www.comarch.pl Business Intelligence jako narzędzie do walki z praniem brudnych pieniędzy Tomasz Matysik Kołobrzeg, 19.11.2009

Agenda Podstawowe definicje Business Intelligence Zastosowanie BI w walce z praniem brudnych pieniędzy Case study (system GIIF) BI dla samorządów? Podsumowanie

Czym jest Business Intelligence? Business Intelligence (BI) - oprogramowanie wspomagające procesy podejmowania decyzji poprzez analizę danych zgromadzonych w systemach informatycznych Hurtownia danych (ang. data warehouse) rodzaj bazy danych, która jest zorganizowana i zoptymalizowana pod kątem analizy danych dotyczących pewnego wycinka rzeczywistości Business Intelligence jest pojęciem bardzo szerokim. Najbardziej ogólnie można przedstawić je jako proces przekształcania danych w informacje, a informacji w wiedzę, która może być wykorzystana do zwiększenia konkurencyjności przedsiębiorstwa. Efektywne eksploatowanie narzędzi BI jest mocno uzależnione od utworzenia hurtowni danych (o której mowa później), która pozwala na ujednolicenie i powiązanie danych zgromadzonych z różnorodnych systemów informatycznych przedsiębiorstwa. Cel BI – to wspomaganie zarządzania, podejmowania decyzji, gdzie analiza danych pozwala na prowadzenie skutecznej kontroli nad wszystkimi zadaniami zdefiniowanymi w jej zakresie. Stosując analizę można ocenić jakość podjętych decyzji w stosunku do tych z poprzednich okresów, czy też prognozować wpływ podejmowanych działań na przyszłość w obszarach działalności Samorządów.

Jak działają systemy klasy Business Intelligence Eksploatowanie narzędzi BI jest mocno uzależnione od utworzenia Hurtowni Danych Hurtownia danych zapewnia ujednolicenie, powiązanie i dostęp do danych zgromadzonych do tej pory w różnorodnych systemach informatycznych (również rozproszonych organizacyjnie czy terytorialnie) Utworzenie hurtowni danych zwalnia systemy transakcyjne od tworzenia skomplikowanych raportów Umożliwia równoczesne korzystanie z narzędzi BI Centralna warstwa metadanych pozwala na rozumienie danych Hurtownia danych stanowi rodzaj specjalnie zaprojektowanej bazy danych. Użytkownicy końcowi hurtowni, czyli najczęściej zarząd firmy, korzystają z danych hurtowni poprzez różne systemy wyszukiwania danych. Przeprowadzane na hurtowniach danych wyszukiwania mają najczęściej charakter wielowymiarowy — nie ograniczają się bowiem tylko do jednej tabeli, lecz korzystają z wielu relacji. Przechowywane dane w hurtowni są tematycznie spójne (dotyczą konkretnego problemu, lub instytucji — np. urzędy). Dane te często pochodzą z wielu źródeł, ale są zintegrowane pod względem słowników czy tez okresu czasu z jakiego pochodzą i przeznaczone wyłącznie do odczytu. Dlatego mówimy, że hurtownie danych są: tematycznie zorientowane, zintegrowane, chronologiczne oraz nieulotne.

Główne funkcje stawiane przed Business Intelligence Przyjazny interfejs Intuicyjne wskaźniki (KPI) Zapytania ad hoc Raporty, analizy i statystyki Eksploracja danych (z ang. data mining lub knowledge discovery) Symulowanie przyszłości Logika rozmyta i sieci neuronowe

Eksploracja danych (ang. data mining) To automatyczny proces wydobywania znaczących, użytecznych, pierwotnie nieznanych informacji, wzorców, trendów i zależności z wielkich baz danych oraz hurtowni danych Idea eksploracji danych polega na wykorzystaniu szybkości komputera do znajdowania ukrytych dla człowieka (głównie z uwagi na ograniczone możliwości czasowe) prawidłowości w danych zgromadzonych w hurtowniach danych

Oprogramowanie do przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy Podstawowe funkcje: zbieranie danych analiza danych raportowanie Główne obszary funkcjonalne: monitorowanie transakcji powyżej określonych progów sprawdzanie tożsamości osób dokonujących transakcje monitorowanie podejrzanych transakcji - wyszukiwanie powiązań pomiędzy różnymi transakcjami

