„Od tabliczki glinianej do e-booków” „Od piktogramów do współczesnego alfabetu”

Historia książki Od dawna ludzie poszukiwali materiałów, na których mogłyby utrwalać informacje. O rozwoju tych znaków często decydował dostęp odpowiednich materiałów. Do zapisywania wykorzystywano kości zwierzęce, kły, skorupy żółwi, muszle, korę drzewną, liście. Najstarszymi znakami są malowidła naskalne sprzed ok. 13 tys. lat p.n.e. Przez tysiąclecia nieustanne poszukiwanie materiału, na którym można byłoby zapisywać, przechowywać i przekazywać informacje, przyczyniło się do wielu różnorodnych rozwiązań. W starożytności jako nośniki informacji służyły: kamień, metal, drewno, tabliczki z gliny i wosku jednakże ciągle poszukiwano takich materiałów, które można było zginać, które były tańsze w produkcji, łatwiejsze w transporcie.

Tabliczka gliniana Znane były w wielu krajach. Posługiwano się nimi między innymi w Mezopotamii już ok. 4000 lat temu. Archeolodzy odnaleźli ok. 20 tys. tabliczek pokrytych pismem klinowym. Tabliczki gliniane znane były również w starożytnym Egipcie. Tu odnaleziono 358 cegiełek glinianych, które były listami dwóch królów. Używano ich także w Italii między IV a I wiekiem p.n.e. i często służyły jako znak własnościowy.

Papirus Papirus był materiałem niezwykle giętkim i dzięki temu doskonale nadawał się do zwijania. Przypuszcza się, że bardzo wcześnie papirus był wytwarzany na skalę masową. Była to metoda bardzo podobna do dzisiejszej. Najlepsze gatunki papirusu miały odcień żółtawy, albo zupełnie biały, gorsze miały odcień zazwyczaj brunatny. Z jakością materiału wiązała się też jego funkcja. Używany był do zapisywania tekstów religijnych lub jako materiał pakunkowy. Papirus był w starożytnym Egipcie towarem drogim. Do zapisków wykorzystywano skórę, powleczone masą plastyczną drewniane tabliczki, pisano tez na płytkach wapiennych i glinianych skorupach.

Papier Mimo greckiego pochodzenia słowa papier nie ma nic wspólnego ze starszym o 4000 lat papirusem. Jego korzenie sięgają dalekiej Azji. Tajniki produkcji papieru utrzymywane były, przez 700 lat w ścisłej tajemnicy. Istniał surowy zakaz wywozu z Chin technologii papieru oraz druku. Dopiero w roku 751 jeńcy Chińscy wyjawili Arabom tajniki produkcji papieru. Europejczycy musieli czekać następne 300 lat, by dotarł do Hiszpanii. Pierwszy młyn papierniczy powstał w Walencji w 1189r. W ciągu najbliższych stuleci młyny papiernicze rozpowszechniły się w całej Europie. Ich właścicielami były miasta, instytucje kościelne, panowie feudalni lub też prowadzący produkcję sami papiernicy. Papier stał się powszechnie używanym i cenionym materiałem pisarskim. Do XVII wieku wytwarzano go ręcznie. Z czasem pracę rąk zastąpiły maszyny, ale surowcem z którego otrzymywano papier pozostały zbutwiałe szmaty, gałgany. W zależności od rodzaju papieru były one białe lub kolorowe.

Pergamin Nazwa pergamin pochodzi od miasta Pergamon w Azji Mniejszej, gdzie w końcu III w p.n.e. rozwinęła się jego produkcja. Wyrabiano go, używając w tym celu najczęściej skór cielęcych, owczych i kozich. Był materiałem najtrwalszym ze wszystkich dotychczas wynalezionych. Był bielszy i gładszy od papirusu, a do pisania i iluminowania nadawały się obie karty. Początkowo używano go w formie zwoju, ale dopiero gdy przyjął postać kodeksu zyskał popularność. Pergamin można było łatwo składać i nie łamał się przy zszywaniu. Można z niego było zeskrobać pierwotny tekst i w jego miejsce nanieść nowy. Metoda ta była bardzo popularna w okresie średniowiecza, kiedy pergamin był stosunkowo drogim materiałem Początkowo używano pergaminu do pisania zaproszeń, listów, drobnych dokumentów. Był niezwykle praktycznym narzędziem dla kupców. Wcześniej wyrobem pergaminu zajmowały się głównie klasztory, natomiast od XII wieku w miarę powstawania miast zawodowi pergaminiści.

zwój To pierwotna postać książki w formie długiej wstęgi nawiniętej na dwa drążki. Drążki te (wykonane najczęściej z drewna lub kości słoniowej) były dłuższe niż szerokość zwoju i nie były do niego przymocowane. Tekst zapisywany był w układzie kolumnowym. Odczytywano go rozwijając jedną stronę, a zwijając drugą. Treść ujęta była w formie stronic, które odsłaniano stopniowo podczas czytania. Pierwsze zwoje datują się na IV tysiąclecie p.n.e. Zwoje wykonywane były z materiałów pisarskich dostępnych w konkretnych epokach: papirus, tkanina, pergamin, oraz papier. Tekst i iluminacje pokrywały tylko wewnętrzną powierzchnię zwoju. Początkowa część zwoju była najbardziej narażona na uszkodzenie.

