Pannonic loess steppic grasslands 6260 * Pannonic sand steppes