SI*GIIF Nazwa: Systemu Informatyczny do obsługi zadań Generalnego Inspektora Informacji Finansowej SI*GIIF Opis: System SI*GIIF to aplikacja wspierająca działania Generalnego Inspektora Informacji Finansowej w zakresie gromadzenia i przechowywania informacji podlegającej kontroli w oparciu o ustawę o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy i przeciwdziałaniu finansowania terroryzmu Cel: Wdrożenie systemu SI*GIIF ma na celu: gromadzenie i przechowywanie w hurtowni danych informacji na temat podejrzanych transakcji finansowych informacje przekazywane są na nośnikach danych (dyskietki, płyty CD ROM) oraz poprzez pocztę elektroniczną i WWW zastosowano technologię PKI do szyfrowania danych

OA*GIIF Nazwa: System analityczny do wykrywania zjawiska prania brudnych pieniędzy i zapobiegania finansowania terroryzmu OA*GIIF Opis: System OA*GIIF to aplikacja BI zapewniająca szerokie wsparcie analityczne działań Generalnego Inspektora Informacji Finansowej w zakresie informacji podlegającej kontroli w oparciu o ustawę o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy i przeciwdziałaniu finansowania terroryzmu Cel: Wdrożenie systemu OA*GIIF ma na celu: wsparcie działalności operacyjnej w zakresie monitorowania transakcji podejrzanych i ponadprogowych analiza milionów transakcji w celu odnalezienia powiązań w danych wsparcie w prowadzeniu sprawy, czyli łączeniu faktów i wyciąganiu wniosków podczas zbierania materiału w sprawie

Projekt dla MF w Albanii Nazwa: Specjalistyczne Oprogramowanie dla Jednostki Analityki Finansowej działającej przy Ministerstwie Finansów Albanii Opis: Wdrożenie systemu pozwalającego na zbieranie od instytucji finansowych w Albanii danych dotyczących podejrzanych transakcji finansowych w trybie online i offline oraz ich analizę w związku z wprowadzeniem nowego prawodawstwa dotyczącego przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy Główne funkcjonalności: moduł bezpieczeństwa moduł case management narzędzia analityczne – zapytania, grupowanie i filtrowanie danych, import/eksport danych, wizualizacja danych, tworzenie raportów statystycznych

Case study Proceder prania brudnych pieniędzy Grupa osób wprowadza do systemu finansowego gotówkę pozyskaną ze sprzedaży narkotyków Dokonują małych wpłat (poniżej progu 15.000 EUR) w nieregularnych odstępach czasu poprzez wpłatomaty różnych banków zlokalizowane na terenie jednego województwa

Jak wykryć taki proceder? Ponieważ wpłacane kwoty mają wartość niższą niż 15.000 EUR transakcje te nie są one automatycznie kontrolowane przez odpowiednie jednostki, jednak są zapisywane w bazie danych Należy powiązać różne fakty dotyczące tożsamości wpłacających osób, czasów dokonywania wpłat oraz wpłacanych kwot

Powiązanie danych Każdy z handlarzy dokonuje wpłat w kilku różnych wpłatomatach, jednak zdarza się, że używają tych samych wpłatomatów Od czasu do czasu dokonują także wypłat ze swoich kont, których wartość jest jednak dużo niższa niż wartość wpłat

Wnioskowanie Wpłaty dokonywane są nieregularnie i bardzo często tego samego dnia przez wszystkich przestępców Wszystkie te fakty zostały powiązane przez system BI Został wygenerowany raport o możliwym procederze prania brudnych pieniędzy

Ujęcie przestępców Dane dotyczące tożsamości tych osób zostały przekazane policji Analiza połączeń telefonicznych wykazała, że osoby te często ze sobą rozmawiają (także system BI) Sprawcy zostali złapani na gorącym uczynku i ujęci

BI dla samorządów? Szczególna rola w przetwarzaniu i dostarczaniu wiarygodnej informacji Zapewnienie przezroczystości działania w urzędu Kompleksowa informatyzacja - wspólna technologia i wykorzystanie danych w skali całego urzędu Zwiększenie odpowiedzialności za informacje Jednolity dostęp ‘na każdym biurku’ do zasobów graficznych i opisowych z całego urzędu (w ramach przyznanych uprawnień) Brak standardów, zamówienia publiczne, środki unijne, systemy centralne, coraz bardziej komplikują sytuację w administracji lokalnej Nie ma Polsce dwóch tak samo zinformatyzowanych jednostek administracji publicznej

