Inne Metody Ilościowe

Prognozowanie analogowe

czyli jak wykorzystać wiedzę ekspertów? Metody heurystyczne czyli jak wykorzystać wiedzę ekspertów?

Metoda delficka

Opinie niezależnych i kompetentnych ekspertów Metoda delficka Opinie niezależnych i kompetentnych ekspertów Prognozowanie zjawisk nowych Liczba informacji o przyszłości niewielka Opinie dotyczą prawdopodobieństwa lub czasu zajścia przyszłych zdarzeń Prognoza - zgodny sąd ekspertów Reguła największego prawdopodobieństwa

Niezależność opinii ekspertów Anonimowość wypowiadanych sądów Metoda delficka - założenia Niezależność opinii ekspertów Anonimowość wypowiadanych sądów Wieloetapowość postępowania Uzgadnianie i sumowanie opinii osób kompetentnych

Zaangażowanie dużego grona osób Długi czas trwania badania Metoda delficka - wady Zaangażowanie dużego grona osób Długi czas trwania badania Brak możliwości bezpośredniej wymiany poglądów między uczestnikami Na ogół małe zaangażowanie ekspertów Trudności w określeniu wzajemnych powiązań Trudności w doborze ekspertów Trudności w budowie ankiety Zastosowanie do prognoz długookresowych => nieweryfikowalność

Metoda delficka Zdefiniowanie problemu Wybór grupy ekspertów Przygotowanie, przeprowadzenie, analiza ankiety Czy zgoda została osiągnięta? Nie Tak Przedstawienie wyników

Opracowanie ankiety-> miary zmienności, siły związku Metoda delficka - zgoda Opracowanie ankiety-> miary zmienności, siły związku Wyniki ankiety + kolejna ankieta Ustalony max rozstęp kwartylowy D= |Q3 - Q1| <= Dmax If opinia eksperta poza Q1 lub Q3 => uzasadnienie Wyróżnienie ekstremistów „Rozmycie” odpowiedzi

Kiedy w Polsce wprowadzone zostanie Euro? Example Kiedy w Polsce wprowadzone zostanie Euro? 25 ekspertów Q1=2008 Me=2008 D= |Q3 - Q1| = 2009-2008 = 1 rok Q3=2009

Zgoda => h bliskie 0 Metoda delficka - zgoda skala nominalna Współczynnik dyspersji względnej klasyfikacji k - liczba kategorii fj -częstość występowania j-tej kategorii odpowiedzi w ogólnej liczbie wypowiedzi Zgoda => h bliskie 0

Metoda delficka – zgoda Skala nominalna

Zgoda => W bliskie 1 Metoda delficka - zgoda skala porządkowa Współczynnik konkordacji n - liczba ekspertów k - liczba kategorii odpowiedzi w pytaniu xij - ranga nadana j-tej kategorii odpowiedzi przez i-tego eksperta Zgoda => W bliskie 1

Metoda delficka – zgoda Skala porządkowa

Metoda wpływów krzyżowych

Metoda wpływów krzyżowych B A C Zdarzenia rozłączne

Metoda wpływów krzyżowych B A C Zdarzenia łączne, interakcja

B C A Interakcja i całkowicie zawarte zdarzenia Metoda wpływów krzyżowych B C Interakcja i całkowicie zawarte zdarzenia A

Metoda wpływów krzyżowych Metoda wzajemnych oddziaływań Ocena prawdopodobieństwa zajścia oraz terminu realizacji każdego ze zdarzeń Różna kolejność zdarzeń Cel: określenie przeciętnych prawdopodobieństw końcowych poszczególnych zdarzeń z uwzględnieniem skumulowanych wpływów wszystkich innych zdarzeń Kierunek, intensywność, opóźnienie Metoda delficka do uzyskania macierzy oddziaływań

Metoda scenariuszy

Metoda scenariuszy (H.Kahn 1967) Opis zdarzeń i wskazanie ich logicznego i spójnego następstwa w celu ustalenia, w jaki sposób rozwijać się będzie obiekt (system). Zastosowanie: do budowy długookresowych prognoz, gdy: - nie dysponuje się pełną wiedzą o prawidłowościach rozwojowych analizowanych zjawisk, - zjawiska nie poddają się sformalizowanemu opisowi, - zjawiska mają charakter jakościowy.

Budowa 1. Krok po kroku określenie hipotetycznych sytuacji, które mogą nastąpić. 2. Na każdym kroku pokazywanie, jakie istnieją warianty dla każdego zdarzenia, które mogą zapobiec, odwrócić lub ułatwić jego wystąpienie.

Scenariusz antycypacyjny t-i t

Burza mózgów

Rutyna, nawyki -> negatywny wpływ na efekty twórcze Burza mózgów Rutyna, nawyki -> negatywny wpływ na efekty twórcze Pomysł -> bezpośrednia ocena -> odrzucenie Nierealny pomysł -> dopracowanie -> ocena Dwie fazy : tworzenia i oceniania pomysłów Przydatna w przypadku rozwiązania problemów niezbyt skomplikowanych

Stymulować jak największą liczbę pomysłów Zgłaszać wszystkie pomysły Burza mózgów - wymagania Nie krytykować Pobudza do tworzenia Sprzyja rozwiązaniom niekonwencjonalnym, oryginalnym, nowatorskim Stymulować jak największą liczbę pomysłów Zgłaszać wszystkie pomysły Łączyć i doskonalić pomysły Sugestie bez śledzenia i kolejki Prezentować pomysł jasno i zwięźle Wykorzystywać i rozwijać pomysły innych uczestników

Burza mózgów - przebieg Przygotowanie sprecyzowanie problemu zebranie informacji dobór ekspertów Tworzenie Zespół twórczy poszukiwanie pomysłów specjaliści różnych dziedzin Ocenianie Zespół oceniający analiza i ocena pomysłów opracowanie wariantu(-ów) rozwiązania specjaliści z badanego problemu

Literatura 1. M.Cieślak (red.) Prognozowanie gospodarcze. Metody i zastosowania. PWN’2001 2. A. Zeliaś, B.Pawełek, S.Wanat Prognozowanie ekonomiczne. Teoria, przykłady, zadania PWN’2003 3. B.Radzikowska (red.) Metody prognozowania. Zbiór zadań. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. O.Langego we Wrocławiu’2001 4. P.Dittmann Metody prognozwania sprzedaży w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo AE im. O.Langego we Wrocławiu ‘98 5. K.Kolenda, M.Kolenda Analiza i prognozowanie szeregów czasowych. Agencja Wydawnicza Placet’99 6. K.Jajuga (red.) Ekonometria. Metody i analiza problemów ekonomicznych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. O.Langego we Wrocławiu’99 7. J.Gajda Prognozowanie i symulacja a decyzje gospodarcze, Wydawnictwo C.H. Beck 2001 8. W.Samuelson, S.Marks Ekonomia menedżerska, PWE’98