POZNAJEMY KATALOGI

Zbiory biblioteczne W bibliotekach gromadzone są różnorodne zbiory, między innymi: książki, filmy na kasetach VHS oraz DVD, różne programy multimedialne, czasopisma. Zarówno wielkość, jak i różnorodność zbiorów bibliotecznych, powoduję, że bibliotekarz i czytelnik musi dysponować jakimś narzędziem, które będzie umożliwiało szybkie dotarcie do potrzebnego źródła informacji. Takim aparatem pomocniczym jest katalog biblioteczny.

Czym jest katalog? Katalog jest spisem dokumentów, obiektów, które należą do określonego zbioru. Spis ten uporządkowany jest według określonych zasad. na przykład - katalog samochodowy - katalog mody - itp.

Czym jest katalog biblioteczny? Katalog biblioteczny jest spisem książek oraz innych zbiorów bibliotecznych, znajdujących się w danej bibliotece. Spis ten jest uszeregowany w określonym porządku i zawiera najważniejsze informacje o poszczególnych zbiorach bibliotecznych, zapisane na kartach katalogowych.

Karta katalogowa Karta katalogowa zawiera: opis bibliograficzny dokumentu bibliotecznego, hasło, sygnaturę, nr inwentarzowy i znak klasyfikacji/symbol działu - książki lub innego dokumentu, znajdującego się w bibliotece.

Hasło W katalogach możemy spotkać się z następującymi rodzajami haseł: HASŁO AUTORSKIE – czyli nazwisko i imię autora HASŁO TYTUŁOWE – czyli tytuł Hasło jest tym elementem, zamieszczonym na karcie katalogowej, który brany jest pod uwagę podczas porządkowania kart katalogowych.

Rodzaje haseł HASŁO AUTORSKIRE (nazwisko i imię autora) jest podstawowym hasłem w katalogach; tylko w wyjątkowych sytuacjach hasło autorskie jest zastępowane hasłem tytułowym HASŁO TYTUŁOWE (tytuł dzieła) jest stosowane w katalogu tytułowym; jest także stosowane w innych katalogach w wyjątkowych sytuacjach, gdy: autor książki jest nieznany (książka jest napisana anonimowo) autorów książki jest więcej niż 3 książka jest napisana pod redakcją naukową

Rodzaje katalogów Katalogi formalne - katalog alfabetyczny - katalog tytułowy - inne katalogi (np. katalog ilustrowany, katalog kaset wideo, itp.) Katalogi rzeczowe - katalog działowy - katalog systematyczny

Katalogi formalne

Katalog alfabetyczny zbiór kart katalogowych z opisem katalogowym wszystkich książek, które znajdują się w danej bibliotece; karty katalogowe ułożone są alfabetycznie według hasła autorskiego (czyli nazwiska i imienia autora) – tylko w wyjątkowych sytuacjach wykorzystywane jest tu hasło tytułowe (czyli tytuł książki): 1) książka anonimowa; 2) praca napisana pod redakcją 3) praca zbiorowa, gdzie autorów danej książki jest więcej niż 3 z katalogu alfabetycznego korzystamy, gdy znamy nazwisko i imię autora książki.

Katalog tytułowy zbiór kart katalogowych z opisem katalogowym książek, które znajdują się w danej bibliotece; karty katalogowe ułożone są alfabetycznie według hasła tytułowego (czyli tytułu książki); z katalogu tytułowego korzystamy, gdy znamy tytuł książki lub początkowe wyrazy tytułu.

Porównanie katalogu alfabetycznego i katalogu tytułowego KATALOG ALFABETYCZNY karty katalogowe są ułożone alfabetycznie wg hasła autorskiego (nazwisko i imię autora); korzystamy z niego gdy znamy autora książki; korzystając z katalogu alfabetycznego możemy dowiedzieć się jakie książki danego autora znajdują się w danej bibliotece KATALOG TYTUŁOWY karty katalogowe są ułożone alfabetycznie wg hasła tytułowego (tytuł książki); korzystamy z niego, gdy znamy tytuł książki, ale nie znamy autora danego dzieła

Katalogi rzeczowe

Całość piśmiennictwa, znajdującego się w bibliotece szkolnej, można podzielić na dwa rodzaje: literaturę piękną (czyli książki posiadające fabułę, akcję, fikcję literacką itp.) literaturę popularnonaukową (czyli książki pomagające zdobywać wiedzę; książki zawierające wiadomości z określonej dziedziny wiedzy) Ten podział wyznacza 2 rodzaje katalogów rzeczowych, znajdujących się w bibliotekach szkolnych: katalog działowy katalog systematyczny

Katalog działowy dzieli literaturę piękną według treści książek; do oznaczenia poszczególnych działów wykorzystywane są symbole literowe i dlatego mówimy, że katalog ten wykorzystuje klasyfikację literową; w obrębie jednego działu kary katalogowe ułożone są alfabetycznie; korzystamy z tego katalogu, gdy szukamy książki należącej do danego działu literatury pięknej, ale nie znamy autora książki;

Klasyfikacja literowa Bw – bajeczki, wierszyki B – baśnie, legendy P – powieści przygodowe F – powieści fantastyczne H – powieści historyczne Ob – powieści obyczajowe Prz – powieści przyrodnicze Pd – poezje, dramaty

Katalog systematyczny dzieli literaturę popularnonaukową według dziedzin wiedzy; Poszczególne działy oznaczane są cyframi i dlatego mówimy, że wykorzystuje ona klasyfikację dziesiętną (UKD - Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna); w obrębie jednego działu tego katalogu karty ułożone są alfabetycznie; korzystamy z tego katalogu, gdy szukamy książki z określonej dziedziny wiedzy, ale nie znamy autora, ani tytułu książki.

