Prawo Boże, Prawo cywilne, Prawo Kościelne - Słów kilka o prawie Mgr Bolesław Dúllek

Słów kilka o prawie Co to jest Prawo?

Definicja Ordinatio rationis ad bonum commune ab eo, qui curam communitatis habet, rite promulgata Święty Tomasz Rozporządzenie rozumne, dla dobra wspólnego, wydane przez osobę wykonującą pieczę nad społecznością i należycie promulgowane

Definicja Ordinatio rationis ad bonum commune ab eo, qui curam communitatis habet, rite promulgata Rozporządzenie rozumne – możliwe do wypełnienia, potrzebne, sprawiedliwe Dla dobra wspólnego – nie dla własnej korzyści, ale dla korzyści wspólnoty Wydane przez osobę wykonującą pieczę nad społecznością – ktoś kto ma władzę, nie uzurpator Należycie promulgowane – ogłoszone, podane do społecznej wiadomości

Etymologia Lex Ius Ligare (wiązać), legere (czytać) Prawo pisane W przełożeniu na świeckie: ustawa Iustitia (sprawiedliwość) Prawo, zasady, normy prawne, zbiór praw, prawodawstwo (obiektywne znaczenie – coś jest poza człowiekiem) Uprawnienie (subiektywne – przysługujące konkretnej osobie)

Etymologia Ius Fas Sprawy ludzkie ≠ iniuria (zniewaga człowieka) → poena (odkup) Sprawy boskie ≠ nefas (obraza bóstwa) → piacalum (ofiara pojednania)

Słów kilka o prawie Jak prawo się dzieli?

Naturalne (naturalis) Pozytywne (positiva) Odwieczne (aeterna) Prawo Boskie (divina) Naturalne (naturalis) Pozytywne (positiva) Odwieczne (aeterna) (humana) Ludzkie Świeckie (civilis) Kościelne - kanoniczne (canonicis)

(non scriptum vel consuetudinarium) Prawo (scriptum) Pisane (non scriptum vel consuetudinarium) Niepisane

Prawo Powszechne (universale) (particulare) Partykularne (territorialis) Terytorialnie (personalis) Personalnie

Kościoła Zachodniego (Latinum) Kościoła Wschodniego (Orientalium) Prawo kościelne Kościoła Zachodniego (Latinum) Kościoła Wschodniego (Orientalium)

Prawo Boże a prawo ludzkie - razem czy osobno? Słów kilka o prawie Prawo Boże a prawo ludzkie - razem czy osobno?

Porządek moralny a prawny Porządek moralny – prawo Boże Porządek prawny – prawo ludzkie Porządek prawny służy porządkowi moralnemu Porządek moralny jest wyższego rzędu Porządek moralny nie posiada już ludzkich sankcji; dotyczy również życia wewnętrznego Porządek prawny nie posiada sankcji duchowych; dotyczy w zasadzie wyłącznie życia zewnętrznego

Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu Prawo Boże Prawo ludzkie Nie zabijaj Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu art. 148 § 1 KK: Kto zabija człowieka, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności. Art. 233. KK: § 1. Kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Dygresja – pozytywizm prawniczy

Prawo Kościelne a świeckie - razem czy osobno? Słów kilka o prawie Prawo Kościelne a świeckie - razem czy osobno?

Ecclesia vivit lege romana Kościół żyje prawem rzymskim

Rozluźnienie prawa Brak odpowiednika w prawie świeckim Dyspensa Epikia Cum magno incommodo lex mere ecclesiastica non obligat Prawo kościelne czysto ludzkie nie obowiązuje przy wielkiej niedogodności

Konkordat Polski Art. 9.: Wolne od pracy są niedziele i następujące dni świąteczne Art. 11.: Od chwili zawarcia małżeństwo kanoniczne wywiera takie skutki, jakie pociąga za sobą zawarcie małżeństwa zgodnie z prawem polskim Art. 12.: Uznając prawo rodziców do religijnego wychowania dzieci oraz zasadę tolerancji Państwo gwarantuje, że szkoły publiczne podstawowe i ponadpodstawowe oraz przedszkola, prowadzone przez organy administracji państwowej i samorządowej, organizują zgodnie z wolą zainteresowanych naukę religii w ramach planu zajęć szkolnych i przedszkolnych

Cel prawa Kanonicznego – salus animarium superma lex (zbawienie dusz jest najwyższym prawem) Państwowego – dobro wspólne obywateli danego państwa

Prawo kościelne – teologia czy prawo? Słów kilka o prawie Prawo kościelne – teologia czy prawo?

Dwie szkoły Hiszpańska Niemiecka Prawo UKSW, KUL Wydziały prawa Teologia UPJPII, UWM Wydziały teologii

Literatura uzupełniająca Dudzik J., Wprowadzenie do nauki prawa kanonicznego, Tarnów 2002 Sobański R., Szkoły kanonistyczne, Warszawa 2009 Sobańaki R., Metodologia prawa kanonicznego, Warszawa 2009 Sobański R., Teologia prawa kanonicznego, Warszawa 2001 Sobański R., Teoria prawa kanonicznego, Warszawa 1992 Sobański R., Kościół jako podmiot prawa, Warszawa 1983 Sobański R., Kościół-Prawo-Zbawienie, Katowice 1979 Gerosa L., Prawo Kościoła, Poznań 1999 Gerosa L., Interpretacja praw w Kościele, Kraków 2003 Ghirlanda G., Wprowadzenie do prawa kościelnego, Kraków 1996

Najbliższe terminy 16 XII – Rozmowa panelowa na temat dualizmu wiary i rozumu (proszę przeczytać encyklikę „Fides et ratio”) 23 XII – katecheza nie odbędzie się z powodu przerwy świątecznej 30 XII – katecheza nie odbędzie się z powodu przerwy świątecznej 6 I – katecheza nie odbędzie się z powodu przerwy świątecznej 11 I – spotkanie opłatkowe wszystkich grup parafialnych