Kodeks Jego pierwowzorem były wiązki tabliczek drewnianych. Zamiast zwijać kartkę wystarczało ją przełamać i złożyć. Kilka lub kilkanaście takich przełamanych kart poskładanych jedna w drugą tworzyło pierwsze kodeksy. Zszywano je jeszcze aby się nie rozsypały. Jednak im więcej arkuszy wchodziło w skład kodeksu tym trudniej było go zamknąć. Początkowo do takich kodeksów stosowano papirus, a później pergamin, który był odpowiedniejszym materiałem dla takiej formy książki. W drugiej połowie I w. n.e. kodeks stał się ważnym elementem rozpowszechniania literatury wśród biedniejszej warstwy społeczeństwa. Najpierw wykorzystywali go prawnicy w codziennej pracy, potem stał się głównym nośnikiem literatury chrześcijańskiej Najstarsze kodeksy pergaminowe jakie przetrwały do naszych czasów pochodzą z IV w. n.e. Kodeksy dzieliły się na jednoskładowe i wieloskładowe. W pierwszych kodeksach stosunek szerokości karty do jej wysokości wynosił 1:1, od V w. przeważa stosunek 2:3.

Historia pisma Najstarsze rodzaje pisma: Pismo piktograficzne Pismo ideograficzne Pismo klinowe Najwcześniej pismo powstało w Mezopotamii, następnie w Egipcie. Powstało przede wszystkim jako narzędzie administracji.

Pismo piktograficzne Pismo piktograficzne – to najstarszy znany system piśmienniczy. Piktogramy to obrazki oddające elementy rzeczywistości. Schematyczne rysunki symbolizowały przedmioty, zwierzęta, osoby. Pierwsze piktogramy pojawiły się w 2. połowie IV tys. p.n.e.. Był to jednak niedoskonały sposób, ponieważ uniemożliwiał zapis czynności, imion itp. dlatego pismo to uległo przekształceniu w pismo ideograficzne.

Pismo klinowe Pismo klinowe to najstarsza, odmiana pisma, stworzona najprawdopodobniej przez Sumerów ok. 3500 lat przed naszą erą. Pierwotnie było złożone z przedstawień rysunkowych, które wyobrażały przedmioty albo jeden charakterystyczny ich element, a przy bardziej abstrakcyjnych pojęciach – kompozycje symboliczne.

Pismo ideograficzne Pismo ideograficzne - to jeden z najstarszych rodzajów pisma. Z niego wywodzą się w większości współczesne systemy, tj. alfabety. Powstało z piktografii poprzez upraszczanie rysunków. Charakter ideograficzny miały hieroglify egipskie.

Historia druku Równolegle z rozwojem pisma powstawały metody jego utrwalania. Choć druk wynaleźli Chińczycy - w Europie przyjął się on dzięki Gutenbergowi , który w 1440 r skonstruował prasę drukarską umożliwiając drukowanie z użyciem ruchomych czcionek Pierwsze książki były nierówno zadrukowane, gdyż ówczesna technika drukarska nie dysponowała dokładnie pracującymi Dopiero udoskonalona maszyna drukarska przyczyniła się do rozwoju pisma drukowanego, co doprowadziło do kolejnego skoku ewolucyjnego. Dziś druk króluje wszędzie - jest częstym informatoremi kluczem do efektywnego rozwoju. , przewodnikiem

Alfabet Alfabet (nazwa pochodzi od pierwszych liter alfabetu greckiego: alfa i beta) - najpopularniejszy system zapisywania mowy. Terminu używamy w trzech głównych, powiązanych ze sobą i niekiedy mylonych znaczeniach, co jest źródłem licznych nieporozumień w dziedzinie historii i teorii pisma, oraz w jednym znaczeniu pochodnym. Piąty sens obejmuje użycie niepoprawne, czyli nazywanie "alfabetami" systemów nie będących nimi (pseudo alfabetów).

Wykonały: Paulina Gołochowicz & Tatiana Filipowicz