Kilka wiadomości o Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej UKD dzieli piśmiennictwo na 10 działów podstawowych (głównych) – jest to podział I stopnia. Każdy z działów głównych składa się z 10 poddziałów – jest to podział II stopnia. Z kolei każdy poddział składa się z kolejnych 10 poddziałów. Taki układ pozwala na prędkie dotarcie do konkretnego działu.

Działy podstawowe (główne) UKD 0 – Dział ogólny 1 – Filozofia. Psychologia 2 – Religia. Teologia. Religioznawstwo 3 – Nauki społeczne. Prawo. Administracja 4 – (jest działem pustym i stanowi rezerwę UKD) 5 – Matematyka. Nauko przyrodnicze 6 – Nauki stosowane. Medycyna. Nauki techniczne. Rolnictwo 7 – Sztuka. Rozrywka. Sport 8 – Językoznawstwo. Nauka o literaturze. Literatura piękna 9 – Archeologia. Prehistoria. Geografia. Biografie. Historia

Przykład rozszerzania działów UKD 5 – Matematyka. Nauki przyrodnicze 51 – Matematyka 511 – Teoria liczb 512 – Algebra ... itd. 52 – Astronomia 53 – Fizyka 54 – Chemia 55 – Geologia 56 – Paleontologia 57 – Nauko biologiczne 58 – Botanika 59 – Zoologia

Porównanie katalogów KATALOGI FORMALNE karty katalogowe ułożone są tylko wg alfabetu; korzystamy z nich, gdy znamy autora książki (katalog alfabetyczny) lub gdy znamy tytuł książki (katalog tytułowy). KATALOGI RZECZOWE karty katalogowe podzielone są na działy, a w obrębie działu ułożone są alfabetycznie; korzystamy nich, gdy nie znamy autora ani tytułu książki, ale wiemy jaki gatunek książki poszukujemy, czyli o jakiej treści jest poszukiwana przez nas książka (katalog działowy) lub z jakiej dziedziny wiedzy dana książka ma być (katalog systematyczny)

Karta czytelnika Zawiera : -imię i nazwisko osoby -numer czytelnika np. 607 A -numer wypożyczonej książki -datę wypożyczenia -datę zwrotu książki

Karta książki Zawiera: -autora i tytuł książki -sygnaturę (np.. P- powieść przygodowa) -numer inwentarzowy np. 20545 -numer czytelnika, który wypożyczył daną książkę -datę wypożyczenia i zwrotu książki

Sprawdzenie wiadomości Znajdujące się w katalogu alfabetycznym karty katalogowe ułożone są ............................... Znajdujące się w katalogu rzeczowym karty katalogowe podzielone są na .......................... Jeśli znamy autora, korzystamy z katalogu ...................... Jeśli nie znamy autora książki, ale wiemy z jakiej dziedziny wiedzy/o jakiej treści jest poszukiwana przez nas książka, korzystamy z katalogu ........................... Wyróżniamy 2 rodzaje katalogów rzeczowych: ........................ ................... i ............................. ................................... Poszczególne działy w katalogu działowym oznaczone są symbolami .............................. i dlatego ów podział nazywany jest klasyfikacją literową. Poszczególne działy w katalogu systematycznym, oznaczone są symbolami ........................ ........................ .........................., które dzielą piśmiennictwo na .......... działów, oznaczanych cyframi od ......... do .........

Pytania z testów Odpowiedz na pytania: 1.Aby w bibliotece skorzystać z katalogu rzeczowego trzeba znać a) tematykę książki b) tytuł książki c) wydawcę książki d) nazwisko autora 2. W książce „Morze w malarstwie polskim” zamieszczono reprodukcje obrazów o tematyce morskiej. Chcąc upewnić się, czy ta książka znajduje się w bibliotece, należy sprawdzić w: a) katalogu rzeczowym b) spisie książek o malarstwie c) spisie reprodukcji malarskich d) katalogu alfabetycznym 3.Co decyduje o kolejności umieszczenia informacji o książce w katalogu alfabetycznym? a) imię autora b) nazwisko autora c) tytuł woluminu d) nazwa wydawnictwa

Poprawne rozwiązanie Znajdujące się w katalogu alfabetycznym karty katalogowe ułożone są alfabetycznie. Znajdujące się w katalogu rzeczowym karty katalogowe podzielone są na działy. Jeśli znamy autora książki, korzystamy z katalogu alfabetycznego . Jeśli nie znamy autora książki, ale wiemy z jakiej dziedziny wiedzy/o jakiej treści jest poszukiwana przez nas książka, korzystamy z katalogu rzeczowego Wyróżniamy 2 rodzaje katalogów rzeczowych: katalog działowy i katalog systematyczny. Poszczególne działy w katalogu działowym oznaczone są symbolami literowymi i dlatego ów podział nazywany jest klasyfikacją literową. Poszczególne działy w katalogu systematycznym, oznaczone są symbolami Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej, które dzielą piśmiennictwo na 10 działów, oznaczanych cyframi od 0 do 9.