Zalety „Inteligentnego Samorządu” Zautomatyzowana sprawozdawczość Trafność oraz ocena jakości podjętych decyzji Planowanie i kontrola lokalizacja słabych punktów śledzenie trendów informacja zarządcza – kluczowe wskaźniki wydajności (KPI) Podniesienie świadomości obywateli (idea społeczeństwa informacyjnego) Raportowanie i analiza danych pochodzących z różnych źródeł, w tym różnych systemów informatycznych *powinniśmy mówić business intelligentnego Samorządu, czyli stosującego BI *Jednym z wielu zadań Samorządów jest sporządzanie okresowych raportów do organów centralnych. Raporty te zwykle cechuje szablonowa forma, która uzupełniana jest jedynie bieżącymi danymi. Z pomocą przychodzi opisywany produkt, dzięki zautomatyzowaniu procesu sprawozdawczości. np. sprawozdania z realizacji budżetu *oprócz działalności sprawozdawczej każdy z samorządów prowadzi gospodarkę zasobami oraz bieżącą kontrolę nie tylko pod względem finansowym, ale również efektywnościowym. Niezwykle cenną staje się informacja o rezultatach podejmowanych decyzji *śledzenie trendów – np. zauważamy, że rośnie liczba załatwianych spraw w pewnych okresach, więc można inaczej rozdysponować zasoby *podniesienie świadomości – publikacja np. danych statystycznych o poziomie bezrobocia, czy poziomie jakości obsługi spraw *Business Intelligence w Samorządach pozwala na pełną kontrolę każdego aspektu pracy JST

Zakres źródeł danych System obiegu dokumentów np. ComArch Workflow System Finansowo-Księgowy np. Comarch Egeria Portal, BIP np. ComArch E-Urząd System Informacji Przestrzennej np. Comarch WBOI (Wirtualne Biuro Obsługi Inwestora) Inne wdrożone w JST systemy Egeria Portal Workflow Analizy *WORKFLOW jest głęboko zakorzeniony w obsłudze spraw w JST. W związku z tym niezwykle cenne stają się informacje analityczne, raportujące oraz monitorujące przebieg pracy np. monitorowanie wydajności poszczególnych grup osób analiza spraw - „wąskie gardło”, wskazanie ilości spraw opóźnianych, a także wiele innych. System Finansowo-Księgowy System posiada możliwość dowolnej agregacji danych finansowych i budżetowych oraz danych dotyczących podatników, należności przez nich opłaconych oraz gospodarki nieruchomościami (w tym sprzedaży z podziałem na jej rodzaj, różną formę własności i różną formę użytkowania). Funkcjonalność pozwala na wykonywanie zestawień z dowolnych okresów czasowych np.: dni, miesięcy, czy lat. Ponadto system w zakresie Finansowo-Księgowym umożliwia tworzenie wymaganych przepisami prawa, kwartalnych, półrocznych i rocznych sprawozdań z realizacji budżetu. Generowane są również zestawienia dla kont księgowych, wynikające bezpośrednio z przepisów prawa. System w ramach możliwości analitycznych zapewnia swobodę samodzielnego przygotowywania dowolnych zestawień (z wieloma kryteriami wyboru), w tym dotyczących sald i rozrachunków z kontrahentami, co czyni go niezwykle użytecznym, nawet w przypadku rozszerzenia zakresu sprawozdawczości.

Podsumowanie Ani statystyka, ani komputerowe wsparcie podejmowania decyzji nigdy nie daje jednoznacznych, 100% odpowiedzi Systemy BI + Ludzie = wysokie prawdopodobieństwo podejmowania trafnych decyzji Odkrywanie związków w danych, poprawa przewidywania zjawisk, wsparcie podejmowania decyzji to zalety systemów BI Nasycenie instytucji samorządowych systemami transakcyjnymi powinno w przyszłości zaskutkować zainteresowaniem BI

www.comarch.pl Dziękuję Tomasz.Matysik@comarch.pl +48 608 646 370